Αν υπάρχει ένας κλάδος μεταποίησης τον οποίο επιλέγουν οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι -και όχι μόνο-, είναι αυτός της τυροκόμησης. Σε μια χώρα που χαρακτηρίζουμε ναυαρχίδα της κτηνοτροφίας την φέτα (και με δεκάδες άλλα ΠΟΠ τυριά), η οποία αποτελεί ένα από τα κύρια εξαγόμενα προϊόντα μας, σίγουρα γνωρίζουμε από καλό… τυρί. Αυτή την εβδομάδα, η «ΥΧ» παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με τη δημιουργία ενός μικρού τυροκομείου και επιλέγει να μιλήσει με έναν νέο τυροκόμο που αποφάσισε να επενδύσει και, όπως μας λέει, δεν το έχει μετανιώσει καθόλου.
Πρόκειται για τον 33χρονο Χρήστο Ιορδανίδης από την Πιερία, που λειτουργεί τη μικρή οικογενειακή επιχείρησή του με την επωνυμία «Μαύρο Πρόβατο» λιγότερο από ένα χρόνο. Στην μονάδα αυτή, που επιδοτήθηκε μέσω Leader, ο κ. Ιορδανίδης παράγει αποκλειστικά φέτα, αλλά σκοπεύει να εμπλουτίσει τα προϊόντα του και με άλλα τυριά, όπως μυζήθρα, ανθότυρο και μανούρι, σε μικρές ποσότητες αλλά και με κατσικίσιο και ανάμεικτο τυρί. Για τον λόγο αυτό, όπως μας εξηγεί, θα χρειαστεί να αγοράσει νέα μηχανήματα. Όσον αφορά τη σημερινή του επένδυση μας κάνει γνωστό ότι μπορεί να μεταποιεί έναν τόνο την ημέρα. Στις δυσκολίες του εγχειρήματος του συγκαταλέγει τη διαδικασία έκδοσης των αδειών έναρξης επαγγέλματος.
To κόστος, ο μηχανολογικός εξοπλισμός και η απόσβεση
Όσον αφορά τον απαιτούμενο μηχανολογικό εξοπλισμό, ο Χρήστος Ιορδανίδης μας ενημερώνει: «Υπάρχουν πολλοί τρόποι να στήσεις ένα μικρό τυροκομείο. Από το να πάρεις έναν βραστήρα σαν την παλιά κατσαρόλα που χρησιμοποιούσαν παλιότερα οι γιαγιάδες μας έως την κλειστή παστερίωση (μηχάνημα παστερίωσης κλειστού τύπου) που είναι και ο πιο σίγουρος τρόπος να παστεριώσεις το γάλα, γιατί αποφεύγεις τις επιμολύνσεις. Με τον δεύτερο τρόπο γίνεται ομοιόμορφη, καλύτερη και πιο σίγουρη παστερίωση. Αυτό δεν είναι ένα απλό μηχάνημα, αλλά μια αυτοματοποιημένη γραμμή παραγωγής, με το κόστος της να αγγίζει τα 40.000 ευρώ». Και συμπληρώνει: «Επιπλέον εξοπλισμός που χρειάζεται σε ένα τυροκομείο είναι οι ειδικές παγολεκάνες και δοχεία που διατηρούν το γάλα από το βράδυ, ώστε να το τυροκομείς την επόμενη μέρα. Όλα τα παραπάνω, μαζί με τα μηχανήματα ψύξης, μου στοίχησαν συνολικά 140.000 ευρώ. Εκτός του Leader, τα υπόλοιπα χρήματα τα έδωσα από ιδία κεφάλαια, χωρίς δανεισμό. Απόσβεση εκτιμώ πως θα κάνω μετά από 4 χρόνια. Εγώ από το Leader έμεινα πολύ ικανοποιημένος, ήταν εύκολο ως διαδικασία».
Γενικά, πάντως, σύμφωνα με όσα μας ανέφεραν άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί με τέτοιου είδους επενδύσεις, το κόστος επιμερίζεται ως εξής:
- 30% κατασκευή της μονάδας,
- 15% διαμόρφωση χώρου
- 55% η αγορά του εξοπλισμού.
Ελάχιστος απαραίτητος χώρος για το εργαστήριο
- Δεξαμενή παστερίωσης – τυρόμαζας
- Δοχείο τυροκαλουπιών
- Κινούμενο τραπέζι
- Δεξαμενή νερού
- Αποσκληρυντής νερού
- Ράφια τυριών
Όσον αφορά το συνολικό κόστος της μονάδας τυροκόμησης, ο επιχειρηματίας από την Πιερία μάς αναφέρει: «Μαζί με τα γύρω-γύρω, ένα νέο μικρό τυροκομείο μπορεί να φτάσει στα 300.000 ευρώ συν ΦΠΑ, ενώ το μικρότερο κόστος μπορεί να είναι 50.000 ευρώ αλλά να πουλάς τυρί μόνο στη γειτονιά σου. Αυτό είναι μια δουλειά για έναν κτηνοτρόφο που θέλει απλά να κάνει τυρί». Και καταλήγει: «Ο υποψήφιος τυροκόμος, πριν πάρει την απόφαση, θα πρέπει να βρει από πού θα προμηθεύεται την πρώτη ύλη του. Εγώ αγοράζω γάλα από τον γαμπρό μου αλλά και από έναν κτηνοτροφικό συνεταιρισμό. Επιπλέον, θα πρέπει να έχει έναν άνθρωπο που θα τον μυήσει στην δουλειά, εκτός από την εκπαίδευση που πρέπει να λάβει».
Oικοτεχνία
Εκτός από την περίπτωση της μονάδας του κ. Ιορδανίδη, μιλώντας και με άλλους κτηνοτρόφους αλλά και γεωτεχνικούς, ενημερωθήκαμε ότι υπάρχει και η επιλογή της οικοτεχνίας (50 – 80 τμ περίπου) για την οποία το κόστος είναι στα 20.000 ευρώ περίπου.
Οι επιπλέον απαιτήσεις και τα απαραίτητα βήματα
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ μας, τα κόστη δεν είναι τα μοναδικά πράγματα που πρέπει να έχει κατά νου ένας κτηνοτρόφος, αφού για την δημιουργία ενός μικρού, οικογενειακού τυροκομείου, απαιτείται η διευθέτηση και διαφόρων γραφειοκρατικών ζητημάτων, όπως δικαιολογητικά για περιβαλλοντικούς όρους κ.ά. Να σημειωθεί ότι η δραστηριότητα της ιδιοπαραγωγής στην κτηνοτροφική εκμετάλλευση υπόκειται σε υποχρέωση καταχώρησης από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή και αδειοδότηση από τμήμα Κτηνιατρικής της ΔΑΟΚ
Δικαιολογητικά για τη Διεύθυνση Ανάπτυξης της εκάστοτε ΠΕ:
- Τοπογραφικό
- Χρήση γης (Πολεοδομία οικείου Δήμου)
- Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Θεώρησης Ειδικής Δήλωσης για απαλλαγή από άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας
- Οικοδομική άδεια
Δικαιολογητικά για την Κτηνιατρική Υπηρεσία:
- Αίτηση
- Τοπογραφικό οικοπέδου
- Κάτοψη των εγκαταστάσεων
- Τεχνική περιγραφή του εξοπλισμού με μνεία στη δυναμικότητα και απαρίθμηση των μηχανημάτων
- Περιγραφή παραγωγής
- Μελέτη και εφαρμογή συστήματος HACCP
- Άδεια διάθεσης λυμάτων κ.ά.
Επιπλέον, απαιτείται βεβαίωση έναρξης επαγγέλματος για το τυροκομείο από την εφορία, ενώ εάν η μονάδα εγκατασταθεί σε περιοχή εκτός σχεδίου πόλεως, απαιτείται και βεβαίωση από την υπηρεσία ύδρευσης, ότι είναι συνδεμένος στο δίκτυο κ.ά.
Από τον επενδυτικό φάκελο στην ανεύρεση χώρου
«Για την υλοποίηση του τυροκομείου μου εντάχθηκα στο Leader του νομού Πιερίας. Όταν ξεκίνησα πήγα σε έναν μελετητή, ετοίμασε τον φάκελο, που κόστισε μεταξύ 1.500-2.000 ευρώ. Τα βασικά πρώτα βήματα για μια τέτοια είναι πως καταρχήν θα πρέπει να βρεθεί ο χώρος, το εμβαδόν του οποίου θα πρέπει να είναι από 80 έως 150 τμ. Το σημαντικότερο είναι στο τυροκομείο που θα δημιουργήσει κάποιος να τηρούνται οι όροι υγιεινής. Το τυροκομείο θα πρέπει να είναι εξίσου καθαρό με ένα ιατρείο», μας αναφέρει χαρακτηριστικά ο νεαρός επιχειρηματίας, που έχει ασχοληθεί επί 13 χρόνια με τον χώρο της εστίασης και στη συνέχεια φοίτησε (επί πτυχίω) στο ΤΕΙ Κατερίνης στα logistics (συστημάτων εφοδιασμού) ενώ έχει αποφοιτήσει και από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή.
Χρήσιμο εργαλείο τα προγράμματα χρηματοδότησης
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, ο γεωπόνοι – μελετητές με τους οποίους μιλήσαμε, στο σύνολό τους, μας επισήμαναν ότι για μια τέτοιου είδους επένδυση δεν θα πρέπει να χαθεί η ευκαιρία χρηματοδότησης μέσω του Leader. «Είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, που καλύπτει όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων. Η χρηματοδότηση έχει πάει στο 45% επί του συνόλου της επένδυσης και είναι πιο ευέλικτο σε σχέση με άλλα προγράμματα. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να απευθυνθούν στις κατά τόπους Αναπτυξιακές Εταιρείες των Νομών. Το πρόγραμμα θα ανοίξει σίγουρα στις αρχές του 2017», μας ενημερώνουν.
Επιπλέον, μέσω του νέου ΠΑΑ 2014 – 2020, οι υποψήφιοι επενδυτές μπορούν να επωφεληθούν (όταν βγει η προκήρυξη) από το Μέτρο 4.2 – Στήριξη για επενδύσεις στην μεταποίηση/ εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων. Η συγκεκριμένη δράση αφορά στη μεταποίηση και εμπορία τομέων όπως το γάλα για τυροκόμηση. Δικαιούχοι θα είναι πολύ μικρές, μικρές, μεσαίες, κατά την έννοια της σύστασης 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής, καθώς και μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
Στο πλαίσιο του εν λόγω υπομέτρου ενισχύονται ενδεικτικά δαπάνες που αφορούν στις εξής κατηγορίες :
- Κατασκευή, απόκτηση ή βελτίωση της ακίνητης περιουσίας, όπου οι εκτάσεις γης είναι επιλέξιμες μόνο όταν δεν υπερβαίνουν το 10% του συνολικού κόστους της επένδυσης. Για εγκαταλελειμμένες και πρώην βιομηχανικές εγκαταστάσεις που περιλαμβάνουν κτήρια, το όριο αυτό αυξάνεται στο 15 %.
- Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της μονάδας. Αγορά και εγκατάσταση εξοπλισμού. Στις δαπάνες αυτές συμπεριλαμβάνεται και ο εξοπλισμός εργαστηρίων στον βαθμό που εξυπηρετεί την λειτουργία της μονάδας.
- Εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων όχι ως μεμονωμένη δράση αλλά ως τμήμα της συνολικής παραγωγικής επένδυσης.
- Αγορά καινούργιων οχημάτων, όπως ισοθερμικών βυτίων, αναγκαίων για τη μεταφορά του γάλακτος προς τον χώρο τυποποίησης – μεταποίησης.
- Αγορά καινούργιων οχημάτων ψυγείων αποκλειστικά για χονδρεμπορία προϊόντων.
- Μέσα εσωτερικής μεταφοράς που καλύπτουν τις ανάγκες της επένδυσης (όπως περονοφόρα, ανυψωτικά).
- Αγορά οχημάτων για τη μεταφορά των ζωικών υποπροϊόντων προς τις μονάδες αδρανοποίησης, με προδιαγραφές σύμφωνες με την κείμενη νομοθεσία
- Απόκτηση πιστοποιητικών από αρμόδιους οργανισμούς (όπως ISO, HACCP).
- Δαπάνες εξοπλισμού επιχείρησης
- Μελέτες, δημιουργία αναγνωρίσιμου σήματος (ετικέτας) του προϊόντος, απόκτηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, έρευνα αγοράς για τη διαμόρφωση της εικόνας του προϊόντος (συσκευασία, σήμανση), άδειες, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, αγορά ή ανάπτυξη του απαραίτητου για τη λειτουργία της επένδυσης λογισμικού
- Γενικές δαπάνες (όπως αμοιβές μηχανικών, συμβούλων, και έκδοση αναγκαίων αδειοδοτήσεων).
Xρήστος Διαμαντόπουλος
