Ενστάσεις της Ελλάδας για περικοπή πόρων της Πολιτικής Συνοχής και της ΚΑΠ μετά το 2020

 Να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις της κρίσης στις οικονομίες και στις κοινωνίες των κρατών-μελών που έχουν πληγεί περισσότερο, ζητά η χώρα μας από την Κομισιόν
✱ Στους αρμόδιους φορείς η 1η εγκύκλιος για τον σχεδιασμό του νέου Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης, ΕΣΠΑ 2021-2027

Την εκκίνηση του επίσημου διαλόγου για τον σχεδιασμό της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 στο πλαίσιο του νέου Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ 2021-2027 και των προγραμμάτων του σήμανε η ανάρτηση της πρώτης εγκυκλίου από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης. Η εγκύκλιος απευθύνεται στους Φορείς Σχεδιασμού των υπουργείων και των περιφερειών, καθώς και στους κοινωνικοοικονομικούς εταίρους, προκειμένου ο καθένας να συμβάλει στη διαμόρφωση των εθνικών κατευθύνσεων πολιτικής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εγκύκλιο αποτυπώνεται η εικόνα του ύψους των πόρων και του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου, όπως έχει διαμορφωθεί έως σήμερα, με βάση την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων, δεδομένου ότι κατά το διάστημα εκπόνησής της μια σειρά θεμάτων βρίσκονταν και εξακολουθούν να είναι σε εξέλιξη τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο

Στις 2 Μαΐου 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρότασή της για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 (ΠΔΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αντίστοιχα στις 29 Μαΐου 2018 ανακοίνωσε την πρότασή της για την Πολιτική Συνοχής και τους Κανονισμούς των Ταμείων της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 εγκαινιάζοντας επισήμως την περίοδο διαπραγμάτευσης.

Ειδικότερα, το ύψος των δαπανών του επόμενου ΠΔΠ προτείνεται να ανέλθει σε 1.134 δισ. ευρώ, ενώ το ύψος του τρέχοντος (2014- 2020) ανέρχεται σε 1.136 δισ. ευρώ, με τις ανάγκες που καλείται να καλύψει να είναι περισσότερες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η ανάγκη διασφάλισης μακροχρόνιων υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, οι νέες πολιτικές προκλήσεις/προτεραιότητες, όπως η άμυνα και η ασφάλεια, καθώς και η ανάγκη αύξησης της ευελιξίας εντός και μεταξύ προγραμμάτων.

Παράλληλα, η κομισιόν προτείνει την αναπροσαρμογή των προτεραιοτήτων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, όπως φαίνεται από την αύξηση των πόρων στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας, της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων, της ασφάλειας και της άμυνας, αλλά και την περικοπή των πόρων της πολιτικής συνοχής και της κοινής γεωργικής πολιτικής.

Οι προτεινόμενοι πόροι για την Πολιτική Συνοχής ανέρχονται στα 330 δισ. ευρώ και κατανέμονται στις κατηγορίες περιφερειών ως εξής:

 Λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες: 61,6%, δηλαδή 198 δισ. ευρώ.
 Περιφέρειες σε μετάβαση: 14,3%, δηλαδή 46 δισ. ευρώ.
 Περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες: 10,8%, δηλαδή 35 δισ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι η πρόταση σχετικά με την Πολιτική Συνοχής περιλαμβάνει έναν ενιαίο Κανονισμό Κοινών Διατάξεων (ΚΔΔ) που διέπει την εφαρμογή των ακόλουθων Ταμείων: Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), Ταμείο Συνοχής (ΤΣ), Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+), Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑλ) και για πρώτη φορά το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Ταμείο Διαχείρισης Συνόρων και Θεωρήσεων.

Θέσεις της χώρας για την Πολιτική Συνοχής μετά το 2020

Κύρια θέση της Ελλάδας μέχρι στιγμής –καθώς όλα είναι ανοιχτά λόγω των επικείμενων εθνικών εκλογών– είναι η διατήρηση του ύψους δαπανών συνολικά για την Πολιτική Συνοχής και την ΚΑΠ (συμπεριλαμβανομένης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής) στον προϋπολογισμό της Ένωσης, τουλάχιστον στα τρέχοντα επίπεδα χρηματοδότησής τους σε πραγματικούς όρους.

Όσον αφορά την κατανομή των πόρων, η χώρα μας επισημαίνει ότι δεν θα πρέπει να καθοριστεί και πάλι σχεδόν αποκλειστικά με βάση το περιφερειακό ΑΕΠ, αλλά επιβάλλεται να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις της κρίσης στις οικονομίες και στις κοινωνίες των κρατών-μελών που επλήγησαν περισσότερο.

«Η Πολιτικής Συνοχής μετά το 2020, πρέπει να στηρίζει αναλογικά όλες τις περιφέρειες της ΕΕ ανεξαρτήτως του επιπέδου ανάπτυξής τους και να μην απευθύνεται μόνο στις πιο μειονεκτικές, αν και συμφωνούμε ότι έμφαση θα πρέπει να δοθεί στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες», επισημαίνεται στην εγκύκλιο. Επί της αρχής, εκτιμάται ότι δεν θα πρέπει να λειτουργεί το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο ως ένας μηχανισμός επιβολής «ποινών» προς τα πιο «αδύναμα» κράτη-μέλη μέσω της Πολιτικής της Συνοχής.

«Εάν όμως κρίνεται ότι για την αποτελεσματικότητα της Πολιτικής της Συνοχής θα υπάρξει η διασύνδεσή της με την οικονομική πειθαρχία και Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες μιας χώρας όπως τα επίπεδα ανεργίας, φτώχειας και o κίνδυνος φτώχειας, η υλική στέρηση και ο κοινωνικός αποκλεισμός», εξηγεί.

Επιπλέον, η Ελλάδα προτείνει την επαναφορά του Ν+3, που παρέχει στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα καλύτερου προγραμματισμού και ποιοτικότερης υλοποίησης, και ζητά την επανεξέταση –υπό το πρίσμα των πραγματικών οικονομικών συνθηκών των κρατών-μελών– της μείωσης των ποσοστών της κοινοτικής συνδρομής και των προκαταβολών, καθώς θα δημιουργηθούν προβλήματα και καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προβλεπόμενων παρεμβάσεων στα κράτη-μέλη, τα οποία υπόκεινται σε σφιχτή δημοσιονομική πειθαρχία.

Δεδομένα

Στο πλαίσιο του σχεδιασμού της αναπτυξιακής στρατηγικής για τη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027, οι αρμόδιοι εθνικοί και περιφερειακοί φορείς θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους μια σειρά από πολιτικοοικονομικές και θεσμικές εξελίξεις που έχουν λάβει χώρα στο εθνικό και στο κοινοτικό περιβάλλον.

Οι κυριότερες από αυτές είναι η έξοδος της χώρας από τα προγράμματα στήριξης και η είσοδός της στον θεσμό του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, οι δεσμεύσεις και οι μεταμνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας που αποτυπώνονται σε κείμενα συμφωνιών, οι κατευθυντήριες γραμμές για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι νέοι στόχοι πολιτικής των Ταμείων και η εγκεκριμένη Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική της χώρας.

Χρονοδιάγραμμα

Η διαπραγμάτευση επί του ΠΔΠ αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2019 και η διαπραγμάτευση επί του κανονιστικού πλαισίου εντός του πρώτου εξαμήνου του 2020. Ελλάδα:

 Έως τις 9 Σεπτεμβρίου 2019 θα πρέπει να έχουν υποβληθεί οι προτάσεις από τους αρμόδιους φορείς.

 Θα ακολουθήσει η άτυπη υποβολή του ΕΣΠΑ στην ΕΕ για διαβούλευση, αμέσως μετά την έγκρισή του από Υπουργικό Συμβούλιο.

 Η επίσημη υποβολή του ΕΣΠΑ αναμένεται τον Μάρτιο του 2020 και η έγκρισή του από την Επιτροπή θα ολοκληρωθεί εντός δύο μηνών σε συνέχεια άτυπων διαβουλεύσεων με ΕΕ.

 Επιπλέον, έως τις 30 Ιουνίου 2020 θα υποβληθούν επίσημα στην ΕΕ τα επιχειρησιακά προγράμματα, σε συνέχεια άτυπων διαβουλεύσεων.

Πόροι της συνοχής για την Ελλάδα

Σύμφωνα με την πρόταση, στη χώρα μας κατανέμονται 19,2 δισ. ευρώ (τιμές 2018) για το 2021-2027 έναντι 17,8 δισ. ευρώ (τιμές 2018) για το 2014-2020, δηλαδή αύξηση των πόρων από την Πολιτική Συνοχής κατά 1,4 δισ. ευρώ (+8%).

Σημειώνεται ότι, για πρώτη φορά, η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει μαζί με την πρόταση του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ τόσο την κατανομή πόρων ανά κράτος-μέλος, όσο και διακριτή μεθοδολογία κατανομής των πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ+) στα ΚΜ. Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα κατανέμονται ανά Ταμείο τα ακόλουθα:

Κατανομή ανά Ταμείο στην Ελλάδα (σε εκατ. ευρώ, τιμές 2018)

ΕΚΤ+

ΕΤΠΑ

Ταμείο 
Συνοχής

Ποσό που 
μεταφέρεται 
στο CEF

ΕΕΣ

ΣΥΝΟΛΙΚΗ 
ΚΑΤΑΝΟΜΗ

5.232

10.222

3.578

868

106

19.138

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή