Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, σε όλα τα κράτη-μέλη περισσότεροι από εννέα στους δέκα Ευρωπαίους υποστηρίζουν την ΚΑΠ. Μάλιστα, το ποσοστό των υποστηρικτών της ΚΑΠ ανέβηκε κατά πέντε μονάδες σε σχέση με τα ευρήματα αντίστοιχης έρευνας το 2013. Τα αποτελέσματα αυτά είναι εξαιρετικά σημαντικά, ειδικά σε μια περίοδο που πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, γιατί αποδεικνύουν ότι οι Ευρωπαίοι αντιλαμβάνονται τη σημασία της ΚΑΠ και συμφωνούν με τη χρηματοδότησή της. Ακόμα περισσότερο τη στιγμή που το ύψος των κονδυλίων, που διοχετεύονται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό στην αγροτική οικονομία, είχε τεθεί υπό σαφή αμφισβήτηση στην προηγούμενη αναθεώρηση της ΚΑΠ, η οποία αποτελεί την πλέον «ακριβή» εφαρμοζόμενη πολιτική της ΕΕ.
Η πλειονότητα των Ευρωπαίων θεωρεί ότι όλοι οι στόχοι που εξυπηρετεί η Κοινή Αγροτική Πολιτική είναι πολύ σημαντικοί. Ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό, το 47%, στη λίστα των προτεραιοτήτων της ΚΑΠ για τους Ευρωπαίους πολίτες είναι ότι στηρίζεται η αγροτική οικονομία και έτσι δημιουργούνται θέσεις εργασίας, ενώ το 45% αξιολογεί ως πολύ σημαντικό ότι η στήριξη προς τους αγρότες δυναμώνει τον ρόλο τους στην παραγωγή τροφίμων. Ακόμη, εκτιμούν ότι η οικονομική στήριξη των αγροτών διασφαλίζει την παραγωγή υγιεινών, ασφαλών, αλλά και καλής ποιότητας προϊόντων διατροφής.
Τα κονδύλια
Το 66% πιστεύει ότι η ΚΑΠ βελτιώνει τις εμπορικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα άλλα κράτη. Πάντως, λίγοι γνωρίζουν λεπτομέρειες για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Κοινή Αγροτική Πολιτική και ακόμα λιγότεροι δείχνουν διάθεση να μάθουν περισσότερα.
Όμως, περίπου οι μισοί Ευρωπαίοι θα ήθελαν να δουν να αυξάνεται η οικονομική στήριξη προς τους αγρότες την επόμενη δεκαετία, ενώ μόνο το 13% απάντησε ότι θα ήθελε τα κονδύλια που δίνονται να μειωθούν. Επίσης, η πλειονότητα πιστεύει ότι είναι σωστό να υποστηρίζονται οικονομικά οι αγρότες για να προστατεύουν το περιβάλλον, αλλά και να έχουν «ποινές» με τη μείωση των επιδοτήσεων, όταν το καταστρέφουν ή όταν δεν τηρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές για την ασφάλεια των προϊόντων, αλλά και την καλή υγεία των ζώων. Όσον αφορά τα δάση (σ.σ. σε πολλά κράτη-μέλη που υπάρχει οικονομική εκμετάλλευση των δασών δίδονται σχετικές επιδοτήσεις), οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν ότι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ποιοτικά τρόφιμα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου, που πραγματοποιήθηκε το 2015, το 62% των Ευρωπαίων πολιτών θεωρεί πολύ σημαντική την ΚΑΠ για το μέλλον της Ευρώπης και των πολιτών της, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2013 ήταν 53% και το 2009 46%.
Οι βασικές ευθύνες των Ευρωπαίων αγροτών είναι η παραγωγή ασφαλών και ποιοτικών τροφίμων, αλλά και η εξασφάλιση της ευζωίας των ζώων. Ακολουθούν η προστασία του περιβάλλοντος και η διασφάλιση της οικονομικής δραστηριότητας και θέσεων εργασίας στην ύπαιθρο. Σημαντικά, αλλά πιο χαμηλά στις προτεραιότητες των Ευρωπαίων, είναι η εξασφάλιση της διατροφικής επάρκειας για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και η βελτίωση της ζωής στην ύπαιθρο.
Οι βασικοί στόχοι της ευρωπαϊκής πολιτικής για την αγροτική παραγωγή πρέπει να είναι κυρίως η διασφάλιση ότι τα τρόφιμα που θα φτάνουν στο πιάτο των καταναλωτών θα είναι ποιοτικά ασφαλή και υγιεινά, αλλά και θα πωλούνται σε λογικές τιμές. Ακολουθεί η εξασφάλιση του εισοδήματος των παραγωγών, ώστε να μπορούν να ζήσουν αξιοπρεπώς, αλλά και η ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Η προστασία του περιβάλλοντος, η βιωσιμότητα του τρόπου παραγωγής, αλλά και η εξασφάλιση διατροφικής επάρκειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να είναι μέσα στους στόχους της ΕΕ, αλλά έπονται…
Προς όφελος των αγροτών
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου, οι Ευρωπαίοι πολίτες σε μεγάλο ποσοστό «έχουν ακούσει για τις αγροτικές επιδοτήσεις που δίνει η ΕΕ», ωστόσο, το ποσοστό από χώρα σε χώρα παρουσιάζει μεγάλη απόκλιση. Για παράδειγμα, το 95% των ερωτηθέντων στη Σουηδία, το 93% στη Φινλανδία και στη Λιθουανία και το 89% στη Λετονία απάντησαν ότι έχουν ακούσει για την ΚΑΠ και τις ενισχύσεις στους αγρότες, αλλά στην Ελλάδα το ποσοστό των πολιτών που δηλώνουν ενήμεροι πέφτει στο 70%, ενώ στην Ισπανία και το Ηνωμένο βασίλειο μόνο το 57% δηλώνει ότι έχει ακούσει και στην Ιταλία το 47% έχει ακουστά περί Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος όσων ξέρουν κάτι διαμορφώνεται στο 69%.
Πάντως, οι Ευρωπαίοι πολίτες θεωρούν ότι η ΚΑΠ, τελικά, είναι κυρίως προς όφελος των αγροτών. Στην ερώτηση «συμφωνείτε ή διαφωνείτε ότι η Κοινή Αγροτική Πολιτική λειτουργεί μόνο επ’ ωφελεία των αγροτών;», το 19% των ερωτηθέντων απάντησε ότι συμφωνεί, ενώ το 43% ότι τείνει να συμφωνήσει. Μόνο το 16% δηλώνει ότι μάλλον διαφωνεί, το 6% ότι διαφωνεί και το 16% λέει «δεν γνωρίζω».
Χαρακτηριστικές ερωτήσεις και απαντήσεις
Στην ερώτηση αν «η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει οικονομική υποστήριξη στους αγρότες για να τους βοηθήσει να σταθεροποιήσουν το εισόδημά τους. Αυτή η βοήθεια αντιπροσωπεύει το 1% του προϋπολογισμού των 28 κρατών-μελών (στο σύνολο) και το 40% του συνόλου του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιστεύτε ότι αυτή η στήριξη είναι υψηλή, περίπου σωστή ή χαμηλή;» το 41% των ερωτώμενων απάντησε ότι η παρεχόμενη στήριξη είναι μάλλον σωστή, το 29% ότι η παρεχόμενη στήριξη είναι χαμηλή και το 13% ότι είναι υψηλή. Ένα ποσοστό της τάξης του 17% απάντησε ότι δεν γνωρίζει.
Στην ερώτηση αν «στα επόμενα δέκα χρόνια, θα θέλατε να δείτε η στήριξη προς τους αγρότες να αυξάνεται, να μειώνεται ή να μένει στα ίδια επίπεδα;» το 45% απάντησε ότι θα ήθελε η στήριξη να αυξηθεί (το αντίστοιχο ποσοστό το 2013 ήταν 39% και το 2009 29%), ενώ το 13% απάντησε ότι θα ήθελε να δει τις ενισχύσεις προς τους αγρότες να μειώνονται (το 2013 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 14% και το 2009 18%). Το 29% απάντησε ότι η ενίσχυση θα πρέπει να μείνει αμετάβλητη και το 13% ότι δεν μπορεί να εκφέρει γνώμη.
Όπως φαίνεται, οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν γνωρίζουν πολλά για την ΚΑΠ, αλλά το 65% των ερωτώμενων συνολικά στην ΕΕ στην ερώτηση αν «θα θέλατε να είχατε μεγαλύτερη πληροφόρηση σε σχέση με την Κοινή Αγροτική Πολιτική;» απάντησε ότι δεν χρειάζεται μεγαλύτερη πληροφόρηση, το 30% ότι θα ήθελε να γνωρίζει περισσότερα και το 5% είπε ότι δεν γνωρίζει. Τα ποσοστά, ωστόσο, διαφοροποιούνται πολύ από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα, που έχει και το μεγαλύτερο θετικό ποσοστό, το 53% απάντησε ότι θα ήθελε να έχει μεγαλύτερη πληροφόρηση. Στη Ρουμανία, μεγαλύτερη πληροφόρηση ζητά το 47%, στη Γαλλία και στο Βέλγιο το 35%, ενώ στη Βρετανία μόνο το 18% θα ήθελε να ξέρει περισσότερα (σ.σ. η έρευνα έγινε πριν από το δημοψήφισμα για το Brexit). To παράξενο είναι ότι και οι Πολωνοί, μόνο σε ποσοστό 20%, θα ήθελαν να μάθουν περισσότερα, όπως και οι πολίτες της Σλοβενίας. Στην Ιρλανδία, μόνο το 21% των πολιτών θα ήθελε να έχει μεγαλύτερη πληροφόρηση και στην Ουγγαρία το 22%, όπως και στην Εσθονία και στη Φινλανδία.
Οι περισσότεροι από τους ερωτώμενους ανέφεραν ότι θα ήθελαν να γνωρίζουν περισσότερα για το κομμάτι της ΚΑΠ που σχετίζεται με την ποιότητα των τροφίμων και την τοπική οικονομία.
Αν και η ποιότητα των τροφίμων αποτελεί μεγάλη προτεραιότητα για τους Ευρωπαίους πολίτες, μόλις οι έξι στους δέκα από τους ερωτώμενους απάντησαν ότι αναγνωρίζουν κάποια από τα σήματα ποιότητας που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 1/3 αυθόρμητα απάντησε ότι δεν αναγνωρίζει κανένα από τα σήματα ποιότητας. Το σήμα για το δίκαιο εμπόριο παραμένει το πιο δημοφιλές και εύκολα αναγνωρίσιμο σήμα (το 37% των ερωτώμενων είπε ότι το ξέρει), ενώ στη δεύτερη θέση ακολουθεί το σήμα για τα τρόφιμα που έχουν παραχθεί με οργανικές μεθόδους. Το 23% των ερωτώμενων δήλωσε ότι αναγνωρίζει το σχετικό σήμα, ενώ το 2013 το 25% το ήξερε. Αντίθετα, τα σήματα Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) δεν είναι ευρέως γνωστά στους Ευρωπαίους πολίτες. Μόλις το 17% και το 15% των ερωτώμενων απάντησαν ότι τα γνωρίζουν.
Τέλος, οι Ευρωπαίοι πολίτες θεωρούν ότι είναι σωστό οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι να έχουν ποινές και να μειώνονται οι ενισχύσεις που λαμβάνουν, εφόσον δεν σέβονται το περιβάλλον και δεν τηρούν συγκεκριμένες περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Οι Σουηδοί, σε ποσοστό 81%, και οι Κύπριοι, σε ποσοστό 77%, απάντησαν ότι είναι απολύτως δικαιολογημένο να περικόπτονται πόροι προς τους αγρότες για περιβαλλοντικούς λόγους. Οι Φινλανδοί απάντησαν κατηγορηματικά ναι στη μείωση των ενισχύσεων για περιβαλλοντικές παραβάσεις σε ποσοστό 64%, ενώ το 31% θεωρεί ότι οι περικοπές – ποινές είναι περίπου δικαιολογημένες. Αντίθετα, οι Ιταλοί σε ποσοστό 78% και οι Ρουμάνοι σε ποσοστό 77% δεν θεωρούν ότι δικαιολογείται η περικοπή πόρων για περιβαλλοντικούς λόγους.
