του Δρος Σίμου Μαλάμη, επίκουρου καθηγητή στον Τομέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών, ΕΜΠ
Μια «έξυπνη» λύση στην αξιοποίηση του βρόχινου νερού ως απάντηση στις νέες προκλήσεις της διαχείρισης των υδατικών πόρων επιχειρεί να δώσει το σύστημα hydrop3.
Τι είναι όμως το hydrop3;
Πρόκειται για ένα καινοτόμο υπεδάφιο σύστημα άμεσης συλλογής, αποθήκευσης και αξιοποίησης του βρόχινου νερού με πληθώρα εφαρμογών τόσο στον αγροτικό, κτηνοτροφικό, βιομηχανικό, μεταποιητικό τομέα, όσο και στο αστικό περιβάλλον. Μπορεί να εφαρμοστεί σε αγροτικές περιοχές, οι οποίες δεν έχουν πρόσβαση σε δίκτυο νερού, για τη συλλογή βρόχινου νερού και τη χρησιμοποίησή του στις καλλιέργειες, με στόχο την αύξηση της παραγωγής.
Η περίπτωση της Μυκόνου
Στην εφαρμογή της Μυκόνου, μελετήθηκε, σχεδιάστηκε, κατασκευάστηκε και λειτουργεί εδώ και κάποιους μήνες (ήδη, με εντυπωσιακά πρώτα αποτελέσματα) το πρότυπο hydrop3, δηλαδή ένας ρηχός, υπεδάφιος συλλεκτήρας νερού, με σκοπό τη συλλογή του βρόχινου νερού μέσω στράγγισης, τη μεταφορά του σε δεξαμενές αποθήκευσης και, τελικά, την αξιοποίηση του νερού για στάγδην άρδευση καλλιέργειας ρίγανης, με στόχο την τελική παραγωγή αιθέριου ελαίου.
Πρόκειται για ένα απλό, φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα εναρμονισμένο με την αισθητική του τοπίου (χρήση τοπικών φυσικών υλικών και παραδοσιακών τεχνικών). Η πολύπλευρη και δημιουργική προσέγγιση στη μελέτη και στον σχεδιασμό του, το καθιστά πρακτικό και εργονομικό, ευπροσάρμοστο και εύκολα εφαρμόσιμο με στιβαρή κατασκευή, έχοντας παράλληλα χαμηλό κατασκευαστικό και λειτουργικό κόστος.
Για την άρδευση της ρίγανης χρησιμοποιείται η τεχνική της άρδευσης ακριβείας, με στόχο την εξοικονόμηση νερού. Η άρδευση ακριβείας αποτελεί μια έξυπνη προσέγγιση για την εφαρμογή της απαιτούμενης ποσότητας νερού τη σωστή στιγμή. Έρχεται να καλύψει την ανάγκη για αύξηση της αποτελεσματικότητας της χρήσης νερού στον αγροτικό τομέα. Για να επιτελέσει τον σκοπό της, η άρδευση ακριβείας βασίζεται σε ένα σύνολο τεχνολογιών, όπως αισθητήρες υγρασίας εδάφους, μετεωρολογικούς σταθμούς, ροόμετρα και ηλεκτροβάνες.
Στην περίπτωση της Μυκόνου, έχει εφαρμοστεί ένα καινοτόμο σύστημα άρδευσης ακριβείας για τη ρίγανη που βασίζεται στις παραπάνω αρχές, αλλά, επίσης, λαμβάνει υπόψη την ποσότητα βρόχινου νερού που συλλέγεται στις δεξαμενές. Συγκεκριμένα, το αρδευτικό αυτό σύστημα υπολογίζει τόσο την ποσότητα του νερού που είναι αποθηκευμένο μια δεδομένη στιγμή, όσο και το στάδιο της καλλιέργειας για να βελτιστοποιήσει την αξιοποίησή του. Αυτά, στη βάση των υπαρχουσών, αλλά και μελλοντικών αναγκών του φυτού. Το hydrop3 αποτελεί ένα από τα έξι επιδεικτικά συστήματα του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος HORIZON 2020 – HYDROUSA, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ανταγωνιστικά προγράμματα στη διαχείριση των υδατικών πόρων στη Μεσόγειο, με συνολικό προϋπολογισμό 12 εκατομμύρια ευρώ και χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το πρόγραμμα υλοποιείται κάτω από τον συντονισμό του Εργαστηρίου Υγειονομικής Τεχνολογίας (ΕΥΤ), της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Η HYDROUSA υλοποιεί στο πεδίο έξυπνες λύσεις χαμηλού κόστους με την εφαρμογή 13 καινοτομιών, σε έξι επιδεικτικά συστήματα, σε τρία ελληνικά νησιά (Λέσβο, Μύκονο και Τήνο).
Η χρήση παραδοσιακών τεχνικών με την ενσωμάτωση τεχνολογιών πληροφορίας, επικοινωνίας, αυτοματοποίησης, παρακολούθησης και ελέγχου θα δώσει λύσεις στη λειψυδρία της Μεσογείου και όχι μόνον. Η αξιοποίηση του νερού με μη συμβατικό τρόπο θα οδηγήσει στην παραγωγή πολύτιμων πόρων, οι οποίοι στη συνέχεια θα ενισχύσουν την προσφορά νερού για οικιακή χρήση, θα αυξήσουν τη γεωργική παραγωγή και θα ενθαρρύνουν την οικονομική δραστηριότητα.
