Δ. Μαντοκούδης: Ο κάμπος της Πέλλας αξίζει σοβαρότητα – όχι προχειρότητα

Σε μια περίοδο που ο πρωτογενής τομέας δοκιμάζεται από αυξημένο κόστος, έλλειψη υποδομών και κενά στη θεσμική στήριξη, η φωνή των ανθρώπων της υπαίθρου αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Ο γεωπόνος και γεωργικός σύμβουλος Δημήτρης Μαντοκούδης καταθέτει στο «ypaithros.gr» με νηφαλιότητα αλλά και αποφασιστικότητα μια εμπεριστατωμένη παρέμβαση για τα διαχρονικά προβλήματα που πλήττουν την αγροτική παραγωγή της Πέλλας.

Από την ενέργεια και το νερό, μέχρι τον ΕΛΓΑ και τον ΟΠΕΚΕΠΕ, επισημαίνει την ανάγκη για σοβαρότητα, διαφάνεια και σχεδιασμό – όχι για πρόχειρες αποφάσεις που αγνοούν την πραγματικότητα του αγρότη.

Ακολουθεί το άρθρο του Δημήτριου Μαντοκούδη, γεωπόνου – γεωργικού σύμβουλου:

Η Πέλλα είναι από τις πιο εύφορες και πολυπαραγωγικές περιοχές της χώρας. Ο κάμπος μας παράγει σιτηρά και δημητριακά, στηρίζει την κτηνοτροφία με ζωοτροφές, προσφέρει φρούτα και λαχανικά υψηλής ποιότητας, και εξάγει με συνέπεια αγροτικά προϊόντα σε όλη την Ευρώπη.

Η συμβολή της Πέλλας στην επισιτιστική ασφάλεια της Ελλάδας είναι ουσιαστική. Και η φωνή των ανθρώπων της υπαίθρου πρέπει να ακούγεται με σεβασμό και προσοχή.

Ως γεωργικός σύμβουλος και παραγωγός, αλλά και ως ενεργός πολίτης που ζει καθημερινά τις δυσκολίες του πρωτογενούς τομέα, αισθάνομαι την ανάγκη να μιλήσω ανοιχτά για όσα μας κρατούν πίσω: για την έλλειψη προγραμματισμού, την καθυστέρηση, και τις αποφάσεις που λαμβάνονται χωρίς συνεννόηση με τους ανθρώπους της παραγωγής.

1. Κόστος παραγωγής & ενέργεια: πρόβλημα βιωσιμότητας

Το κόστος παραγωγής έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Οι αυξήσεις σε καύσιμα, λιπάσματα, εφόδια και ενέργεια καθιστούν ασύμφορη την καλλιέργεια για μεγάλο αριθμό παραγωγών.

Η ενεργειακή εξάρτηση είναι στρατηγικό πρόβλημα. Η δυνατότητα για ενεργειακή αυτοπαραγωγή μέσω ΑΠΕ (π.χ. φωτοβολταϊκά) παραμένει ανεφάρμοστη για τους περισσότερους, λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων και έλλειψης τεχνικής υποστήριξης.

Η αγροτική παραγωγή δεν μπορεί να στηρίζεται στην τύχη ή στην καλή διάθεση της αγοράς. Χρειάζεται στρατηγική ελάφρυνση κόστους, σταθερότητα, και πρόσβαση σε τεχνολογίες που επιτρέπουν την ανθεκτικότητα της αγροτικής εκμετάλλευσης.

2. ΓΟΕΒ – Το νερό δεν είναι πολυτέλεια

Η διαχείριση του αρδευτικού νερού από τον ΓΟΕΒ είναι ένα χρονίζον πρόβλημα που φέτος κορυφώθηκε. Οι παραγωγοί ενημερώθηκαν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή για «κόφτη» στην άρδευση, με αποτέλεσμα να τιναχθούν στον αέρα προγραμματισμοί μηνών και να κινδυνεύσουν καλλιέργειες σε κρίσιμη φάση.

Αποφάσεις χωρίς διαβούλευση, χωρίς τεχνική τεκμηρίωση και χωρίς σχέδιο αντιμετώπισης, δείχνουν πλήρη απουσία σχεδιασμού και έλλειψη σεβασμού στους ανθρώπους που παράγουν.

Το νερό δεν είναι πολυτέλεια. Είναι εργαλείο επιβίωσης. Απαιτείται επανασχεδιασμός του τρόπου λειτουργίας του ΓΟΕΒ, με διαφάνεια, επιστημονικά δεδομένα, επένδυση σε υποδομές και ουσιαστική συνεργασία με τους παραγωγούς και τις οργανώσεις τους.

3. ΕΛΓΑ – Όχι άλλες καθυστερήσεις και προχειρότητες

Ο φετινός παγετός και η εξάπλωση των παραμορφωτικών ακάρεων στα πυρηνόκαρπα προκάλεσαν μεγάλες απώλειες παραγωγής και υποβάθμιση ποιότητας, ιδιαίτερα σε ροδάκινα και βερίκοκα.

Δυστυχώς, ο ΕΛΓΑ δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων:

• Η αντιχαλαζική προστασία καθυστέρησε σημαντικά, με τη σύμβαση να υπογράφεται αφού είχαν ήδη ξεκινήσει φαινόμενα.
• Οι εκτιμήσεις ζημιών σε πολλές περιπτώσεις δεν αντανακλούν τη σοβαρότητα των πληγέντων καλλιεργειών.
• Η υποστελέχωση του οργανισμού προκαλεί μεγάλες καθυστερήσεις στις διαδικασίες, αφήνοντας τους παραγωγούς για μήνες χωρίς απάντηση.

Χρειαζόμαστε έναν νέο, σύγχρονο ΕΛΓΑ: με ψηφιακά εργαλεία, με επαρκές προσωπικό, με πρόληψη και αξιοπιστία. Έναν οργανισμό που να στηρίζει έγκαιρα και δίκαια τον αγρότη – όχι να τον αφήνει να αγωνιά.

4. ΟΠΕΚΕΠΕ – Λιγότερα χαρτιά, περισσότερη ουσία

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ένας κομβικός οργανισμός για την αγροτική οικονομία. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι – θεωρητικά – θεσμός εγγύησης για την ισότητα στον αγροτικό χάρτη. Όμως η εικόνα που εκπέμπει είναι μια υπηρεσία αποσυντονισμένη, απομακρυσμένη από τον αγρότη και με σκιές σε κρίσιμα θέματα.

Οι παραγωγοί της Πέλλας παρακολουθούν με απορία τις καταγγελίες για εικονικά δικαιώματα, ανύπαρκτους παραγωγούς και χειραγώγηση των ενισχύσεων, ενώ οι πραγματικοί αγρότες παλεύουν με φόρμες, πλατφόρμες και γραφειοκρατία.

Δεν γίνεται ο ΟΠΕΚΕΠΕ να λειτουργεί σαν γραφείο φακέλων. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται στο χωράφι, όχι μόνο στο χαρτί. Και το σύστημα χρειάζεται επανεκκίνηση με πλήρη διαφάνεια, καθαρούς κανόνες και εμπιστοσύνη στον αγρότη που παράγει. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ πρέπει να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του: να είναι δίκαιος, διαφανής και αποδοτικός. Να στηρίζει τον αγρότη, όχι να τον μπερδεύει.

Συμπέρασμα

Ο αγρότης της Πέλλας δεν ζητά χάρη. Ζητά:

• Πρόσβαση σε νερό και ενέργεια με όρους βιωσιμότητας,
• Φορείς που λειτουργούν με ευθύνη και σχέδιο,
• Προστασία από κινδύνους με τρόπο δίκαιο και άμεσο,
• Και ένα κράτος που τον βλέπει όχι σαν αριθμό, αλλά σαν παραγωγό τροφής, εξαγωγέα, και θεμέλιο της ελληνικής οικονομίας.

Αν θέλουμε ο πρωτογενής τομέας να σταθεί όρθιος, τότε χρειαζόμαστε σοβαρότητα, στρατηγική και συνέπεια – όχι αποφάσεις της τελευταίας στιγμής.