Οδηγός ορθής λίπανσης για σκληρό σιτάρι και κριθάρι

Oμάδα Σύνταξης: Δρ. Γιαννακοπούλου Φ., Δρόλιας Δ.,
Λάσκος Β., Μυτιλέκας Ν., Τσουκανάς Β.

Οι ανάγκες θρέψης της κάθε καλλιέργειας υπολογίζονται ανάλογα με τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής, την ποικιλία, το στάδιο ανάπτυξης, την ηλικία του φυτού, τις καλλιεργητικές πρακτικές και τις επιδιωκόμενες αποδόσεις. Η εδαφολογική ανάλυση και η φυλλοδιαγνωστική ανάλυση αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για τον καθορισμό της ορθολογικής λίπανσης.

Στο πρώτο μέρος της παρουσίασης, το σκληρό σιτάρι και το κριθάρι:

Σκληρό Σιτάρι

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Το σκληρό σιτάρι αποτελεί μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στη χώρα μας. Η ορθολογική λίπανση της καλλιέργειάς του είναι καθοριστική για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων, με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Οι ανάγκες θρέψης του σκληρού σιταριού, στα τρία βασικά μακροστοιχεία, είναι: Άζωτο (Ν) 14-16 κιλά/στρέμμα, Φώσφορος (Ρ2Ο5) 5-6 κιλά/στρέμμα, Κάλιο (Κ2Ο) 5-6 κιλά/στρέμμα. Στα ελληνικά εδάφη, ο προσδιορισμός των απαιτήσεων της καλλιέργειας στα θρεπτικά στοιχεία, και ειδικά του Καλίου, θα πρέπει να καθορίζεται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών αναλύσεων.

ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ

Η βασική λίπανση της καλλιέργειας του σκληρού σιταριού με Άζωτο, Φώσφορο και, όπου χρειαστεί, Κάλιο αποτελεί προϋπόθεση για την καλή εγκατάσταση της καλλιέργειας, την ανάπτυξη των βλαστικών οργάνων και των καταβολών των ανθέων. Η επάρκεια των στοιχείων αυτών, στα αρχικά στάδια ανάπτυξης, επηρεάζει καθοριστικά την εξέλιξη και την επιτυχία της καλλιέργειας.

Στη βασική λίπανση εφαρμόζουμε όλες τις απαιτούμενες μονάδες Φωσφόρου (5-6 κιλά/στρέμμα) και Καλίου και το 1/2 ή το 1/3 των απαιτούμενων μονάδων Αζώτου. Σημαντική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότερη βασική λίπανση είναι να υπάρχουν συνθήκες επάρκειας εδαφικής υγρασίας. Η βασική λίπανση εφαρμόζεται με ενσωμάτωση του λιπάσματος σε παράλληλες γραμμές σποράς και 5 εκ. βαθύτερα από τον σπόρο ή σε όλη την έκταση του αγρού.

ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Η προσθήκη Αζώτου επιδρά θετικά στον αριθμό των σταχύων και των καρπών ανά ταξιανθία, καθώς και στο βάρος των καρπών και στην πρωτεϊνοπεριεκτικότητα. Ο ρόλος του Φωσφόρου είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και στη σκλήρυνση των ιστών του στελέχους, αυξάνοντας την αντοχή των φυτών στο πλάγιασμα.

Το Κάλιο έχει ενεργό ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων και στη συσσώρευση του αμύλου, ενώ παράλληλα ευνοεί το γέμισμα των καρπών και αυξάνει την αντοχή της καλλιέργειας σε αβιοτικές καταπονήσεις.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Μπιλάλης Δ., Παπαστυλιανού Π., Τραυλός Ηλ., 2019, Γεωργία Φυτά Μεγάλης Καλλιέργειας Εκδ. Πεδίο. Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2019.

Κριθάρι

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Το κριθάρι είναι σημαντικής οικονομικής σημασίας χειμερινό σιτηρό, τέταρτο σε αξία μετά το σιτάρι, το ρύζι και τον αραβόσιτο. Είναι μικρότερου βιολογικού κύκλου από το σιτάρι και μπορεί να καλλιεργηθεί σε ψυχρές ή ξηροθερμικές περιοχές.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Οι ανάγκες θρέψης του κριθαριού σε θρεπτικά στοιχεία είναι παρόμοιες με εκείνες του σιταριού. Πιο συγκεκριμένα, οι ανάγκες στα κύρια θρεπτικά στοιχεία του κριθαριού είναι: Άζωτο (Ν) 8-16 κιλά/στρέμμα, Φώσφορος (Ρ2Ο5) 4-8 κιλά/στρέμμα, Κάλιο (Κ2Ο), 0-4 κιλά/στρέμμα.

Διαφοροποιήσεις υφίστανται στις περιπτώσεις που το κριθάρι προορίζεται για βυνοποίηση, που συνιστάται να αποφεύγεται η περίσσια Αζώτου, για να μην αυξάνεται η περιεκτικότητα των κόκκων σε πρωτεΐνη. Για το κριθάρι βυνοποίησης, η επιφανειακή λίπανση συνιστάται να εφαρμόζεται μέχρι τις αρχές του αδελφώματος, ενώ για το κτηνοτροφικό κριθάρι μέχρι το τέλος αυτού του σταδίου. Στα ελληνικά εδάφη, ο προσδιορισμός των ποσοτήτων των θρεπτικών στοιχείων που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να καθορίζεται με βάση τα αποτελέσματα των εδαφολογικών αναλύσεων.

ΕΙΔΟΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ: ΒΑΣΙΚΗ ΛΙΠΑΝΣΗ

Η βασική λίπανση του κριθαριού με Άζωτο, Φώσφορο και Κάλιο είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη πλούσιου ριζικού συστήματος, την καλή εγκατάσταση της καλλιέργειας και την ανάπτυξη των βλαστικών οργάνων και των ανθικών καταβολών, καθώς και το γέμισμα του καρπού σε μεταγενέστερα στάδια ανάπτυξης. Η βασική λίπανση πραγματοποιείται κατά τη σπορά, με εφαρμογή του 1/2 ή 1/3 των απαιτούμενων μονάδων Αζώτου και όλων των μονάδων του Φωσφόρου και του Καλίου. Η βασική λίπανση εφαρμόζεται με ενσωμάτωση του λιπάσματος σε παράλληλες γραμμές προς τις γραμμές σποράς λίγο βαθύτερα από τον σπόρο κατά τη σπορά. Για τα ελληνικά εδάφη, η αναλογία Ν:Ρ 2:1 θεωρείται βέλτιστη.

ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Επάρκεια Αζώτου στο κριθάρι ενισχύει την ανάπτυξη της καλλιέργειας, αυξάνοντας το αδέλφωμα και το μέγεθος του στάχεος. Παρά το γεγονός ότι παρατηρείται σημαντική διακίνηση Αζώτου από τα βλαστικά όργανα προς τα στάχυα κατά το γέμισμα των καρπών, περίσσεια Αζώτου στο έδαφος κατά την ίδια περίοδο αυξάνει αρκετά την περιεκτικότητα των καρπών σε πρωτεΐνη.

Για το κριθάρι βυνοποίησης, η υψηλή περιεκτικότητα των καρπών σε ολικό Άζωτο μειώνει το ποσοστό υδατανθράκων στο ενδοσπέρμιο, προκαλώντας μείωση της διαύγειας της μπύρας. Επάρκεια Φωσφόρου διασφαλίζει την ανάπτυξη ριζικού συστήματος, καλό γέμισμα των καρπών και συσχετίζεται με υψηλότερο εκχύλισμα βύνης.

Παράλληλα, πρωιμίζει την καλλιέργεια και δρα σε συνεργασία με το Άζωτο προς όφελος του φυτού. Το Κάλιο είναι απαραίτητο ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια ανάπτυξης της καλλιέργειας και σχετίζεται κυρίως με τον ισορροπημένο μεταβολισμό των σακχάρων και την ιοντική ισορροπία στους ιστούς, ενώ παράλληλα ευνοεί το γέμισμα των καρπών και αυξάνει την αντοχή της καλλιέργειας σε αβιοτικές καταπονήσεις.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Μπιλάλης Δ., Παπαστυλιανού Π., Τραυλός Ηλ., 2019, Γεωργία Φυτά Μεγάλης Καλλιέργειας Εκδ. Πεδίο. Αρχείο ΣΠΕΛ,1995-2019.

 

Διαβάστε επίσης: 

Οδηγός ορθής λίπανσης για σταυρανθή και ελαιοκράμβη