Αν και βρισκόμαστε στο τέλος του χειμώνα, είναι γεγονός πως πολλοί αμπελουργοί στη χώρα μας επιλέγουν να κλαδέψουν τώρα τους αμπελώνες τους, καθιστώντας το κλάδεμα ως την σημαντικότερη εργασία στον αμπελώνα ακόμα και αυτή την χρονική περίοδο.
Ο λόγος που οδηγούμαστε πλέον σε όψιμα κλαδέματα κατά κύριο λόγο είναι ο περιορισμός της μετάδοσης της ίσκας, που αποτελεί ίσως το σοβαρότερο πρόβλημα του ελληνικού και συνολικά του παγκόσμιου αμπελώνα.
Κλαδεύοντας ανάμεσα στα τέλη Φεβρουαρίου έως μέσα Μαρτίου -αναλόγως των κλιματικών συνθηκών της κάθε περιοχής- όπου οι χυμοί των πρέμνων αρχίζουν να ανεβαίνουν, το φαινόμενο της δακρύρροιας στις τομές μειώνει τις πιθανότητες εγκατάστασης των παθογόνων της ίσκας. Το μεγάλο μειονέκτημα βέβαια των όψιμων κλαδεμάτων, ειδικά για τους αμπελουργούς μεγάλων εκτάσεων, είναι η τεράστια πίεση του χρόνου.
Κοινά σημεία
Είτε κλαδεύουμε πρέμνα γραμμικής διαμόρφωσης, είτε κυπελλοειδούς, οι βασικές αρχές για ένα σωστό αποτέλεσμα είναι κοινές. Έντονα προσβεβλημένες από παθογόνα κληματίδες πρέπει πάντα να αφαιρούνται και ας βρίσκονται σε ενδεχομένως καλύτερη θέση από τις υπόλοιπες στην ίδια κεφαλή. Έπειτα, το δεύτερο σημαντικότερο κριτήριο είναι το ύψος των κεφαλών, το οποίο θα πρέπει να το διατηρούμε όσο γίνεται σταθερό, δηλαδή προσπαθούμε να κρατάμε τις κεφαλές όσο πιο χαμηλά γίνεται, ακόμα και αν χρειαστεί να θυσιάσουμε μια πιο εύρωστη κληματίδα, αρκεί αυτή που θα κρατήσουμε να μην είναι εντελώς ασθενική.
Αφού λάβουμε υπ’ όψιν τα παραπάνω, στη συνέχεια εξετάζουμε την κατεύθυνση της κληματίδας και την ευρωστία. Είναι απαραίτητο να έχουμε πάντοτε μαζί μας κάποιο απολυμαντικό διάλυμα, ώστε να απολυμαίνουμε τα κλαδευτικά εργαλεία μας όσο πιο συχνά γίνεται, από πρέμνο σε πρέμνο.
Οι ενώσεις που χρησιμοποιούνται είναι συνήθως οινόπνευμα του εμπορίου 93°, εναλλακτικά διάλυμα χλωρίνης 10% v/v -ενδέχεται να προκαλέσει διάβρωση στα εργαλεία- ή διάλυμα φορμόλης 2% v/v. Ακόμη, είναι πολύ σημαντικό κάθε χρονιά, αν οι εκτάσεις το επιτρέπουν, να μαρκάρουμε τα πρέμνα που έχουν εμφανή συμπτώματα ίσκας, ώστε να τα κλαδεύουμε τελευταία. Τέλος, με το πέρας του κλαδέματος, οι κληματσίδες πρέπει να αφαιρούνται σχολαστικά μέσα από το αμπέλι και να καίγονται, διότι είναι εστίες μόλυνσης.
Από φυτοπροστατευτικής σκοπιάς, αμέσως μετά το κλάδεμα είναι ωφέλιμο, τόσο για την ίσκα, όσο και για τις υπόλοιπες ασθένειες ξύλου -όπως η φόμοψη-, ένας ψεκασμός με χαλκό. Ειδικά για την ίσκα, υπάρχουν πλέον στο εμπόριο και κάποια ειδικά σκευάσματα, βιολογικά και συμβατικά, με προληπτική δράση.
Βασική λίπανση
Αυτό το διάστημα γίνεται και η διανομή της βασικής λίπανσης και κυρίως του αζώτου, σε περίπτωση που το κάλιο και ο φώσφορος ενσωματώθηκαν το φθινόπωρο. Για την καλύτερη διανομή και αξιοποίηση των λιπασμάτων είναι σκόπιμο να γίνει ενσωμάτωση αυτών στο έδαφος, με τη βοήθεια καλλιεργητή ή φρέζας.
Προτιμότερη είναι η χρήση ενός καλλιεργητή, διότι η φρέζα συμπιέζει το έδαφος και ενδεχομένως τα εδάφη να είναι σχετικά λασπερά, οπότε καταπονείται και η φρέζα και το τρακτέρ. Αν τώρα έχουμε επιλέξει τη μέθοδο της χλωρής λίπανσης, η ενσωμάτωση θα γίνει αναγκαστικά με φρέζα.
Η ενσωμάτωση των ψυχανθών, αν τα εδάφη είναι σχετικά στεγνά, μπορεί να πραγματοποιηθεί εφόσον έχει αρχίσει η άνθιση των ψυχανθών, ώστε να μη ρισκάρουμε αργότερα με πιθανές ανοιξιάτικες βροχοπτώσεις. Ιδανικά, η ενσωμάτωση πραγματοποιείται όταν η άνθιση έχει προχωρήσει σε ένα ποσοστό της τάξεως του 60%-70%.
Τα ψυχανθή που χρησιμοποιούμε συνήθως είναι ο βίκος, το μπιζέλι και το κουκί, τα οποία μπορούμε κάθε χρόνο να τα εναλλάσσουμε. Γενικώς, η χλωρή λίπανση παρουσιάζει αρκετά οφέλη, είναι μια βιολογική καλλιεργητική πρακτική, εμπλουτίζει επαρκώς με άζωτο τα πρέμνα σε σημείο που μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως την αζωτούχο λίπανση -ειδικά σε αμπελώνες που στοχεύουν σε μικρές στρεμματικές αποδόσεις-, αυξάνει το ποσοστό της οργανικής ουσίας στο έδαφος και ανταγωνίζεται τα ζιζάνια με αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα να μειώνονται δραματικά.
Έτσι, ο αμπελουργός μπορεί να αποφύγει ή να περιορίσει τη χρήση ζιζανιοκτόνων. Το μειονέκτημα της χλωρής λίπανσης είναι ο καιρός, καθώς στην περίπτωση παρατεταμένων βροχοπτώσεων μπορεί να καθυστερήσει αρκετά την ενσωμάτωση.
