Ενδυνάμωση γυναικών στον τομέα της αγροδιατροφής: Βραβεία επιχειρηματικότητας σε καινοτόμα προϊόντα από Χίο, Κω και Δράμα

Η καινοτομία, η επιχειρηματικότητα και η συνεργασία ήταν οι μεγάλοι «νικητές» του διαγωνισμού «Ενδυνάμωση γυναικών στον τομέα της αγροδιατροφής – Empowering Women in Agrifood (EWA)», ο οποίος ολοκληρώθηκε με τη διοργάνωση της ημερίδας «Τεχνητή νοημοσύνη και νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα της αγροδιατροφής – Η συμβολή των γυναικείων startups», την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου, στην Αθήνα. Το πρόγραμμα οργανώνεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό ΕΙΤ Food σε οκτώ χώρες και στην Ελλάδα υλοποιείται σε συνεργασία με τον Οργανισμό AWomanCanBe.org.

Στο πλαίσιο αυτού, δέκα γυναίκες από διάφορα σημεία της Ελλάδας, που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, διαγωνίστηκαν στο πλαίσιο της ημερίδας, παρουσιάζοντας τις καινοτόμες ιδέες και επιχειρήσεις τους. Οι ίδιες απέδειξαν ότι ο αγροδιατροδικός τομέας, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, μπορεί να αποτελέσει ένα ευρύ πεδίο επιχειρηματικότητας.

Οι μεγάλες νικήτριες του προγράμματος

Αργυρώ Κουτσουράδη – Καινοτόμος κύβος αρωματικών φυτών

Το πρώτο βραβείο των 10.000 ευρώ κατέκτησε η Αργυρώ Κουτσουράδη, παραγωγός αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών από τη Χίο, η οποία έχει δημιουργήσει την αγροτική επιχείρηση Myrovolos Organics και το 2023 ανακηρύχθηκε Ευρωπαία αγρότισσα της χρονιάς. Η καινοτόμος ιδέα για την παρασκευή ενός κύβου αρωματικών φυτών με το όνομα Myrovlyteas, ένα μείγμα αφεψημάτων με συστατικά το τσάι του βουνού, τη λουίζα, το μελισσόχορτο και το χαμομήλι σε συνδυασμό με το μέλι, κέρδισε την κριτική επιτροπή.

Όπως τόνισε η ίδια κατά την παρουσίασή της, «η καινοτομία του ενισχύεται μέσα από τη λυοφιλίωση, δηλαδή από υγρή μορφή μετατρέπεται σε στερεή, καθιστώντας το έτσι ένα γρήγορο και εύκολο προς κατανάλωση αφέψημα». Το συγκεκριμένο προϊόν, όπως εξήγησε, δημιουργήθηκε από τη συνεργασία της με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Τμήμα Επιστήμης, Διατροφής και Τροφίμων και συγκεκριμένα με την ομάδα του επίκουρου καθηγητή Αντώνη Κουτελιδάκη.

Ασπασία – Σοφία Παστρικού – Παραγωγή αρωματικών φυτών και τροπικών φρούτων

Το δεύτερο βραβείο των 5.000 ευρώ κατέκτησε η Ασπασία – Σοφία Παστρικού, η οποία παράγει αρωματικά φυτά και τροπικά φρούτα στο νησί της Κω. Η ιδέα για τη δημιουργία μιας σειράς μονοποικιλιακών βοτάνων και βοτανικών αφεψημάτων με τροπικά φρούτα, τα οποία απευθύνονται σε ανθρώπους που νοιάζονται για τη βιωσιμότητα των τροφών που καταναλώνουν, κέντρισε το ενδιαφέρον. Η ίδια τόνισε ότι η συγκεκριμένη σειρά προϊόντων θα προσφέρει όχι μόνο στην τοπική οικονομία, αλλά θα συμβάλει στην εξέλιξη της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς που θα έχει ως βάση της την προστασία του περιβάλλοντος.

Φωτεινή Χατζή – Πούδρες από φρούτα και λαχανικά

Η επιχειρηματική ιδέα για πούδρα από φρούτα και λαχανικά βιολογικής καλλιέργειας της Φωτεινής Χατζή από τη Δράμα και την επιχείρηση «Idiotropa» κέρδισε το τρίτο βραβείο του διαγωνισμού, Visibility Pack, το οποίο της δίνει τη δυνατότητα να ταξιδέψει στην Πορτογαλία για να παρουσιάσει την ιδέα της. Σκοπός της συγκεκριμένης δραστηριότητας είναι να βοηθήσει τους καταναλωτές να εντάξουν στη διατροφή τους με εύκολο τρόπο τα φρούτα και τα λαχανικά χωρίς να ξοδεύουν χρόνο για την προετοιμασία τους. Επίσης, στοχεύει στη μείωση της σπατάλης των φρούτων και των λαχανικών, τα οποία πετιούνται από το αγοραστικό κοινό, γιατί δεν καταναλώθηκαν εγκαίρως.

Οι υπόλοιπες συμμετέχουσες που παρουσίασαν τις καινοτόμες ιδέες τους είναι οι εξής:

• Ελευθερία Αναγνωστάκη, ιδρύτρια του πρώτου αγροτουριστικού marketing agency: Creative Pots.
• Αντωνία Βασιλείου, με τη Fishing Tourism Kefalonia.
• Ειρήνη Δασκαλάκη, οινοποιός Adeti Cretaland Winery.
• Ελένη Θεοφίλου, με την ιδέα για καινοτόμο προϊόν μελιού από αλόη.
• Στεφανία Ρίζου, με την επιχειρηματική ιδέα MyFarmersBasket.
• Μαριέττα Ρούντα, με την επιχειρηματική ιδέα Διατροφείον.
• Δήμητρα Τσιαμπόκαλου, ιδρύτρια της επιχείρησης GoNut.

Βανέσα Αρχοντίδου – Στον πυρήνα της αγροδιατροφής η γυναικεία ενδυνάμωση

Η Βανέσα Αρχοντίδου, ιδρύτρια του Οργανισμού AWomanCanBe, ο οποίος αποτέλεσε τον φορέα υλοποίησης του προγράμματος στην Ελλάδα και τον διοργανωτή της ημερίδας, ανέφερε στην «ΥΧ» σχετικά με τη σημασία διοργάνωσης της ημερίδας ότι «η γυναικεία ενδυνάμωση βρίσκεται στον πυρήνα του Οργανισμού, καθώς θέλει να καταστήσει τις γυναίκες φορείς αλλαγής με γνώμονα τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Για εμάς, η αγροδιατροφή είναι στον πυρήνα των προγραμμάτων και θεωρούμε ότι μπορούμε να συμβάλουμε και να δημιουργήσουμε έναν θεσμό, ώστε κάθε Νοέμβριο να μπορούμε να τιμούμε τις γυναίκες που έχουν ανοίξει τα φτερά τους και κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον τομέα της αγροδιατροφής».

«Θεωρούμε ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν θεσμό, ώστε κάθε Νοέμβριο να τιμούμε τις γυναίκες που έχουν ανοίξει τα φτερά τους και κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον τομέα της αγροδιατροφής»Βανέσα Αρχοντίδου, ιδρύτρια του Οργανισμού AWomanCanBe

Τεχνητή νοημοσύνη, αγροδιατροφή και νεοφυείς επιχειρήσεις

Στόχος της ημερίδας, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος, ήταν να ανοίξει τον διάλογο σχετικά με τα νέα δεδομένα που έχει δημιουργήσει η τεχνητή νοημοσύνη, τα κίνητρα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα της αγροδιατροφής. Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκαν δύο πάνελ, στα οποία ειδικοί του χώρου κατέθεσαν τις απόψεις τους και τις εμπειρίες τους.

Στο πρώτο πάνελ, με τίτλο «Τεχνητή νοημοσύνη και αγροδιατροφικός τομέας», συμμετείχαν εκπρόσωποι της κυβέρνησης, των εταιρειών αγροτεχνολογίας, των αγροτών, αλλά και νεοφυών επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διονύσης Σταμενίτης, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα του ψηφιακού μετασχηματισμού του αγροτικού τομέα, δηλαδή στο έργο «Γεωργία με Ευφυία», το οποίο επιχειρεί να φέρει την τεχνολογία σε όσο το δυνατόν περισσότερους Έλληνες αγρότες.

Ο ίδιος τόνισε ότι «το έργο δίνει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να εγκαταστήσουν σταθμούς συλλογής δεδομένων στα αγροτεμάχια και να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα αυτά. Η διαδικασία της εγκατάστασης είναι συνολικά 3.000 σταθμοί και βρίσκεται σε εξέλιξη από τον Σεπτέμβριο, ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί περί τα τέλη Νοεμβρίου ή στις αρχές Δεκεμβρίου. Σε αυτό το πρόγραμμα έχουν εκδηλώσει πάρα πολλοί αγρότες συμμετοχή, καθώς τους δίνει τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στην πληροφορία. Έτσι, λοιπόν, από τους σταθμούς που θα εγκατασταθούν θα μπορούν οι παραγωγοί, οι ομάδες παραγωγών, οι συνεταιρισμοί, οι γεωργικοί σύμβουλοι κ.ά. να λαμβάνουν σημαντικά δεδομένα. Μέσω αυτών των πληροφοριών δίνεται η δυνατότητα της μεγάλης εξοικονόμησης στο νερό, που είναι το ζητούμενο αυτή την εποχή, όπως επίσης θα μας δώσει και ακρίβεια στην παρέμβαση των λιπασμάτων ή των φυτοφαρμάκων. Άρα, λοιπόν, θα έχουμε και ποιοτικότερη και οικονομικότερη παραγωγή. Ο αγροτικός κόσμος θα μεταβεί από την εμπειρία στην επιστημοσύνη. Αυτό για εμάς είναι πάρα πολύ σημαντικό για να μπορούμε να έχουμε αγροτική παραγωγή που θα είναι βιώσιμη και ανθεκτική στις νέες κλιματολογικές συνθήκες».

Ο κ. Σταμενίτης αναφέρθηκε, επίσης, στην ενίσχυση των γυναικών στον αγροδιατροφικό τομέα, τονίζοντας ότι πρέπει να ανανεωθεί ηλικιακά ο αγροτικός πληθυσμός και σημαντικό ρόλο σε αυτόν μπορούν να έχουν οι γυναίκες. «Αν και δεν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα αποκλειστικά για να ενισχύσουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, θεωρώ ότι η συμμετοχή των γυναικών θα παίξει καταλυτικό ρόλο, ώστε να πετύχουμε την ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού. Ήδη, παρατηρούμε ότι όλο και περισσότερες γυναίκες συμμετέχουν στα προγράμματα του υπουργείου και αυτό μας δίνει την αισιοδοξία ότι οι στόχοι θα επιτευχθούν», σημείωσε.

Η Ευαγγελία Φωστηροπούλου, technical project manager στην εταιρεία πληροφορικής NEUROPUBLIC, παρουσίασε τις υπηρεσίες τεχνολογίας που προσφέρει η εταιρεία σε όλο το μήκος της αγροδιατροφικής αλυσίδας, εξηγώντας ότι «η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες χαμηλού κόστους με υψηλή όμως ποιότητα και σίγουρα, στα επόμενα χρόνια, η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης θα γίνει με ακόμα πιο ταχείς ρυθμούς στον τομέα των εργαλείων που θα παρέχει στους αγρότες, καθώς μία από τις μεγαλύτερες δυνάμεις που έχει είναι τα ίδια τα δεδομένα που παράγει». Η ίδια αναφέρθηκε, επίσης, στους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να ενισχυθεί η παρουσία των γυναικών στον τομέα της πληροφορικής που θεωρείται ακόμα ανδροκρατούμενος.

Η Δέσποινα Βαρούτα, αντιπρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου, αναφέρθηκε αναλυτικά στις τεχνολογίες που χρησιμοποιεί ο συνεταιρισμός σε όλο το μήκος της αγροδιατροφικής αλυσίδας που τον έχουν βοηθήσει να εξελιχθεί και να εκσυγχρονιστεί σε μία μακρόχρονη πορεία περισσότερων από 100 χρόνων. Η ίδια τόνισε ότι «η καινοτομία μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο για την ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών στον αγροτικό τομέα, ωστόσο τα κίνητρα για να ενταχθούν και να παραμείνουν στην ύπαιθρο είναι οι εισοδηματικές απολαβές, αλλά και παραδείγματα, όπως η ανασύνταξη του κοινωνικού κράτους, ασφαλή οδικά δίκτυα, παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς, στελεχωμένα κέντρα υγείας, σχολεία χωρίς εκπαιδευτικά κενά. Να έχουν, δηλαδή, οι γυναίκες της υπαίθρου ό,τι έχουν και οι γυναίκες της πόλης».

Το πάνελ συμπληρώθηκε με τη συμμετοχή του Χρήστου Ραυτογιάννη, ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας αγροτικής τεχνολογίας City Crop, η οποία φέρνει την καλλιέργεια τροφίμων σε κάθε σπίτι και επιχείρηση μέσω της υδροπονικής καλλιέργειας. Ο ίδιος, έχοντας ξεκινήσει την επιχείρησή του ως startup το 2015, αναφέρθηκε στα βήματα και την πορεία που ακολούθησε και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε. Ο κ. Ραυτογιάννης επεσήμανε ότι σήμερα υπάρχουν περισσότερα εργαλεία υποστήριξης, όπως επιταχυντές και προγράμματα επώασης που μπορούν να ενισχύσουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις.

Η δυναμική των νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα της αγροδιατροφής

Στις νεοφυείς επιχειρήσεις στον αγροδιατροφικό τομέα αναφέρθηκε μέσω της ομιλίας του ο διευθύνων σύμβουλος του Elevate Greece, Φραγκίσκος Θεοφύλακτος. Όπως επεσήμανε, «οι νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν αναπτύξει μία μεγάλη δυναμική στην Ελλάδα ειδικά τα τελευταία πέντε χρόνια και στον χώρο της αγροδιατροφής βλέπουμε διαρκώς επιτυχημένα παραδείγματα, τα οποία αποτελούν και στόχο εξαγορών από ξένους κολοσσούς ή μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και δημιουργία συνεργειών. Το Elevate Greece είναι το εθνικό μητρώο νεοφυών επιχειρήσεων και αυτό που κάνει είναι να αξιολογεί τις νεοφυείς επιχειρήσεις που κάνουν αίτηση για ένταξή τους σε αυτό. Αυτήν τη στιγμή, η πέμπτη μεγαλύτερη κατηγορία είναι η αγροδιατροφή, καθώς συνδυάζει το κομμάτι της τεχνητής νοημοσύνης και της περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Οπότε επειδή είναι ένα φάσμα δραστηριοτήτων, βλέπουμε πολύ μεγάλη ανάπτυξη και δυναμική».

Τα κίνητρα για τη γυναικεία ενδυνάμωση στην αγροδιατροφή

Γυναίκες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αγροδιατροφής με διαφορετικό αντικείμενο η κάθε μία συμμετείχαν στο πάνελ «Τα κίνητρα για την ενδυνάμωση της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην αγροδιατροφή». Πιο αναλυτικά, η Μαρία Παρταλίδου, καθηγήτρια Αγροτικής Κοινωνιολογίας-Αγροτουρισμού στο Τμήμα Γεωπονίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τόνισε ότι «παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα να προσελκύσουμε κόσμο στην ύπαιθρο, τελικά η ύπαιθρος δεν είναι και το πιο ελκυστικό μέρος για να επιχειρήσει ένας νέος και, κυρίως, μία γυναίκα που τα ζητήματα είναι ακόμα σημαντικά. Οι τομείς στους οποίους επιχειρούν περισσότερο οι νέοι και μέσω της έρευνας είναι η γεωργία ακριβείας, που σχετίζεται με την περιβαλλοντική κρίση, σε μια σειρά από καλλιέργειες, όπως η ελιά. Μια άλλη ομάδα έργων είναι η τεχνητή νοημοσύνη και οι αισθητήρες, αλλά και οι ιδέες που δίνουν προστιθέμενη αξία σε προϊόντα».

Με τη σειρά της η Χριστίνα Στριμπάκου, ιδρύτρια της LIΑ Cultivators, αναφέρθηκε στο πρώτο Olive Oil Hub που έχει δημιουργήσει, μέσω του οποίου νέοι που ασχολούνται με τον ελαιοκομικό τομέα έχουν την ευκαιρία να εκπαιδευτούν πάνω σε καίρια θέματα κυρίως για το ποιο είναι το μέλλον της παραγωγής, γιατί, δυστυχώς, τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν πολλά προβλήματα. Η ίδια επεσήμανε ότι κάθε φορά που ασχολούνται γυναίκες στον τομέα της αγροδιατροφής έχουμε ως αποτέλεσμα προϊόντα προστιθέμενης αξίας και μεγάλης ποιότητας.

Η Αλεξάνδρα Σαρμά, διευθύντρια του Orange Grove & του SDG House Greece, επεσήμανε ότι ως Οργανισμός επώασης δέχονται πολλές αιτήσεις από προσπάθειες που θέλουν να ενισχύσουν την επιχειρηματικότητα στην επαρχία και, γενικότερα, την αγροδιατροφή. Η ίδια τόνισε ότι «η χρηματοδότηση προς τις νεοφυείς επιχειρήσεις το 2023 είχε μία κάμψη και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Επίσης, τα νούμερα στη γυναικεία επιχειρηματικότητα δεν είναι καλά, ένα ποσοστό περίπου 20% από τις επενδύσεις που έγιναν πήγαν σε μεικτές ομάδες, αν δούμε ομάδες που είναι μόνο γυναίκες εκεί βλέπουμε μονοψήφιους αριθμούς. Ωστόσο, δεν πρέπει να στεκόμαστε μόνο στα νούμερα, υπάρχει έδαφος για επιχειρηματικότητα».

Τέλος, η Κατερίνα Τσούρτσουλα, υπεύθυνη πρωτοβουλιών του Agri-Food Initiative ICC Hellas και του Cluster Αγροτικής Ανάπτυξης του ICC Women Hellas, ανέφερε πως «το γεγονός ότι υπάρχει ανισότητα στον τομέα της επιχειρηματικότητας προς τις γυναίκες οφείλεται, μεταξύ άλλων, και στα στερεότυπα που υπάρχουν τόσο για τις γυναίκες όσο και τους άντρες. Μέσα από την παιδεία μπορούν να αλλάξουν τα στερεότυπα αυτά».