Η αγροτική κρίση της Αφρικής

Μειώνεται η έκταση και η ποιότητα της καλλιεργήσιμης γης

Η αγροτική κρίση της Αφρικής

Οι μικροκαλλιεργητές σε ολόκληρη την Αφρική, έχοντας να αντιμετωπίσουν τα ιδιωτικά συμφέροντα ξένων εταιρειών και τοπικών μεγαλοεπιχειρηματιών, που ουσιαστικά τους θέτουν εκτός αγοράς, χαρακτηρίζονται από έντονη κινητικότητα, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να βρουν αξιοποιήσιμη γη για γεωργική δραστηριότητα. Στις δυσκολίες αυτής της αναζήτησης στέκεται πρόσφατο άρθρο των New York Times, θίγοντας τα ζητήματα της συρρίκνωσης της καλλιεργήσιμης αφρικανικής γης λόγω κλιματικών αλλαγών, υποβάθμισης του εδάφους και αυξανόμενου πλούτου.

Δεδομένα από τους δορυφόρους της NASA αποτυπώνουν την τεράστια υποβάθμιση της γεωργικής γης σε όλη την Αφρική, ενώ καινούργια μελέτη υποστηρίζει ότι πάνω από 40 εκατομμύρια Αφρικανοί προσπαθούν να επιβιώσουν από μικρές εκτάσεις, των οποίων οι γεωργικές δυνατότητες μειώνονται. Η εξέλιξη αυτή είναι εξαιρετικά ανησυχητική, εάν αναλογιστούμε ότι οι κάτοικοι της Αφρικής στηρίζονται πολύ περισσότερο στην αγροτική δραστηριότητα από ό,τι συμβαίνει σε οποιαδήποτε άλλη ήπειρο.

Το μεταβαλλόμενο κλίμα δυσχεραίνει το έργο των καλλιεργητών. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι, σταδιακά, μεγάλα τμήματα της Αφρικής αποξηραίνονται. Συνεπώς, προβλέπεται περισσότερη ερημοποίηση και ξηρασία και, κατά συνέπεια, μεγαλύτερη πείνα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι, φέτος, τρία αφρικανικά κράτη πλήττονται από λιμό, με πάνω από 10 εκατομμύρια ανθρώπους στη Σομαλία, τη Νιγηρία και το Νότιο Σουδάν να βρίσκονται στα όρια της ασιτίας.

Με τον αυξημένο ρυθμό γεννήσεων και τη σταθερή αύξηση του προσδόκιμου ζωής της ηπείρου, επιστήμονες και ακτιβιστές προβληματίζονται για το πώς αυτός ο ραγδαία αυξανόμενος πληθυσμός θα «στριμωχτεί» σε περιοχές των οποίων η ποιότητα των αγροτικών εκτάσεων χειροτερεύει ολοένα και περισσότερο. Η αύξηση αυτή σημαίνει ότι οι αφρικανικές οικογένειες δεν έχουν την πολυτέλεια να εφαρμόζουν αγρανάπαυση, ώστε το έδαφος να ανανεώνει τα θρεπτικά συστατικά του. Η συνεχής εκμετάλλευση και υπερβόσκηση της γης μειώνει σταθερά τα επίπεδα οργανικής ύλης στο έδαφος, καθιστώντας την καλλιέργεια μη αποδοτική.

Τέλος, η αξιοσημείωτη ανάπτυξη πολλών αφρικανικών οικονομιών την τελευταία δεκαετία κρίνεται εξίσου επιβαρυντική. Αρκετοί αναλυτές τονίζουν ότι οι ευημερούντες καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια, περισσότερο νερό και συνήθως περισσότερο κρέας, εντείνοντας τις πιέσεις στο περιβάλλον. Επίσης, η αυξανόμενη αγοραστική δυναμική του καταναλωτικού κοινού συνεπάγεται συρρίκνωση της γεωργικής γης, που δίνει τη θέση της σε αστικοποιημένες περιοχές και εμπορικά κέντρα.