Κάτι που τρόμαξε ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη τις ημέρες του Brexit είναι η απήχηση του λαϊκισμού σε τμήματα της κοινωνίας, ειδικά όταν αυτή βρίσκεται υπό πίεση ή αναζητά προσανατολισμό. Τηρουμένων των αναλογιών, κάτι παρόμοιο επιχειρείται και στην αγροτική Ελλάδα. Πολιτικοί ή πολιτευτές υπόσχονται ότι πολλά μπορούν εύκολα να αλλάξουν. Πότε; Με την «Αναθεώρηση της ΚΑΠ το 2017». Πώς; Με τη δική τους συνεχή ενίσχυση από τους ψηφοφόρους. Μία βουλευτής της κυβέρνησης, μάλιστα, προερχόμενη από την Κεντρική Ελλάδα, η Παναγιώτα Βράντζα… έχει φτιάξει δική της ατζέντα για την ΚΑΠ. Έχοντας ψηφίσει πρόσφατα κάθε μέτρο εις βάρος των αγροτών, τώρα υπόσχεται ή ζητά, «για λογαριασμό των αγροτών», τα πιο απίθανα πράγματα. Είτε γιατί αγνοεί το ισχύον κοινοτικό πλαίσιο και τις επίσημες επιλογές που έχει κάνει η Ελλάδα, είτε γιατί ασπάζεται τη θεωρία, ότι όσο πιο πολύ ακούγεσαι, τόσο πιο κοντά έρχεται ο υπουργικός θώκος.
Έχουμε, λοιπόν, αναθεώρηση της ΚΑΠ τους προσεχείς μήνες, με βάση μάλιστα τα όσα προβλέπονται στο άρθρο 15 του Κανονισμού 1307/2013, που επικαλούνται οι πιο επαΐοντες; Το συγκεκριμένο άρθρο δεν αποτελεί παρά μία αναγκαία «ρήτρα ασφαλείας» η οποία θα νομιμοποιήσει την Κομισιόν να προχωρήσει όχι σε αναθεώρηση της ΚΑΠ συνολικά, αλλά κάποιων καθεστώτων στήριξης του Πυλώνα Ι, εάν και εφόσον το απαιτήσουν οι οικονομικές και δημοσιονομικές συνθήκες. Έχει αποφασιστεί κάτι τέτοιο σε επίπεδο ΕΕ; Όχι! Η μοναδική υποχρέωση της χώρας μας, με βάση τα προβλεπόμενα από τον Κανονισμό 1307/2013, είναι να κοινοποιήσει τις αποφάσεις της σχετικά με την τροποποίηση αποκλειστικά της προαιρετικής συνδεδεμένης ενίσχυσης έως την 1η Αυγούστου 2016 και με ισχύ από το 2017. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, το ΥΠΑΑΤ εξετάζει -μετά από συζήτηση που θα γίνει εντός του κόμματος και με τους φορείς – το βαθμό απορρόφησης των μέχρι τώρα συνδεδεμένων ενισχύσεων και θα κρίνει εάν πρέπει να υπάρξει εσωτερική ανακατανομή και μεταφορά πόρων από ένα κλάδο σε κάποιον άλλο.
Προφανώς η «αναθεώρηση» ή «μεταρρύθμιση» της ΚΑΠ είναι μία πολύ συγκεκριμένη και ευρύτερη διαδικασία που συμπεριλαμβάνει τα πάντα και για την οποία αποφασίζει πολιτικά η ΕΕ συνολικά και όχι κάθε-κράτος μέλος χωριστά! Αυτή η διαδικασία, λοιπόν, δεν προβλέπεται στο άρθρο αυτό. Τι υπόσχονται, λοιπόν, οι διάφοροι ειδήμονες;
Βασική ενίσχυση
Επικαλούνται το άρθρο 15 και υπόσχονται δυνατότητα αντικατάστασης της μερικής σύγκλισης δικαιωμάτων, ώστε, μέχρι το 2019, τα δικαιώματα να έχουν την ίδια αξία.Η απάντηση, βέβαια, είναι ότι ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός δεν επιτρέπει, και ορθά, αυτή την αλλαγή. Ένα από τα βασικά αιτήματα του αγροτικού κόσμου σε όλη την ΕΕ είναι οι όποιες αποφάσεις που αφορούν την αξία των δικαιωμάτων και τη διαμόρφωση των ενισχύσεων, να μην τροποποιούνται πριν τη λήξη της κανονικής ισχύος της ΚΑΠ. Μία τέτοια απόφαση θα ανέτρεπε τον προγραμματισμό των αγροτών και το μοναδικό ίσως «σταθερό» δεδομένο που διαθέτουν, σε μία περίοδο έντονης οικονομικής ανασφάλειας
Βοσκότοποι
Εκτός των άλλων, υπόσχονται δυνατότητα εφαρμογής τοπικών πρακτικών, ώστε να αυξηθούν οι επιλέξιμοι βοσκότοποι κατά 100%, και δέσμευση βοσκότοπων από ενσταβλισμένες μονάδες, με ένταξή τους σε καθεστώς συνδεδεμένης ενίσχυσης.
Η αλήθεια, βέβαια, είναι ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει ήδη εφαρμόσει την πρώτη δράση, χωρίς βέβαια αύξηση 100% των βοσκότοπων. Στη δεύτερη περίπτωση, οι σταβλισμένες μονάδες ορίστηκαν, κατά δήλωση του παραγωγού, στην Κτηνιατρική Βάση Δεδομένων, ενώ κάποιες είχαν τη δυνατότητα ένταξής τους στη συνδεδεμένη των ειδικών δικαιωμάτων.
Εθνικό απόθεμα
Ο τρόπος διαμόρφωσης και διανομής του εθνικού αποθέματος αποτελεί, ως γνωστόν, προσφιλή ρουσφετολογική δεξαμενή. Πολλοί κλείνουν το μάτι σε πολλούς. Στην περίπτωσή μας, όλα όσα προτείνονται για εφαρμογή είναι ασύμβατα και δεν προβλέπονται από πουθενά. Υπάρχουν, μάλιστα, κάποια «ακραία» ή «περίεργα» αιτήματα. Στην πρώτη περίπτωση ανήκει η θέση (σσ: η κα. Βράντζα είναι υπέρμαχος αυτής της θέσης) ότι οι αιτούντες σύνταξη είτε θα πρέπει να μεταβιβάσουν τα δικαιώματά τους μαζί με τη γη ή το ζωικό κεφάλαιο, είτε τα δικαιώματα θα επιστρέφουν στο εθνικό απόθεμα. Στη δεύτερη περίπτωση, ως «περίεργο» ακούγεται το αίτημα ένταξης κατά προτεραιότητα στο εθνικό απόθεμα, όχι μόνο των νέων και νεοεισερχόμενων που ισχύει, αλλά και επενδυτών, κάτι, βέβαια, που απαγορεύεται από τον κανονισμό, και θα έπρεπε να το γνωρίζουν όσοι ισχυρίζονται άλλα πράγματα.
Ετεροεπαγγελματίες
Ιδιαίτερες αναφορές γίνονται σε άλλο κρίσιμο θέμα που απασχολεί τον αγροτικό κόσμο, αυτό του ορισμού του ετεροεπαγγελματία. Ενώ το ισχύον πλαίσιο θέτει μόνο το εισόδημα ως κανονιστικό κριτήριο, προτείνονται διάφοροι ορισμοί. Έτσι, η σοβαρή συζήτηση για ένα εργαλείο προσανατολισμού της γεωργικής μας ανάπτυξης, δίνει τη θέση της στη λογική των Μαυρογιαλούρων.
Συνδεδεμένες ενισχύσεις
Εδώ, η «λογική» είναι απλή. Σε κάθε ομάδα που συνομιλούμε, υποσχόμαστε αύξηση της συνδεδεμένης! Όμως, αφού το σύνολο των πόρων που μπορεί να δοθεί στις συνδεδεμένες είναι καθορισμένο, δεν λέμε ποτέ από ποιον θα τις αφαιρέσουμε.
Και το +1 αίτημα – υπόσχεση
Μία περίοδο την οποία οι Ευρωπαίοι αγρότες πασχίζουν να βρουν τρόπους ενίσχυσης της διαπραγματευτικής τους θέσης στη διατροφική αλυσίδα, μία περίοδο κατά την οποία η ΕΕ ενισχύει τη σύσταση ισχυρών αγροτικών σχημάτων, μία περίοδο κατά την οποία την Ελλάδα ξεκινάει μία νέα προσπάθεια αναγέννησης του συνεταιριστικού κινήματος, κάποιοι ανησυχούν, γιατί το υπουργείο εφαρμόζει ό,τι και όλη η υπόλοιπη Ευρώπη: δηλαδή θέτει ως προϋπόθεση είσπραξης της συνδεδεμένης ενίσχυσης τη συμμετοχή του παραγωγού σε οργάνωση.
Νίκος Λάππας
