Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Βιοδιεγερτών (EBIC), Arne Pingel, παραχώρησε συνέντευξη στην «ΥΧ» για τις τρέχουσες εξελίξεις και προκλήσεις στην αγορά των καινοτόμων αυτών προϊόντων, που διαρκώς αυξάνουν τη συμβολή τους και αναδεικνύονται σε σημαντικό εργαλείο για μια βιώσιμη γεωργία.
Δεδομένης της διεθνούς κατάστασης με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον πληθωρισμό, οι αγρότες προσπαθούν να βρουν οικονομικά αποδοτικές και βιώσιμες λύσεις. Ποια μπορεί να είναι η συμβολή των βιοδιεγερτών προς αυτή την κατεύθυνση;
Τα «βιολιπάσματα» αποτελούν μια υποκατηγορία των βιοδιεγερτών που βασίζονται σε φυτικές ουσίες. Όταν μιλάμε για τέτοια προϊόντα, συνήθως αναφερόμαστε σε προϊόντα που αξιοποιούν μικροοργανισμούς (μικρόβια) που είτε δεσμεύουν το άζωτο από τον αέρα, είτε μετατρέπουν θρεπτικά συστατικά του εδάφους σε μορφές που τα φυτά μπορούν να χρησιμοποιήσουν πιο αποτελεσματικά. Είναι σημαντικό για τους αγρότες να μάθουν πώς να αξιοποιούν στο έπακρο αυτά τα βιολογικά προϊόντα, καθώς λειτουργούν διαφορετικά από τα γνωστά λιπάσματα.
Με αυξημένη κατανόηση των βιοδιεγερτών, οι καλλιεργητές μπορούν να επιτύχουν υψηλότερη απόδοση επένδυσης, αυξάνοντας την αποδοτικότητα χρήσης θρεπτικών συστατικών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση των βιολιπασμάτων, συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση των απωλειών θρεπτικών συστατικών για τους καλλιεργητές όχι μόνο σε περιόδους κρίσης, αλλά όλο τον χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγαλύτερο ποσοστό των θρεπτικών συστατικών που εφαρμόζονται απορροφάται από τα φυτά. Άλλα προϊόντα βιοδιεγερτών μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους αγρότες να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες στιγμές.
Ξεκινώντας από την αρχή ότι μια αποτυχημένη συγκομιδή είναι σπατάλη θρεπτικών συστατικών και σπατάλη όλων όσων έχει επενδύσει ο αγρότης σε μια συγκομιδή, οι βασισμένοι σε φυτικά συστατικά βιοδιεγέρτες βοηθούν τους αγρότες να αντιμετωπίσουν τις ακραίες θερμοκρασίες, την ξηρασία, τις πλημμύρες και άλλες σκληρές και απρόβλεπτες συνθήκες καλλιέργειας και να έχουν έτσι μια μορφή «ασφάλισης» της παραγωγής τους.
Πώς αξιολογείτε τα οικονομικά αποτελέσματα της αγοράς των βιοδιεγερτών στην ΕΕ για το 2022;
Το 2022 ήταν μια δυνατή χρονιά για τους βιοδιεγέρτες, εν μέρει επειδή οι αγρότες αναζητούν περισσότερα εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες και τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς. Νέες λύσεις βιολιπασμάτων κυκλοφόρησαν σε συγκεκριμένες χώρες από αρκετές εταιρείες-μέλη του EBIC.
Οι αρχές του 2023 χαρακτηρίστηκαν από προκλήσεις λόγω των δύσκολων καιρικών συνθηκών (ξηρασία στη Μεσογειακή Ευρώπη και μεγάλη υγρασία στο βόρειο τμήμα της ηπείρου). Οι δύσκολες καιρικές συνθήκες προκαλούν καθυστερήσεις στις φυτεύσεις, γεγονός που επιβαρύνει το γενικό αίσθημα αβεβαιότητας. Η βιομηχανία βιοδιεγερτών είναι έτοιμη για την έναρξη της σεζόν, ώστε να στηρίξει τους καλλιεργητές σε αυτό που κάνουν καλύτερα: Να παράγουν τρόφιμα για τον κόσμο με βιώσιμο τρόπο.
Ποιες είναι οι προκλήσεις για τον κλάδο μετά την εφαρμογή του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα λιπάσματα;
Έχουν περάσει μόλις εννιά μήνες από τότε που οι εταιρείες μπόρεσαν να τοποθετήσουν φυτικά προϊόντα βιοδιεγερτών στην ενιαία αγορά, αξιοποιώντας τον νέο Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα λιπάσματα. Οι εταιρείες που έχουν περάσει από τη νέα διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης είναι ικανοποιημένες με την ταχύτητα διάθεσης προϊόντων στην αγορά εντός αυτού του πλαισίου. Ωστόσο, απομένουν ακόμη πολλές βελτιώσεις που πρέπει να γίνουν στον Κανονισμό, ο οποίος εγκρίθηκε με μια νοοτροπία «συνεχούς βελτίωσης», όπου πρώτα διευθετήθηκαν οι γενικές διατάξεις ενώ αφέθηκε για τη συνέχεια η προσαρμογή για μια σειρά τεχνικών βελτιώσεων.
Δύο από τους πιο σημαντικούς τομείς εργασίας για τους βιοδιεγέρτες είναι η αύξηση του αριθμού των μικροοργανισμών που επιτρέπονται στην ΕΕ, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τα βιολιπάσματα. Ο κατάλογος περιορίζεται επί του παρόντος σε μόλις τέσσερις μικροοργανισμούς, παρόλο που υπάρχουν πολλοί περισσότεροι τύποι μικροοργανισμών στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά. Η επιστημονική βιβλιογραφία δείχνει ότι καθώς αυξάνεται η κατανόησή μας για τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς στη γεωργία, υπάρχουν πιθανώς χιλιάδες μικροοργανισμοί που θα μπορούσαν να είναι ωφέλιμοι για τους αγρότες. Οι διατάξεις του πλαισίου της ΕΕ θα πρέπει να προσαρμοστούν για να καταστεί αυτό δυνατό.
Μια ακόμα προβληματική θεματική κατηγορία αφορά τα ζωικά υποπροϊόντα. Ενώ όλοι συμφωνούν ότι η αναπροσαρμογή της αξίας των ζωικών υποπροϊόντων σε γεωργικές εισροές έχει νόημα από την άποψη της κυκλικής οικονομίας, αποδεικνύεται δύσκολο να απελευθερωθεί αυτή η δυνατότητα.
Φυσικά, η ασφάλεια θα πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα, αλλά η τρέχουσα προσέγγιση για την αξιολόγηση των διαδικασιών για τον μετασχηματισμό ζωικών υποπροϊόντων και των υλικών που προκύπτουν φαίνεται να καθοδηγείται περισσότερο από το συναίσθημα προηγούμενων κρίσεων, παρά από αξιολογήσεις κινδύνων που βασίζονται σε κριτήρια των πραγματικών συνθηκών στον κόσμο.
Υπάρχει επίσης μια κλειστή λογική, που σημαίνει ότι ακόμα κι αν έχετε ένα υλικό που προέρχεται από ζωικά υποπροϊόντα, το οποίο μπορεί να καταναλωθεί από ανθρώπους (για παράδειγμα, ορισμένα αμινοξέα), είναι εξαιρετικά δύσκολο και χρονοβόρο να εγκριθεί το ίδιο υλικό για ζωοτροφές και τεχνικές χρήσεις, όπως για προϊόντα λίπανσης. Χρειαζόμαστε μια πιο βελτιωμένη προσέγγιση για την εξέταση πολλαπλών χρήσεων της ίδιας ασφαλούς ουσίας.
