Επιτακτική ανάγκη η προστασία της Απάνω Μεριάς Σύρου

Σε εξέλιξη η δημόσια διαβούλευση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης

Η Απάνω Μεριά της Σύρου αποτελεί το τελευταίο τοπίο του νησιού που διατηρεί σχεδόν ανέγγιχτη την κυκλαδίτικη ιστορία και τον πολιτισμό, την αρμονική αρχιτεκτονική και την ισορροπημένη συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Καμία άναρχη τουριστική ανάπτυξη δεν έχει καταφέρει να μεταβάλει το ιδιαίτερου κάλους φυσικό περιβάλλον. Θα έλεγε κανείς ότι για την περιοχή έχει σταματήσει ο χρόνος.

Απόκρημνες βραχώδεις ακτές, φαράγγια, σπήλαια, ρέματα, παραποτάμια οικοσυστήματα και αµµοθίνες καθιστούν την περιοχή πολύ σημαντική για την ορνιθοπανίδα και τα θηλαστικά της, εξαιτίας της δημιουργίας πολλών φυσικών καταφυγίων. Λιγοστοί είναι και οι οικισμοί της που κατοικούνται. Οι αγρότες της περιοχής καλλιεργούν άνυδρα κηπευτικά, τα οποία θεωρούνται πολύ υψηλής ποιότητας. Στην περιοχή δραστηριοποιούνται επίσης λίγοι μελισσοκόμοι, οι οποίοι τρυγούν το αρωματισμένο με θυμάρι και φασκόμηλο μέλι τους.

Δίκτυο Natura

Η Απάνω Μεριά έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura και την περίοδο αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη η δημόσια διαβούλευση για την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ), που θα καθορίσει το θεσμικό πλαίσιο οριοθέτησης διαβαθμισμένων ζωνών προστασίας, με σαφείς όρους και κανόνες για τις χρήσεις γης και την οικονομική και ανθρωπογενή δραστηριότητα στις προστατευόμενες περιοχές.

«Το φυσικό κεφάλαιο, σε συνδυασμό με το τοπίο και την υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά, αποτελούν σήμερα τους βασικούς πόρους του τουριστικού προϊόντος, της κύριας βιομηχανίας της χώρας μας, αιχμή της οποίας είναι το Νότιο Αιγαίο. Η προστασία/διατήρηση των σημαντικότερων στοιχείων/περιοχών αυτού του φυσικού κεφαλαίου […] αποτελεί την κορωνίδα της πολιτικής διατήρησης της βιοποικιλότητας στον συγκεκριμένο χώρο και υπό αυτή την έννοια […] οι ζώνες αυτές θα πρέπει να ιδωθούν ως μια μακροπρόθεσμη επένδυση της χώρας, αλλά κυρίως των τοπικών κοινωνιών», τονίζεται μεταξύ άλλων στην ΕΠΜ, που έχει τεθεί προς διαβούλευση, μέσω της ιστοσελίδας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έως τις 30 Απριλίου.

Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και Δήμος Σύρου Ερμούπολης, πάντως, έχουν εκφράσει την έντονη αντίθεσή τους στη μελέτη, υποστηρίζοντας πως διακρίνεται από προχειρότητα και σοβαρές αντιφάσεις, θέτοντας σε κίνδυνο τις περιουσίες πολιτών.

Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου

Από την πλευρά του, το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου (ΠΠΠΣ), το οποίο κατέθεσε πρόσφατα τις δικές του προτάσεις στη δημόσια διαβούλευση, εντοπίζει από την εξέταση των θέσεων των θεσμικών και των συλλογικών φορέων που έχουν δημοσιοποιηθεί, σημεία κοινής αποδοχής και ιδιαίτερης σπουδαιότητας (π.χ. όχι στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών, όχι στα φωτοβολταϊκά πάρκα, όχι στο προτεινόμενο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης, όχι στην απαξίωση των αγροτικών δραστηριοτήτων κ.λπ.).

«Αυτό είναι ελπιδοφόρο και θεωρούμε ότι το Δημοτικό και το Περιφερειακό Συμβούλιο θα προσφέρουν μέγιστη υπηρεσία στον τόπο, αν υποστηρίξουν με θέρμη τις θέσεις αυτές στην τρέχουσα διαβούλευση και αν καταφέρουν να συμπεριληφθούν ρητά στην υπό εκπόνηση μελέτη. Ίσως αυτή να είναι η μοναδική ευκαιρία που μας δίνεται για να θωρακίσουμε την περιοχή μελέτης από αυτές τις μέγιστες απειλές», τονίζεται χαρακτηριστικά.

Εκτός όμως από τα σημεία σύγκλισης, το ΠΠΠΣ διαπιστώνει ότι έχουν διατυπωθεί και προτάσεις που κινούνται εκτός του νομικού πλαισίου. «Οι ισχύουσες προϋποθέσεις δόμησης και διανοίξεων δρόμων, καθώς και οι χρήσεις που επιτρέπονται από τη νομοθεσία για κάθε ζώνη, θα πρέπει να αποτελούν τη βάση επί της οποίας πρέπει να αναπτυχθεί ο διάλογος που θα οδηγήσει στη θεσμοθέτηση κοινά αποδεκτών χρήσεων. Για παράδειγμα, η χρήση “Κατοικία” για τις Ζώνες Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών (ΖΔΟΕ) απαγορεύεται άμεσα από τον νόμο και ως εκ τούτου δεν μπορεί να προταθεί από την ΕΜΠ», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

«Από την άλλη, η φράση “τουριστικά καταλύματα έως 150 κλινών” κατ’ αρχήν επιτρέπεται από τη νομοθεσία (πολύ κακώς), αλλά δεν δεσμεύει κανέναν να την προτείνει ή να την αποδεχτεί. Αν σύσσωμοι οι φορείς απαιτήσουν να μην ενσωματωθεί στην ΕΠΜ μια τέτοια καταστροφική χρήση, οι μελετητές δεν θα έχουν κανέναν λόγο να κινηθούν αντίθετα στη βούληση της κοινωνίας. Κάλλιστα μπορούν να μην επιλέξουν αυτήν τη χρήση», καταλήγει το Παρατηρητήριο.

Τοξικά απόβλητα

Ειδική αναφορά γίνεται και στο γεγονός ότι κανένας φορέας δεν ζήτησε την απαλοιφή από τις επιτρεπόμενες χρήσεις της δυνατότητας δημιουργίας χώρου επεξεργασίας και διάθεσης στερεών τοξικών αποβλήτων που προτείνει η μελέτη. «Υποθέτουμε ότι δεν είναι σκόπιμη μια τέτοια παράλειψη, αλλά οφείλεται στο τεράστιο μέγεθος της μελέτης που έπρεπε να ελεγχθεί. Είναι αυτονόητο ότι μια τέτοια χρήση θα απαξιώσει ολόκληρο το νησί και πρέπει να βρει απέναντι σύσσωμη την κοινωνία της Σύρου», τονίζει το ΠΠΠΣ.

Αναλυτικά οι προτάσεις βρίσκονται στην ιστοσελίδα https://syrosenvobservatory.gr/