Το επιφανειακό «μαύρο χώμα», γνωστό και ως παγκόσμιο καλάθι τροφίμων λόγω της γκάμας των καλλιεργειών που υποστηρίζει, συνήθως συνθέτει εξαιρετικά γόνιμα εδάφη, καθότι είναι πλούσιο σε οργανικά και θρεπτικά συστατικά.
Για δεκαετίες, αυτό το πλούσιο σε άνθρακα έδαφος έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια γεωργική παραγωγή σιτηρών, ελαιούχων σπόρων, βοσκότοπων και κτηνοτροφικών συστημάτων.
Επιπλέον, τα μαύρα εδάφη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον μετριασμό και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
«Ωστόσο, αυτός ο μαύρος θησαυρός απειλείται», σύμφωνα με μελέτη του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO). Λόγω της αλλαγής της χρήσης γης από φυσικά λιβάδια σε καλλιεργητικά συστήματα, των μη βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης και της υπερβολικής χρήσης αγροχημικών, τα περισσότερα μαύρα εδάφη έχουν χάσει το ήμισυ των αποθεμάτων οργανικού άνθρακα του εδάφους τους και υποφέρουν από μέτριες έως σοβαρές διεργασίες διάβρωσης, καθώς και ανισορροπίες θρεπτικών ουσιών και απώλεια βιοποικιλότητας του εδάφους, μεταξύ άλλων.
Στη μελέτη τους, οι ερευνητές του FAO συνοψίζουν την κατάσταση και τις προκλήσεις των μαύρων εδαφών του κόσμου.
Όσον αφορά τη βιώσιμη διαχείριση:
✱ Η απώλεια οργανικού άνθρακα και η διάβρωση των καλλιεργούμενων μαύρων εδαφών συνεχίζεται, με αποτέλεσμα την αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) και την απώλεια της φυσικής τους γονιμότητας.
✱ Η υιοθέτηση πρακτικών βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους από τους αγρότες παραμένει περιορισμένη λόγω έλλειψης τεχνικής υποστήριξης και παροχής οικονομικών κινήτρων, ελλιπούς ανταλλαγής γνώσεων και μη ευνοϊκού περιβάλλοντος.
✱ Τα μαύρα εδάφη μοιράζονται ομοιότητες στις μεθόδους διαχείρισης, αν και οι πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στις τοπικές και συγκεκριμένες εδαφοκλιματικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες.
✱ Η οξύτητα, η αλάτωση και η μόλυνση των μαύρων εδαφών δεν έχουν ακόμη διερευνηθεί επαρκώς.
✱ Μεγάλες περιοχές μαύρων εδαφών απειλούνται σε μεγάλο βαθμό από διάφορους τύπους υποβάθμισης και ένοπλες συγκρούσεις, γεγονός που καθιστά δύσκολη την εφαρμογή πολιτικών για τη βιώσιμη χρήση και διαχείρισή τους.
Όσον αφορά την προστασία και τη διατήρηση:
✱ Λόγω της ταχείας αστικής εξάπλωσης, η σφράγιση των εδαφών αποτελεί διαρκή απειλή για την προστασία και τη διατήρηση των μαύρων εδαφών.
✱ Ο κατάλογος των μέτρων για την προστασία και τη διατήρηση των μαύρων εδαφών διαφέρει από τοπική σε παγκόσμια κλίμακα.
Όσον αφορά τις πολιτικές:
✱ Υπάρχουν διάφορες εθνικές πολιτικές για τα εδάφη, συμπεριλαμβανομένων της προστασίας και της αειφόρου διαχείρισής τους, ωστόσο μόνο μία από αυτές (σ.σ. εγκρίθηκε από την κινεζική κυβέρνηση) είναι στοχευμένη στα μαύρα εδάφη.
✱ Υπάρχει έλλειψη συμφωνίας για την προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των μαύρων εδαφών (για διατήρηση, προστασία και παραγωγή).
