Αθ. Σαρόπουλος, Πρόεδρος Περιφερειακού Παραρτήματος Κ. Μακεδονίας, ΓΕΩΤΕΕ: Η Κεντρική Μακεδονία θα αναγκαστεί να στραφεί σε νέες καλλιέργειες και ποικιλίες λόγω κλιματικής αλλαγής
Η κλιματική κρίση δεν επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο το κλίμα στις διάφορες γεωγραφικές περιοχές της Γης και οι επιπτώσεις της ποικίλλουν ανάλογα με την ανθρώπινη δραστηριότητα και το γεωγραφικό πλάτος και μήκος. Μπορεί, δε, να είναι είτε θετικές, είτε αρνητικές.
Δυστυχώς, οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πρωτογενή παραγωγή και στο φυσικό περιβάλλον προβλέπονται, όσον αφορά την Ευρώπη, για την περιοχή της Μεσογείου. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, στην Ελλάδα αναμένονται περισσότεροι καύσωνες, λιγότερες συνολικές βροχοπτώσεις με αύξηση της ραγδαιότητας ανά βροχόπτωση και μικρότερες μόνιμες ροές ποταμών, υψηλότερος κίνδυνος ξηρασίας και, συνεπώς, μεγαλύτερος ανταγωνισμός για τα ύδατα, μείωση της απόδοσης των καλλιεργειών και δυσκολότερες συνθήκες για την κτηνοτροφία.
Αυτό το γενικό μοτίβο των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης θα προκαλέσει άμεσες οικονομικές συνέπειες στους παραγωγούς, οι οποίοι θα εισπράττουν λιγότερα χρήματα από την πώληση των υποβαθμισμένων ποιοτικά και μειωμένων ποσοτικά προϊόντων τους, αλλά και θα αναζητούν αποζημιώσεις για τις καταστροφές της σοδειάς τους από τα ακραία φυσικά φαινόμενα. Το κόστος παραγωγής θα ανέβει και από τη μεγαλύτερη προσπάθεια, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυξημένες εντομολογικές προσβολές, νέες επιδημίες ασθενειών και ανταγωνιστικά ζιζάνια που δεν θα εξοντώνονται εύκολα.
Η μειωμένη προσφορά αγροτικών προϊόντων σε σχέση με τη ζήτηση θα ανεβάζει νομοτελειακά τις τιμές πώλησης των προϊόντων στους καταναλωτές, η ακρίβεια θα μειώνει το διαθέσιμο εισόδημα μισθωτών και συνταξιούχων, μειώνοντας με τη σειρά της τη ζήτηση και προκαλώντας μοιραία ύφεση στην οικονομική αλυσίδα. Το δίχως άλλο, η κλιματική κρίση θα πλήξει περισσότερο το βιοτικό επίπεδο των οικονομικά ασθενέστερων.
Δυστυχώς, οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πρωτογενή παραγωγή και στο φυσικό περιβάλλον προβλέπονται, όσον αφορά την Ευρώπη, για την περιοχή της Μεσογείου
Ειδικότερα στην Κεντρική Μακεδονία, οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης δεν θα αφορούν μόνο την αποδοτικότητα και την ποιότητα της παραγωγής, αλλά κυρίως την αναγκαιότητα αλλαγής καλλιεργούμενων ποικιλιών ή και καλλιεργούμενων ειδών. Η κυρίαρχη ποικιλία ελιάς στην περιοχή, η Χονδρολιά Χαλκιδικής, απαιτεί 900 ώρες θερμοκρασιών κάτω των 7 βαθμών Κελσίου για να ανθίσει, με αποτέλεσμα οι θερμότεροι χειμώνες των τελευταίων ετών να μην ευνοούν πλέον την καλλιέργεια της συγκεκριμένης ποιοτικής ποικιλίας βρώσιμης ελιάς (σ.σ. οι ελληνικές εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών, για την περίοδο 2020/2021, προς χώρες εκτός ΕΕ, ανήλθαν σε ποσότητα στους 99.349 τόνους και σε αξία τα 290,8 εκατ. ευρώ και οι διακινήσεις προς τις χώρες της ΕΕ ανήλθαν σε 92.603 τόνους και ήταν αξίας 260,6 εκατ. ευρώ).
Αντίστοιχα, παρόμοιο αριθμών ωρών ψύχους για τη διακοπή του λήθαργου των οφθαλμών χρειάζονται και οι καλλιεργούμενες στην Κεντρική Μακεδονία ποικιλίες ακτινιδίου (την περίοδο 2022/2023 εξήχθησαν 198.142 τόνοι ακτινιδίου, αξίας 202,7 εκατ. ευρώ), βερίκοκου, ροδάκινου (με παραγωγή 450.000 τόνων συμπύρηνου ροδάκινου το 2022, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο σε εξαγωγές κομπόστας ροδάκινου) και των λοιπών φυλλοβόλων οπωροφόρων.
Παράλληλα, ο Θερμαϊκός κόλπος αναμένεται να γίνει ο θερμότερος κόλπος στην Ελλάδα, με θερμοκρασίες ακατάλληλες για την παραδοσιακή και άκρως επιτυχημένη μυδοκαλλιέργεια, η οποία παρουσιάζει έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό. Οι καλλιέργειες και οι δραστηριότητες που αναμένεται να πληγούν στην Κεντρική Μακεδονία είναι άμεσα συνδεδεμένες με σημαντικές επενδύσεις της βιομηχανίας τροφίμων (κονσερβοποιεία, μονάδες επεξεργασίας βρώσιμης ελιάς κ.ά.), ενώ είναι αδύνατη μια μεγάλη παραγωγική αναδιάρθρωση χωρίς τεράστιες κοινωνικοοικονομικές συνέπειες, τόσο για την περιοχή, όσο και για τη χώρα. Από την άλλη, οι οικονομικές ζημίες της κλιματικής κρίσης είναι τεράστιες και στο φυσικό περιβάλλον, καθώς εκτιμώνται μόνο για τις δασικές πυρκαγιές του 2023 στην Ελλάδα, στο ύψος του 1,66 δισ. ευρώ (οίκος αξιολόγησης Scope).
Ωστόσο, οι αναμενόμενες δυσμενείς συνέπειες μπορούν να ανασχεθούν σε μεγάλο βαθμό και η κρίση να μετατραπεί ακόμη και σε «ευκαιρία», εάν εισακουσθούν οι 75 ειδικοί γεωτεχνικοί επιστήμονες του ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας, οι οποίοι με πολυσέλιδο πόρισμα ζητούν μικρά φράγματα και έργα ορεινής υδρονομίας για να συγκρατηθούν τα χειμαρρικά νερά και να εμπλουτισθεί ο υδροφόρος ορίζοντας, αλλαγή μεθόδου αρδεύσεων και καλλιέργειας του εδάφους, διαχείριση των δασών, ανασύσταση της Δασικής Υπηρεσίας, ανασύσταση των Γεωργικών Εφαρμογών και χρηματοδότηση εξειδικευμένης γεωτεχνικής έρευνας για την κλιματική κρίση.