Με επιθετικό πρόγραμμα επενδύσεων και συνεργιών στον αγροδιατροφικό τομέα το Σχέδιο Ανάκαμψης

«Κόπηκε» η εξισωτική αποζημίωση
Προτεραιότητα στον ψηφιακό μετασχηματισμό, στην εξωστρέφεια των επιχειρήσεων και στον αγροτουρισμό

 

Με έμφαση στον τομέα των επενδύσεων, των συνεργιών και της εξωστρέφειας καταρτίστηκε για τον αγροδιατροφικό τομέα το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως παρουσιάστηκε την Τετάρτη 31 Μαρτίου από το οικονομικό επιτελείο και τον ίδιο τον πρωθυπουργό.

Με την κωδική ονομασία «Ελλάδα 2.0», το Σχέδιο στην τελική του μορφή περιλαμβάνει μία σειρά από μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα, με πράσινα και ψηφιακά χαρακτηριστικά, όχι όμως και το σύνολο των αιτημάτων που είχε καταθέσει στην πρότασή του το ΥΠΑΑΤ.

Για παράδειγμα, όπως είχε αποκαλύψει στα ρεπορτάζ της η «ΥΧ», από την ηγεσία του ΥΠΑΑΤ είχε επιχειρηθεί να ενταχθεί ακόμη και η εξισωτική αποζημίωση στο Ταμείο Ανάκαμψης, πρόταση η οποία τελικά απορρίφθηκε από το επιτελείο του υπουργείου Οικονομικών. Στη λογική ότι επενδυτικά προγράμματα, όπως η Εγκατάσταση Νέων Γεωργών και η Βιολογική Γεωργία, δύνανται να «τρέξουν» στο πλαίσιο της μεταβατικής ΚΑΠ με τα επιπλέον κονδύλια που εγκρίθηκαν για τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, το οικονομικό επιτελείο δεν τα συμπεριέλαβε στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η νέα ηγεσία του ΥΠΑΑΤ είχε ήδη ενημερωθεί και γι’ αυτό εκκίνησε τη διαδικασία για την προδημοσίευση των σχετικών νέων προσκλήσεων.

Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι στις δράσεις που παρουσιάστηκαν δεν παρέχονται περισσότερες λεπτομέρειες, ούτε για τον τρόπο εφαρμογής των επενδυτικών προγραμμάτων, ούτε εάν τα κονδύλια που θα διοχετευτούν ανά δράση θα είναι επιχορηγήσεις ή δάνεια από την ΕΕ και, κυρίως ούτε τι αντίκτυπο θα έχουν στους ίδιους τους παραγωγούς. Ωστόσο, σε επικοινωνία που είχε η «ΥΧ» με το ΥΠΟΙΚ, έγινε γνωστό ότι τα μεγάλα επενδυτικά προγράμματα για τη γεωργία θα ενισχυθούν με επιχορηγήσεις και όχι με δάνεια.

Το Σχέδιο είναι στα περισσότερα σημεία του διατυπωμένο επιγραμματικά, προτάσσοντας την ιδιωτική πρωτοβουλία, τις καινοτόμες και πρωτοποριακές επιχειρηματικές δραστηριότητες, τις συνέργειες, την εξωστρέφεια, τις σύγχρονες πρακτικές, όπως η ευφυής γεωργία, ενώ χαρακτηρίζεται για τον έντονο φιλόδοξο χαρακτήρα του ιδίως ως προς τη μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων και την αύξηση των θέσεων εργασίας.

Στον προϋπολογισμό του, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης ενσωματώνει 18,1 δισ. ευρώ περίπου επιδοτήσεων, που θα χρηματοδοτήσουν τις δημόσιες επενδύσεις (Πράσινη Μετάβαση 6,026 δισ. ευρώ, Ψηφιακή Μετάβαση 2,136 δισ. ευρώ, Απασχόληση, Δεξιότητες, Κοινωνική Συνοχή 5,208 δισ. ευρώ, ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας 4,821 δισ. ευρώ) και 12,7 δισ. ευρώ δανείων από την ΕΕ, τα οποία θα χρηματοδοτήσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, στοχεύοντας συνολικά στην κινητοποίηση κεφαλαίων ύψους 57,4 δισ. ευρώ.

Εκσυγχρονισμός

Από τις συνολικά 170 δράσεις του Εθνικού Σχεδίου, το ποσό που θα κατευθυνθεί άμεσα υπέρ του αγροδιατροφικού τομέα ξεπερνάει τα 1,2 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, κινητοποιώντας άλλο ένα 1 δισ. ευρώ περίπου ιδιωτικών επενδύσεων.

Από αυτά, τα 602 εκατ. ευρώ (επιχορηγήσεις) κατευθύνονται στον άξονα για τον «Εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της ανθεκτικότητας κύριων κλάδων οικονομίας της χώρας». Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα επενδυτικά προγράμματα για τον αγροδιατροφικό τομέα, που βασίζεται στη σύμπραξη συνεργιών, όπως υπογραμμίζει μιλώντας στην «ΥΧ» ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκης.

Ειδικότερα:

Ποσό ύψους 520 εκατ. ευρώ έχει οριστεί για τον «Μετασχηματισμό του Γεωργικού Τομέα» μέσω επενδύσεων. Σύμφωνα με το Σχέδιο, αφορά την προώθηση προγραμμάτων οικονομικής ενίσχυσης του αγροδιατροφικού τομέα για την πραγματοποίηση επενδύσεων με προσανατολισμό την πράσινη γεωργία και τη γεωργία ακριβείας, έμφαση στη συγχρηματοδότηση (μέσος όρος συγχρηματοδότησης 50%) και πρόταξη των συνεργασιών τόσο οριζόντιων (σε επίπεδο πρωτογενούς τομέα), όσο και κάθετων, που αφορούν clusters τα οποία μπορούν να συνδυάζουν επιχειρήσεις και συνεργατικά σχήματα του πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα με στόχο την καινοτομία και την εξωστρέφεια.

Περιλαμβάνεται εδώ και η συμβολαιακή γεωργία. Τα προγράμματα αφορούν, μεταξύ άλλων, την καινοτομία και την οικολογική επεξεργασία γεωργικών προϊόντων, τον εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα, την αναδιάρθρωση καλλιεργειών και τη γενετική βελτίωση ζώων.

Ωστόσο, δεν παρέχεται καμία επιπλέον πληροφορία για την ενεργοποίηση αυτών των προγραμμάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΥΠΑΑΤ είχε αιτηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αναδιάρθρωσης, κοστολογημένο στα 500 εκατ. ευρώ, δίνοντας έμφαση στην Κορινθιακή σταφίδα, στο επιτραπέζιο σταφύλι και στις δενδρώδεις καλλιέργειες. Πλέον, μένει να ξεκαθαριστεί όχι μόνο το ποσό που θα διατεθεί για το εν λόγω πρόγραμμα, αλλά και ποιες καλλιέργειες τελικά θα περιλαμβάνει. Πάντως, είναι ξεκάθαρο ότι το πρόγραμμα θα τρέξει, με την προϋπόθεση να το «τρέξουν» συνεργατικά σχήματα.

Ποσό 47 εκατ. ευρώ για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό του Αγροδιατροφικού Τομέα (επίσης επενδυτικό πρόγραμμα, ανάθεση με 100% δημόσια δαπάνη). Αφορά τη δημιουργία μιας τεχνολογικής πλατφόρμας και υποδομής για την υποστήριξη του εκσυγχρονισμού της γεωργίας που θα αποτελεί τον κεντρικό πυλώνα για την εφαρμογή πολιτικών (εθνικών και ευρωπαϊκών) για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του γεωργικού τομέα. Ειδικότερα περιλαμβάνεται:

α) Η υποστήριξη των εξαγωγικών δραστηριοτήτων (πλατφόρμα που διευκολύνει την έκδοση πιστοποιητικών αναγκαίων για εξαγωγές, σύστημα Business Intelligence για εισαγωγές και εξαγωγές, πύλη για την προώθηση ελληνικών αγροτικών προϊόντων).

β) Η αγορά και ανάπτυξη τεχνολογικού εξοπλισμού χρήσιμου για την υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα (Xband Meteorological Radar, Telemetry & Remote-Control Stations, Unmanned Aerial Vehicle Systems, υψηλής ανάλυσης δορυφορικές εικόνες και υποδομές για την ανάλυσή τους κ.λπ.).

γ) Η ανάπτυξη ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων (για τη νέα ΚΑΠ, για την ασφάλιση αγροτικών προϊόντων, Management Information System για θέματα άρδευσης κ.λπ.).

Ποσό 35 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του εκσυγχρονισμού της παραγωγής των υδατοκαλλιεργειών και της διαφοροποίησης της παραγωγής. Οι ενισχύσεις αφορούν, μεταξύ άλλων, τις καινοτόμες λύσεις εξοπλισμού, την έρευνα, τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού. Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία τράπεζας γενετικού υλικού για απειλούμενα είδη και εμπορικά είδη ψαριών γλυκού νερού.

LEADER

Στον ίδιο άξονα πρέπει να προστεθεί επιπλέον ένα κονδύλι της τάξεως των 260 εκατ. ευρώ, που θα κατευθυνθεί σε επενδύσεις που εντάσσονται στη λογική του LEADER, και θα επικεντρώνεται σε επενδύσεις για την ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος με παρεμβάσεις για τον ορεινό τουρισμό, τον τουρισμό υγείας και ευεξίας (αξιοποίηση ιαματικών πηγών), τον αγροτουρισμό και τη γαστρονομία, την αναβάθμιση των τουριστικών λιμανιών, τον καταδυτικό τουρισμό, την προσβασιμότητα στις παραλίες.

Αρδευτικά – αντιπλημμυρικά

Στον άξονα «Αειφόρος χρήση των πόρων, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και διατήρηση της βιοποικιλότητας» περιλαμβάνεται το πρόγραμμα αρδευτικών έργων (κατασκευή και εκσυγχρονισμός φραγμάτων, αρδευτικών δικτύων, δεξαμενών κ.ά.) μέσω ΣΔΙΤ, ύψους 200 εκατ. ευρώ (από επιχορηγήσεις). «Στόχος των έργων, που θα φτάσουν σε σύνολο προϋπολογισμού τα 750 εκατ. ευρώ, είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας του αγροτοδιατροφικού τομέα, η αύξηση του αγροτικού εισοδήματος και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στη διάρκεια της κατασκευής και στη συνέχεια συντήρησης των έργων», αναφέρεται στο Σχέδιο.

Επιπλέον, προβλέπονται άλλα 110 εκατ. ευρώ για επενδύσεις πολλαπλών χρήσεων, με στόχο τον περιορισμό των κινδύνων πλημμύρας και την παροχή νερού για αρδευτικούς σκοπούς σε περιοχές με μεγάλη ξηρασία κατά τη θερινή περίοδο και την ενίσχυση της αποτελεσματικής διαχείρισης υδάτων σε επιλεγμένες περιοχές στην Ελλάδα (Κρήτη, Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησος, Κεντρική Μακεδονία).

Τέλος, στον ίδιο άξονα έχουν προστεθεί και 100 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία εθνικού δικτύου με μονοπάτια και διαδρομές πεζοπορίας σε ολόκληρη την Ελλάδα, αποκατάσταση αναβαθμίδων (ξερολιθιές), δημιουργία Εθνικού Συστήματος Παρακολούθησης Ειδών, Βιοτόπων και Προστατευόμενων Περιοχών, και άλλες δράσεις προστασίας της βιοποικιλότητας.

Επιχειρήσεις

Ένα από τα αναμενόμενα επενδυτικά προγράμματα με υψηλό προϋπολογισμό, ύψους 300 εκατ. ευρώ, αφορά τη δημιουργία νέων ή την αναβάθμιση βιομηχανικών μονάδων τελευταίας πράσινης τεχνολογίας, με υποχρεωτική λειτουργία τμήματος έρευνας και ανάπτυξης για την προώθηση καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Παράλληλα, προβλέπεται και η ενίσχυση της νέας τεχνολογίας συλλογής του διοξειδίου του άνθρακα και αποθήκευσής του. Ωστόσο, δεν διευκρινίζεται εάν το πρόγραμμα θα καλύπτει και τον αγροδιατροφικό τομέα.

Πάντως, για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις, το 1/4 των οποίων αφορούν επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων και ποτών και άλλες μικρομεσαίες επιχειρήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας, έχει προβλεφθεί να συμπεριληφθούν σε προγράμματα όπως:

Ανάπτυξη επιχειρηματικών πάρκων, ύψους 100 εκατ. ευρώ.

«Έξυπνη Μεταποίηση», ύψους 75 εκατ. ευρώ, για την αναβάθμιση του παραγωγικού εξοπλισμού και των υποδομών των μεταποιητικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων με οικονομική ενίσχυση των σχετικών επενδύσεων σε συστήματα έξυπνης μεταποίησης και τεχνητής νοημοσύνης. Προβλέπεται συγχρηματοδότηση μέχρι 50%.

«Εξοικονομώ Επιχειρώντας», ύψους 450 εκατ. ευρώ. Αφορά την ενίσχυση των ενεργειών βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας της λειτουργίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με στόχο εξοικονόμηση κατ’ ελάχιστον 30% (ενεργειακές αναβαθμίσεις κτηρίων, παραγωγικών διαδικασιών, εγκατάσταση «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων, ηλεκτρικά οχήματα διανομής κ.λπ.).

Δημιουργία νέων ή αναβάθμιση βιομηχανικών μονάδων τελευταίας πράσινης τεχνολογίας, με υποχρεωτική λειτουργία τμήματος έρευνας και ανάπτυξης για την προώθηση καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Ενίσχυση της νέας τεχνολογίας συλλογής του διοξειδίου του άνθρακα και αποθήκευσής του.

«Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ», ύψους 25 εκατ. ευρώ.

Ανάπτυξη της πλατφόρμας ELEVATE GREECE, ψηφιακής πύλης για διαπιστευμένες νεοσύστατες επιχειρήσεις με χαρακτηριστικά καινοτομίας και επεκτασιμότητας,
ύψους 3 εκατ. ευρώ.

Ψηφιοποίηση του εθνικού δικτύου οικονομικής διπλωματίας και ενίσχυση της ψηφιακής ικανότητας του Enterprise Greece, το οποίο θα προχωρήσει σε δράσεις κατάρτισης εξαγωγικών επιχειρήσεων, ύψους 12 εκατ. ευρώ.

Τέλος, εκτός από την κατάρτιση πολεοδομικών σχεδίων σε όλη τη χώρα προβλέπεται η εφαρμογή νέου χωροταξικού σχεδιασμού για τις ΑΠΕ, τη βιομηχανία, τον τουρισμό και τις υδατοκαλλιέργειες.

Αξίζει να επισημανθεί ότι στο Σχέδιο έχει αποφασιστεί ότι θα αποκατασταθούν τα εδάφη των παλαιών λιγνιτωρυχείων στη Δυτική Μακεδονία (περίπου 60.000 στρέμματα), ώστε να αποδοθούν σε αγροτική εκμετάλλευση και άλλες χρήσεις. Πρόκειται για ένα επενδυτικό πρόγραμμα για το οποίο θα διατεθούν 242 εκατ. ευρώ.

Στην τελική ευθεία

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης αναμένεται να τεθεί προς συζήτηση στη Βουλή τις επόμενες ημέρες. Κατόπιν θα κατατεθεί στην Κομισιόν προς έγκριση. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα πάρει την τελική του μορφή και θα κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, τα προγράμματα θα τρέξουν με προσκλήσεις που θα δημοσιευτούν και θα στηρίζονται σε λεπτομερή τεχνικά δελτία, τα οποία θα έχουν επιδοθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Θ. Σκυλακάκης στην «ΥΧ»:
«Χρήματα δίνονται για συνεργασίες»

Υψίστης σημασίας, προκειμένου να επιτευχθεί ο μετασχηματισμός του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα, αποτελούν οι συνέργειες, τονίζει μιλώντας στην «ΥΧ» ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, με αφορμή την παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0».

Λίγες ώρες μετά τη γνωστοποίηση των δράσεων που απαρτίζουν το Εθνικό Σχέδιο, ο κ. Σκυλακάκης υπογραμμίζει την ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, που θα συνδυάζει συνεργατικά σχήματα με σύγχρονα αναπτυξιακά και επενδυτικά μέσα, με όρους βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας και έντονης εξωστρέφειας.

Όπως εξηγεί, ένας από τους βασικούς πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου για την αγροδιατροφή αποτελεί η επένδυση «Μετασχηματισμός του Γεωργικού Τομέα», ύψους 520 εκατ. ευρώ, μέσω της οποίας θα ενισχυθούν οριζόντιες και κάθετες συνέργειες, με τριπλή στόχευση:

Οικονομικά βιώσιμα μεγέθη, ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και σύγχρονο μάρκετινγκ. «Χρήματα δίνονται για να υπάρχουν συνεργασίες», ξεκαθαρίζει ο κ. Σκυλακάκης, υπογραμμίζοντας ότι απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας, ώστε η Ελλάδα να καταφέρει το άλμα προς την ανάπτυξη. «Οι συνέργειες μεταξύ του πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα αποτελούν το μεγάλο διακύβευμα για το αύριο του αγροδιατροφικού τομέα», αναφέρει χαρακτηριστικά, ενώ υπενθυμίζει ότι τέτοιες επενδύσεις πρόκειται να μοχλεύσουν σημαντικούς πόρους από τον ιδιωτικό τομέα, διπλασιάζοντας ουσιαστικά το σύνολο των κονδυλίων που θα κατευθυνθούν στο μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα.

Παράδειγμα

Ένα μοντέλο συνεργιών (cluster) θα μπορούσε, λόγου χάρη, να δρομολογηθεί άμεσα για την αλυσίδα παραγωγής και εμπορίας στο ροδάκινο. Για παράδειγμα, η σύμπραξη εξαγωγέα με μεταποιητικές μονάδες και παραγωγούς (συνεταιρισμοί, ομάδες/οργανώσεις παραγωγών) μπορεί να επιφέρει
τα εξής αποτελέσματα:

✱ Για τους παραγωγούς, ανάπτυξη νέων ποικιλιών, ευφυής ή/και πράσινη γεωργία.

✱ Για τους μεταποιητές, βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας με την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και καινοτομίας.

✱ Για τον/τους εξαγωγέα/είς, σύγχρονες μεθόδους μάρκετινγκ, προώθησης του προϊόντος με παράλληλη αύξηση των εξαγωγών.