Ευκάλυπτος, το οικολογικό δίλημμα της Πορτογαλίας

Τα πορτογαλικά δάση ευκαλύπτου συμβάλλουν στην αντικατάσταση των πλαστικών, αλλά, καθώς το κλίμα της χώρας της Ιβηρικής Χερσονήσου γίνεται θερμότερο, αυτό το εξαιρετικά εύφλεκτο δέντρο μετατρέπεται σε ολοένα και μεγαλύτερη απειλή για τους ανθρώπους και τη βιοποικιλότητα.
Η Πορτογαλία είναι η ευρωπαϊκή χώρα που έχει πληγεί περισσότερο από πυρκαγιές την τελευταία δεκαετία. Μεταξύ 2009 και 2021, κατά μέσο όρο καίγονταν κάθε χρόνο πάνω από 800.000 στρέμματα.
«Η χρήση εξωτικών δέντρων που είναι επιρρεπή στις πυρκαγιές (όπως ο ευκάλυπτος) για αναδάσωση, στο πλαίσιο προγραμμάτων δενδροφύτευσης, εν μέσω ενός ολοένα και πιο θερμού και ξηρού κλίματος είναι πιθανό να γυρίσει κυριολεκτικά μπούμερανγκ, απελευθερώνοντας άνθρακα, ενώ, παράλληλα, οξύνει τον κίνδυνο για τοπικές τραγωδίες και οικολογικές καταστροφές», δήλωσε στην Guardian ο Yadvinder Singh Malhi, καθηγητής Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Οι ευκάλυπτοι, που κατάγονται από την Αυστραλία, αντιπροσωπεύουν το 1/4 της συνολικής δασικής έκτασης της Πορτογαλίας και καλύπτουν περίπου το 10% της χώρας, σύμφωνα με την τελευταία εθνική δασική απογραφή. Ο πολτός ευκαλύπτου χρησιμοποιείται για την παραγωγή χαρτιού τουαλέτας, ρολών χαρτιού και εναλλακτικών του πλαστικού σε όλη την Ευρώπη.
Καμπάνια «απο-ευκαλυπτοποίησης»
Το καλοκαίρι του 2023, οι Πορτογάλοι πολίτες διαμαρτυρήθηκαν κατά του ευκαλύπτου και ζήτησαν την αποψίλωση των 7 εκατ. στρεμμάτων εγκαταλειμμένων εκτάσεων ευκαλύπτου. Ως μέλος της συντονιστικής επιτροπής διαμαρτυρίας, η Beatriz Xavier δήλωσε ότι οι Πορτογάλοι θα ήθελαν να δουν πιο ποικιλόμορφα και ανθεκτικά στο κλίμα δάση, τα οποία θα επέτρεπαν επίσης στους ντόπιους να κερδίζουν τα προς το ζην.
Υπέρ του ευκαλύπτου οι χαρτοβιομήχανοι
Στον αντίποδα, η εταιρεία χαρτιού Navigator, η οποία σήμερα είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας της Πορτογαλίας και ο μεγαλύτερος παραγωγός εθνικής προστιθέμενης αξίας, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 1% του ΑΕΠ της χώρας, υποστηρίζει ότι υπάρχει έλλειψη δασικών πρώτων υλών, όπως ο ευκάλυπτος και το πεύκο.
Όπως δήλωσε ο Antonio Redondo, διευθύνων σύμβουλος της Navigator: «Για να παραμείνουμε βιώσιμοι, πρέπει να έχουμε περισσότερα δάση ευκαλύπτου».