Η αγορά ελαιολάδου στις ΗΠΑ αλλάζει αργά αλλά σταθερά

Η αμερικανική αγορά αποτελεί την «ατμομηχανή» του παγκόσμιου εμπορίου ελαιολάδου εισάγοντας άνω των 300.000 τόνων (συμπεριλαμβανομένου και του πυρηνελαίου), ποσότητα που αυξάνει αργά μεν αλλά σταθερά (+6% φέτος).

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου η ολοκλήρωση της εμπορικής περιόδου 2015/16 επιτρέπει μια πιο λεπτομερή ματιά και τις εξής επισημάνσεις:

1. Για την Ελλάδα τα νέα είναι σχετικά ευχάριστα καθώς αύξησε σε σύγκριση με πέρυσι τις εξαγωγές της κατά 1.280 τόνους και κατά 3.204 τόνους σε σύγκριση με την περίοδο 2011/12. Αντίστοιχα αύξησε και το μερίδιό της στην αμερικανική αγορά σε 2,6% από 1,7% πριν τέσσερα χρόνια. Η εικόνα σκιάζεται από το γεγονός ότι οι ελληνικές εξαγωγικές επιδόσεις γενικά κινούνται σε τόσο χαμηλά νούμερα, ώστε θα χρειαστούν πολλά χρόνια συνεχούς βελτίωσης για να καλυφθεί το χαμένο έδαφος των προηγούμενων δεκαετιών και ενώ οι ανταγωνίστριες χώρες όχι μόνο στην Ευρώπη (Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία), αλλά και στην Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή (Τυνησία, Μαρόκο, Τουρκία), ακόμη και στην Αμερική (Αργεντινή, Χιλή, ΗΠΑ) συνεχώς προοδεύουν.

Επίσης δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε ότι τα τελευταία δύο χρόνια η Ελλάδα γνώρισε πολύ καλές εσοδείες, σε αντίθεση με την Ιταλία, αλλά και την Ισπανία, οι οποίες είχαν την 20014/15 μια πολύ κακή χρονιά.

2. Στην αμερικανική αγορά έχει παγιωθεί η τάση της συνεχούς υποκατάστασης των εισαγωγών σε μικρές συσκευασίες (<18 κιλών) από το χύμα, άνω των 18 κιλών. Το 1995/96 από τις συνολικές εισαγωγές 113.141 τόνων το 81% αποτελούσαν οι μικρές συσκευασίες. Πέρυσι, το 2015/16, από συνολικές εισαγωγές 331.370 τόνους (σχεδόν τριπλασιασμός), οι μικρές συσκευασίες έχουν σταδιακά περιοριστεί στο 57,6% το συνόλου. Τα τέσσερα τελευταία χρόνια οι εισαγωγές χύμα αυξήθηκαν από τους 126.411 τόνους στους 140.661 τόνους, ενώ στις μικρές συσκευασίες έμειναν σχεδόν σταθερές από 191.010 στους 190.708 τόνους.

Προφανώς αυτό συμβαίνει γιατί στις ΗΠΑ ενισχύεται η εγχώρια βιομηχανία τυποποίησης, είτε από θυγατρικές ευρωπαϊκών εταιριών είτε από αμερικάνικες εταιρίες (κυρίως λευκές ετικέτες μεγάλων αλυσίδων διανομής).

Το φαινόμενο αυτό πιέζει τις τιμές και την προστιθέμενη αξία που διεκδικούν οι Έλληνες εξαγωγείς. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το παρθένο ελαιόλαδο (1509 10 90) η μέση τιμή πώλησης στις ΗΠΑ υπολείπεται του μέσου όρου των υπολοίπων χωρών (εξαιρουμένων των εξαγωγών προς Ιταλία και Ισπανία) με τις εξαγωγές προς ΗΠΑ να επιτυγχάνουν τιμή 4,453 €/κιλό το 2014/15 και 4,484 €/κιλό το 2015/16 έναντι 4,622 κ 4,964 αντίστοιχα των υπολοίπων χωρών (πηγή ΕΛΣΤΑΤ).

3. Η Ιταλία και η Ισπανία ελέγχουν μεν το 80% της αγοράς των ΗΠΑ, όμως η Ισπανία έχει πια κατορθώσει να κατακτήσει την πρώτη θέση με μερίδιο 40,6% έναντι 39,0% της Ιταλίας η οποία όμως διατηρεί σαφές προβάδισμα στις μικρές συσκευασίες, αν και πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για τις 4 «ιταλικές» εταιρίες που έχουν εξαγορασθεί από την ισπανική DEOLEO.

4. Η Ελλάδα το έτος 2015/16 κατάφερε να ανέλθει στην 5^η θέση με σύνολο 8.734, οι οποίοι προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από το παρθένο και σε αναλογία 73% από το συσκευασμένο (<18 κιλά)

5. Μια άλλη πολύ σημαντική αλλαγή σε σύγκριση με τι συνέβαινε πριν 20 χρόνια στις ΗΠΑ, είναι η συνεχής και σταθερή άνοδος του παρθένου (15 09 10) σε σύγκριση με το «ελαιόλαδο», κουπέ/ραφινέ, (15 09 90). Την 2015/16 το μεν παρθένο καλύπτει 226.776 τόνους (68,4%), το κουπέ/παρθένο 87.569 τόνους (26,4%) και οι υπόλοιποι 17.025 τόνοι (5,1%) προέρχονται από το πυρηνέλαιο.