Γεωργικές Συμβουλές: Σε διαβούλευση το πλαίσιο για τα έξι θεματικά πακέτα

Τα βασικά σημεία, οι ασάφειες και οι προτάσεις βελτίωσης

Μετά από μακρά αναμονή και εμπόδια που φαίνεται ότι ξεπεράστηκαν, το θεσμικό πλαίσιο του Υπομέτρου 2.1 των Γεωργικών Συμβούλων («Χρήση συμβουλευτικών υπηρεσιών στον γεωργικό τομέα), τέθηκε από το ΥΠΑΑΤ σε δημόσια διαβούλευση, τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου, όπως είχε προαναγγείλει η «ΥΧ». Έτσι, γίνεται ακόμα ένα καθοριστικό βήμα που φέρνει το καίριο αυτό πρόγραμμα του ΠΑΑ πιο κοντά στην έκδοση της πρόσκλησής του. Η «ΥΧ» παραθέτει τα κυριότερα σημεία του υπό διαβούλευση πλαισίου, καθώς και τα πρώτα σχόλια έμπειρων γεωπόνων – μελετητών.

Έξι πακέτα συμβουλών, με υποκατηγορίες

Σύμφωνα με το υπό διαβούλευση θεσμικό πλαίσιο, οι συμβουλές που παρέχονται στις γεωργικές (φυτικής ή/και ζωικής κατεύθυνσης) εκμεταλλεύσεις περιλαμβάνουν έξι Πακέτα Συμβουλών (ΠΣ). Κάθε πακέτο περιλαμβάνει τα επιλέξιμα για στήριξη είδη συμβουλών, ενώ σε κάθε μία από τις έξι ενότητες συμβουλών περιλαμβάνονται θεματικές υποκατηγορίες. Τα ΠΣ καλύπτουν ένα ευρύ θεματικό φάσμα.

Ενδεικτικά, το ΠΣ 1 περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, συμβουλές πολλαπλής συμμόρφωσης, συμβουλές επωφελείς για το κλίμα, το περιβάλλον, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και για τον σχεδιασμό εφαρμογής Ολοκληρωμένης Διαχείρισης. Το ΠΣ 2 περιλαμβάνει συμβουλές ορθολογικής χρήσης νερού και ορθολογικής χρήσης λιπασμάτων. Το ΠΣ 3 συμβουλές για τις αρχές ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Το ΠΣ 4 περιλαμβάνει δράσεις για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και για τη βιοοικονομία. Το ΠΣ 5 για τη Βιολογική Γεωργία και τέλος, από το ΠΣ 6, ο ωφελούμενος μπορεί να λάβει συμβουλές για τη μείωση του κόστους παραγωγής και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εκμετάλλευσής του, ενώ παρέχονται και εξειδικευμένες συμβουλές σε παραγωγούς που ξεκινούν για πρώτη φορά τη δραστηριότητά τους.

Κόστος συμβουλών

Ενδεικτικά, το κόστος που επιβαρύνει τον πάροχο των συμβουλών για να παρέχει τη συμβουλή (π.χ. αμοιβή υπαλλήλων, συνεργατών, δαπάνες οδοιπορικών, δαπάνες εξοπλισμού, υλικών, μετρήσεων κ.λπ.), δαπάνες για ενοίκια ή/και κόστη των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, που σχετίζονται με τον χώρο όπου παρέχεται η συμβουλή, καθώς και λοιπά κόστη, που απορρέουν άμεσα από την αμοιβή παροχής της συμβουλής και πραγματοποιούνται μετά την έκδοση της απόφασης ένταξης. Σύμφωνα με τον τιμοκατάλογο που εξέδωσε το ΥΠΑΑΤ και περιλαμβάνεται στο θεσμικό πλαίσιο, το κόστος ανά συμβουλή ξεκινά από 570 ευρώ και μπορεί να φτάνει τα 1.204 ευρώ (ποσά χωρίς ΦΠΑ), ανάλογα με την απόσταση του ωφελούμενου από τον πάροχο, αν ο ωφελούμενος βρίσκεται σε νησί, κ.ά. Όπως αναφέρεται στο πλαίσιο της διαβούλευσης, το ποσοστό στήριξης ανέρχεται στο 100% των επιλέξιμων δαπανών και δεν υπερβαίνει τα 1.500 ευρώ ανά συμβουλή.

Πάροχοι Συμβουλών

Άνοιξε η δημόσια διαβούλευση για τα 6 πακέτα γεωργικών συμβουλών – Στα 80 εκατ. ευρώ ο προϋπολογισμός

Δικαιούχοι της στήριξης (πάροχοι) μπορούν να κριθούν δημόσιοι ή/και ιδιωτικοί φορείς ή κοινοπραξίες αυτών, που δραστηριοποιούνται στις αγροτικές περιοχές και θα επιλεγούν ως πάροχοι συμβουλών, προς όφελος των ενεργών και των νέων γεωργών. Οι πάροχοι θα πρέπει να πληρούν σωρευτικά μια σειρά προϋποθέσεων. Μεταξύ αυτών να μη συμμετέχουν οι ίδιοι, οι εταίροι/μέτοχοι/στελέχη/μέλη τους και οι ΓΣ τους, σε εμπορική δραστηριότητα στον τομέα των γεωργικών και κτηνιατρικών εφοδίων και να μη συμμετέχουν στη χορήγηση και τον έλεγχο ενισχύσεων που παρέχονται στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.

 

Παναγιώτης Κακαφίκας, πρόεδρος Αειφορική ΑΕ
«Χρειάζονται διευκρινίσεις σε ζητήματα που προκαλούν αντιδράσεις»

Ο προϋπολογισμός του Μέτρου, αν και αυξήθηκε από τα 30 στα 80 εκατομμύρια ευρώ, παραμένει ανεπαρκής, αν θέλουμε να λέμε ότι θα επωφεληθεί μια κρίσιμη μάζα παραγωγών. Κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον ο διπλάσιος, δηλαδή 160 εκατομμύρια ευρώ. Αν θέλαμε να καλύψουμε όλους τους δυνητικά ωφελούμενους αγρότες, θα χρειαζόμασταν πολλαπλάσιο κονδύλι. Επίσης, ένα ζήτημα είναι τι θα γίνει στην περίπτωση που όλοι οι ωφελούμενοι του προγράμματος ζητήσουν συμβουλή. Όταν θα βγει η πρόσκληση, θα πρέπει να υπάρχουν κριτήρια και για το πώς επιλέγονται οι παραγωγοί κατά προτεραιότητα, από τους παρόχους συμβουλών.

Το δεύτερο είναι ότι το Μέτρο κινείται σε μια λογική Μητρώου. Το ότι αναφέρονται οι φορείς παροχής συμβουλών και όχι μεμονωμένα άτομα, θεωρώ ότι είναι σωστό. Στο θέμα της πιστοποίησης, όμως, των φορέων από τον ΕΛΓΟ, υπάρχει κενό. Ποιες απαιτήσεις υπάρχουν για τα άτομα που θα προσφέρουν τις συμβουλές; Κτηριακές υποδομές, εξοπλισμός, μηχανογραφικό σύστημα, αυτά δεν περιγράφονται.

Επίσης, υπάρχουν δύο ακόμα κεντρικά θέματα που προκαλούν αντιδράσεις. Πρώτον, στο σημείο που περιγράφονται οι Φορείς Παροχής Συμβουλών, εμφανίζεται η προσθήκη των λέξεων «συνεταιριστικού δικαίου» στα νομικά πρόσωπα. Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Επίσης, αναφέρεται ότι δικαιούχοι παροχής συμβουλών μπορεί να είναι και δημόσιοι φορείς. Όταν μιλάμε για μόνιμο προσωπικό με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου που θα παρέχει συμβουλές, ποιος δημόσιος φορέας μπορεί να παρέχει κατ’ αποκλειστικότητα συμβουλές και δεν θα αμείβονται από άλλη πηγή; Δηλαδή, σε επιχορηγούμενο πρόγραμμα, ένας δημόσιος υπάλληλος θα χρηματοδοτείται εις διπλούν;


Δημήτρης Βασιλόπουλος, Γεωπόνος Msc, υπεύθυνος Agrotrust
«Πραγματική σύνδεση των γεωργικών συμβουλών με την πρόοδο των εκμεταλλεύσεων»

Παρά τις αλλεπάλληλες καθυστερήσεις και την επιτακτική ανάγκη για την ενεργοποίηση του Μέτρου των Γεωργικών Συμβούλων στην αρχή της προγραμματικής περιόδου, η διαβούλευση έρχεται σε μια καλή συγκυρία για τον εγχώριο πρωτογενή τομέα. Με την επιπλέον χρηματοδότηση που αναμένεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και εφόσον υπάρξουν επαρκείς πόροι στις σωστές κατευθύνσεις εκσυγχρονισμού των εκμεταλλεύσεων, η περίοδος αυτή μπορεί να αποτελέσει σημαντική ευκαιρία, ώστε οι παραγωγοί να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα των εκμεταλλεύσεών τους. Ως προς τον προϋπολογισμό, είναι θετικό που αυξάνεται, αν και δεν επαρκεί σε καμία περίπτωση. Εάν θέλουμε να μην υπάρξει «εικονικότητα» στις συμβουλές, δηλαδή να εργαστούν οι σύμβουλοι για τους παραγωγούς με μετρήσιμα αποτελέσματα και όχι απλώς για να πληρούν κάποιες προϋποθέσεις ώστε να εισπράξουν την αμοιβή τους, θα πρέπει σαφώς να αμείβονται χωρίς «εκπτώσεις».

Όμως, είναι ακόμα πιο σημαντικό να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο ελέγχου και διαφάνειας, που να μπορεί ο παραγωγός, αλλά και ο σύμβουλος, να δείξουν ότι οι συμβουλές «έπιασαν τόπο». Θα πρέπει να συνδεθεί η απόδοση της γεωργικής εκμετάλλευσης με τη συμβουλή, δηλαδή η τεκμηρίωση να γίνεται με οικονομικά και φορολογικά στοιχεία, σε συνδυασμό με την τυπική απόδοση της γεωργικής εκμετάλλευσης.

Ανάλογα με τη θεματική ενότητα των συμβουλών, αυτή η τεκμηρίωση μπορεί να γίνει και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, στην ολοκληρωμένη διαχείριση, στη φυτοπροστασία και στη θρέψη, μπορούμε να αποδείξουμε ότι μετά από την υποστήριξη του συμβούλου, υπήρξε μείωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων και διατήρηση ή αύξηση της παραγωγής. Αυτό θα μπορούσε να γίνεται με στοιχεία από το Μητρώο Εισροών – Εκροών, που θα πρέπει να τηρείται με συνέπεια και την ανάλογη τεκμηρίωση και, βέβαια, μέσω ψηφιακών εργαλείων τεχνολογίας και ευφυούς γεωργίας, που μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική τομή στην εξέλιξη της πρωτογενούς παραγωγής στη χώρα μας. Κατά την ίδια λογική, θα αποδεικνύεται η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, η μείωση της κατανάλωσης του αρδευτικού νερού κ.ο.κ. Ο θεσμός του Γεωργικού Συμβούλου, στα πρότυπα των καλών ευρωπαϊκών πρακτικών, είναι απαραίτητος για τον πρωτογενή μας τομέα.


Απόστολος Ιωαννίδης, πρόεδρος ΔΣ EUROAGRO SA
«Καλό το γενικό πλαίσιο, έφτασε όμως αργά και με μειωμένο μπάτζετ»

Κάλλιο αργά παρά ποτέ, έστω και με «κουτσουρεμένο προϋπολογισμό», επιτέλους φαίνεται φως στο βάθος του τούνελ (και δεν είναι το τρένο που έρχεται) για το πολύπαθο πρόγραμμα των Γεωργικών Συμβούλων. Ένα πρόγραμμα που η δομή του και η φιλοσοφία του είναι να τρέχει στις αρχές κάθε προγραμματικής περιόδου, ώστε να βοηθάει τους παραγωγούς για τον σχεδιασμό του επιχειρηματικού τους πλάνου, έρχεται στο τέλος και ας ελπίσουμε ότι τα αποτελέσματά του θα χρησιμοποιηθούν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά και θα αποτελέσουν γέφυρα και για το νέο την επόμενη Προγραμματική.

Πάντως, οφείλουμε να δεχτούμε ότι το κείμενο της Υπουργικής Απόφασης, που μας δόθηκε ως διαβούλευση μαζί με τις προηγούμενες Υπουργικές Αποφάσεις, συνιστά ένα πάρα πολύ καλό θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία του Μέτρου των Γεωργικών Συμβούλων. Έχουν κωδικοποιηθεί πολύ σωστά και αναλυτικά τα είδη και τα περιεχόμενα των συμβουλών που περιλαμβάνονται στα Πακέτα Συμβουλών, όπως και η κοστολόγησή τους, καθώς και τα περισσότερα για την πιστοποίηση των Παρόχων και την Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος. Χρειάζονται, βέβαια, κάποιες διευκρινίσεις για τους Παρόχους Γεωργικών Συμβουλών, όπως στο σημείο του ασυμβίβαστου -όπου μέτοχοι ή μέλη ή ΓΣ δεν συμμετέχουν σε παραγωγική ή εμπορική δραστηριότητα γεωργικών και κτηνιατρικών φαρμάκων-, ότι δεν αφορά τους απλούς μετόχους τέτοιων εταιρειών, γιατί έτσι κι αλλιώς αυτοί δεν επηρεάζουν τις αποφάσεις της εταιρείας.

Επίσης, υπάρχει μια αναφορά περί αποκλεισμού των Παρόχων Γεωργικών Συμβουλών που συμμετέχουν στη χορήγηση και στον έλεγχο των ενισχύσεων στο πλαίσιο της ΚAΠ. Εδώ, θα πρέπει να αποσαφηνιστεί αν περιλαμβάνονται τα ΚΥΔ, γιατί τότε θα είχαμε Γεωργικές Συμβουλές χωρίς Γεωργικούς Συμβούλους! Αισιόδοξος εκ φύσεως, λοιπόν, πιστεύω ότι οι Γεωργικοί Σύμβουλοι μπορεί να αποτελέσουν τον βατήρα με τον οποίο οι Έλληνες παραγωγοί, με τη μεταφορά της τεχνογνωσίας από ειδικούς επιστήμονες, θα μπορέσουν να ακολουθήσουν και να συμμετέχουν στην επανάσταση της ψηφιακής ευφυούς γεωργίας που αυτήν τη στιγμή συμβαίνει στην Ευρώπη.

 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
την Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου 2021