Το Ισραήλ, ως άνυδρη χώρα, αναγκάστηκε από πολύ νωρίς, εδώ και τουλάχιστον εξήντα χρόνια, να αναζητήσει λύσεις για να αυξήσει την επάρκεια και να μειώσει τη σπατάλη νερού. Επένδυσε για δεκαετίες στην έρευνα και την κατασκευή υποδομών και πλέον θεωρείται πρωτοπόρο σε πολλούς τομείς, όπως η αφαλάτωση και η στάγδην άρδευση. Σήμερα ετοιμάζεται για ακόμα ένα άλμα: να γίνει, από το 2026, η πρώτη χώρα στον κόσμο στην οποία το 100% της κατανάλωσης για την ύδρευση και τη βιομηχανία θα προέρχεται από αφαλάτωση και το 2030 η πρώτη στην οποία σχεδόν το 100% των αστικών λυμάτων θα επαναχρησιμοποιείται μετά από επεξεργασία στη γεωργία.
Εως το 2005, η κύρια πηγή νερού στο Ισραήλ ήταν η θάλασσα (έτσι ονομάζεται η λίμνη) της Γαλιλαίας. Το 2002, έπειτα από μια παρατεταμένη λειψυδρία, η χώρα αποφάσισε να προχωρήσει στην κατασκευή μεγάλων μονάδων αφαλάτωσης κατά μήκος των ακτών της. Οπως εξηγεί στην «Κ» η Ολγα Σλέπνερ, από την Αρχή Υδάτων του Ισραήλ, μέσα σε δέκα χρόνια κατασκευάστηκαν στη χώρα πέντε μεγάλα εργοστάσια: το πρώτο το 2005 στο Ασκελον (115 εκατ. m3/έτος), ακολουθούμενο από το Παλμαχίμ το 2007 (90 εκατ. m3/έτος), τη Χαντέρα το 2010 (137 εκατ. m3/έτος), το Σορέκ το 2013 (150 εκατ. m3/έτος) και το Ασντόντ το 2015 (100 εκατ. m3/έτος).
Το μοντέλο που ακολούθησε το Ισραήλ για την τόσο ταχεία ανάπτυξη των υποδομών είναι η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα: όλες οι μονάδες αφαλάτωσης είναι ιδιωτικές (ανήκουν σε δύο εταιρείες) και κατασκευάστηκαν σε σύμπραξη με το δημόσιο (ΣΔΙΤ). Το συμβόλαιο περιλαμβάνει τη συντήρηση και λειτουργία των εργοστασίων για 25 έτη και την πώληση του νερού στο κράτος σε μια συγκεκριμένη τιμή (τη στιγμή αυτή, 0,50 ευρώ/κυβικό, από 0,70 πριν από πέντε χρόνια). Παράλληλα, εδώ και δεκαετίες η χώρα προχώρησε σε μια πολύ μεγάλη αναδιάταξη των υποδομών της, προκειμένου να αντιμετωπίσει το ελλειμματικό ισοζύγιο του πλουσιότερου σε νερό Βορρά και εντελώς άνυδρου Νότου: δημιούργησε μέσω της κρατικής εταιρείας υδάτων Mekorot έναν «εθνικό μεταφορέα», ένα ενιαίο δίκτυο που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, επιτρέποντας και την ενιαία τιμολόγηση του νερού, από όποια πηγή και αν προέρχεται.
Η ιστορία δεν τελειώνει εδώ. Σήμερα βρίσκεται υπό κατασκευήν το μεγαλύτερο εργοστάσιο αφαλάτωσης στον κόσμο στο Σορέκ με στόχο να λειτουργήσει το 2023, το οποίο θα παράγει 200 εκατ. m3/έτος. Επίσης σε διαδικασία διαγωνισμού βρίσκονται ακόμα δύο μονάδες, μία βόρεια της Χάιφα για επιπλέον 100 εκατ. m3/έτος και η επέκταση του Ασντόντ για επιπλέον 100 εκατ. m3/έτος. Με αυτόν τον τρόπο, αναφέρει η κ. Σλέπνερ, το Ισραήλ θα καλύψει με αφαλάτωση έως το 2026 το 100% των αναγκών ύδρευσης, από 80% σήμερα.
Πώς λειτουργούν όμως αυτές οι μεγάλες μονάδες αφαλάτωσης; Η επίσκεψη στη μονάδα της Χαντέρα (η οποία εξυπηρετεί περίπου 1,2 εκατ. πολίτες) δίνει την ευκαιρία να απαντηθούν αρκετές απορίες. «Το θαλασσινό νερό στην περιοχή μας έχει υψηλή αλατότητα, περίπου 40.000ppm (μέρη διαλυμένων αλάτων ανά εκατομμύριο), και μέσω της μονάδας γίνεται 240 ppm», εξηγεί η Μίριαμ Mπρουσιλόβσκι, τεχνική διευθύντρια της IDE (εταιρείας που διαχειρίζεται τρεις από τις πέντε μονάδες αφαλάτωσης της χώρας). «Το νερό έρχεται στη μονάδα μέσω τριών αγωγών, μήκους 1,25 χλμ., από βάθος 15 μέτρων. Η απορρόφηση είναι αργή, περίπου 45.000 m3/ώρα (περίπου μία πισίνα το λεπτό), ώστε να μην απορροφώνται ψάρια. Κατόπιν υφίσταται δύο στάδια προεπεξεργασίας που απομακρύνουν κάθε σωματίδιο. Στη συνέχεια το νερό αφαλατώνεται μέσω αντίστροφης ώσμωσης. Κατά τη διαδικασία αυτή ανακτάται το 45% της ενέργειας που χρειάζεται το εργοστάσιο. Το μισό από το νερό που απορροφάται από τη θάλασσα μετατρέπεται σε πόσιμο, ενώ το άλλο μισό είναι “συμπυκνωμένο”, καθώς έχει το σύνολο του αλατιού. Αυτό επιστρέφεται στη θάλασσα μπροστά στο εργοστάσιο, όπου αναμειγνύεται με το νερό που χρησιμοποιείται για την ψύξη του παρακείμενου εργοστασίου».
Το αλμόλοιπο
Οσον αφορά την επίδραση του αλμολοίπου (δηλαδή του υπολείμματος της επεξεργασίας στο εργοστάσιο αφαλάτωσης) στο θαλάσσιο περιβάλλον, η εταιρεία υποστηρίζει ότι είναι από τα ζητήματα που έχουν πλέον επιλυθεί. «Γίνεται έλεγχος δύο φορές το έτος, με δείγματα από το νερό και τους οργανισμούς του πυθμένα. Το αλμόλοιπο έχει 80.000 ppm αλάτων όταν εισέρχεται στη θάλασσα και σε απόσταση δέκα μέτρων από την έξοδο έχει μόλις 1% περισσότερη αλατότητα από το θαλασσινό νερό», λέει η κ. Mπρουσιλόβσκι. «Τα χημικά που χρησιμοποιούνται στην επεξεργασία του νερού, λ.χ. για να εμποδίζεται η σκλήρυνση των μεμβρανών της αντίστροφης ώσμωσης, είναι κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια, τα οποία αναθεωρούνται ανά κάποια χρόνια, ανάλογα με την εξέλιξη της επιστήμης».
Πηγή: kathimerini.gr
