Ο αγροτικός τομέας βρίσκεται στη τέταρτη θέση των κλάδων που κινδυνεύουν να αυτοματοποιηθούν από την έλευση των ρομπότ, με συνέπεια την απώλεια θέσεων εργασίας, σύμφωνα με την ειδική έκθεση που δημοσίευσε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ). Τα ρομποτικά συστήματα στον αγροτικό τομέα περιλαμβάνουν τα drones, τα αυτόνομα τρακτέρ, καθώς και τα ρομποτικά εξαρτήματα που μπορούν να αυτοματοποιήσουν πρακτικές, όπως η συγκομιδή.
Με το ερώτημα «Τα ρομπότ στη βιομηχανική παραγωγή έρχονται. Οι θέσεις εργασίας μένουν;» ο ΣΕΒ επιχειρεί να απαντήσει στις αλλαγές που θα επέλθουν στο περιεχόμενο και στην οργάνωση της εργασίας από την είσοδο των ρομπότ στη βιομηχανική παραγωγή. Μέσω της ειδικής έκθεσης που δημοσίευσε, καταγράφει μεταξύ άλλων τα επαγγέλματα που πρόκειται να επηρεαστούν περισσότερο από την έλευση των αυτοματισμών, καθώς και τα βήματα που απαιτούνται για την προσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού.
Με βάση την έκθεση του ΣΕΒ, στις χώρες του ΟΟΣΑ το 14% των θέσεων εργασίας αντιμετωπίζει πολύ υψηλή πιθανότητα αυτοματοποίησης. Για την Ελλάδα, το ποσοστό των θέσεων εργασίας που αντιμετωπίζει πολύ υψηλή πιθανότητα αυτοματοποίησης ανέρχεται σε 23,4%, ενώ άλλο ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 35,3% αντιμετωπίζει πιθανότητα σημαντικής αλλαγής.
Στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα καταλαμβάνει την τέταρτη θέση, όσον αφορά το ποσοστό θέσεων που έχουν πιθανότητα άνω του 50% να αυτοματοποιηθούν, πίσω από Σλοβενία, Λιθουανία και Τουρκία, ενώ αν λάβουμε υπόψη μόνο τους εργαζομένους με υψηλό κίνδυνο αυτοματοποίησης, τότε η χώρα μας κατατάσσεται τρίτη, πίσω από τη Σλοβακία (33,6%) και τη Σλοβενία (25,7%).
Παράλληλα, σύμφωνα με το CEDEFOP, η Ελλάδα είναι 8η στην ΕΕ28, με σχεδόν έξι στους δέκα εργαζομένους να θεωρούν πιθανή την απαξίωση των δεξιοτήτων τους στην επόμενη πενταετία έναντι 48,3% του μέσου όρου της ΕΕ. Επισημαίνεται, όμως, στην έκθεση ότι, αν και τα ρομπότ θα μειώσουν σε σημαντικό βαθμό τις μονότονες επίπονες και επικίνδυνες χειρωνακτικές εργασίες που κάνουν σήμερα οι άνθρωποι, δεν αναμένεται να υπάρξει ολική υποκατάσταση των εργασιών ρουτίνας και η απώλεια θέσεων εργασίας θα αντισταθμιστεί σε μεγάλο βαθμό από τη δημιουργία νέων θέσεων, είτε στην ίδια αλυσίδα αξίας, είτε σε άλλους κλάδους και τομείς της οικονομίας ως αποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγικότητας και των εισοδημάτων.
Αγροτικός τομέας
Ο αντίκτυπος της χρήσης των ρομπότ στα επαγγέλματα εξαρτάται, σύμφωνα με την έκθεση, από το περιεχόμενο της εργασίας. Οι εργαζόμενοι, δηλαδή, που κάνουν επαναλαμβανόμενες προβλέψιμες, φυσικές δραστηριότητες και έχουν περιορισμένη αλληλεπίδραση με άλλους εργαζομένους μπορούν να υποκατασταθούν ευκολότερα σε σύγκριση με αυτούς που έχουν δουλειές που περιλαμβάνουν κυρίως γνωστικά καθήκοντα.
Ειδικότερα, η υφιστάμενη έρευνα προσδιορίζει τρεις βασικές κατηγορίες καθηκόντων που είναι σχετικά δύσκολο να αυτοματοποιηθούν: α) καθήκοντα που απαιτούν αντίληψη και επιδέξιους χειρισμούς, ιδιαίτερα όταν εκτελούνται με μη δομημένο τρόπο ή/και σε περιβάλλον αυξημένης πολυπλοκότητας, β) καθήκοντα που απαιτούν δημιουργικότητα και γ) καθήκοντα που απαιτούν συναισθηματική νοημοσύνη. Επίσης, τα επαγγέλματα που αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο αυτοματοποίησης είναι κυρίως μεσαίου και χαμηλού επιπέδου προσόντων, ενώ αντίστροφα τα περισσότερα επαγγέλματα υψηλού επιπέδου προσόντων αντιμετωπίζουν σχετικά χαμηλό κίνδυνο αυτοματοποίησης. Με βάση τις ανωτέρω παραδοχές προσδιορίζονται τα επαγγέλματα και οι κλάδοι που αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο από τα ρομπότ.
Όπως φαίνεται και στον πίνακα, οι κλάδοι του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα αναμένεται να επηρεαστούν εντονότερα από ό,τι οι κλάδοι των υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, η γεωργία, η δασοκομία και η αλιεία μαζί με τον κλάδο της μεταποίησης βρίσκονται στην τέταρτη και πέμπτη θέση αντίστοιχα μεταξύ των κλάδων, με ποσοστό 18%.
Ωστόσο, καταγράφεται ότι η διείσδυση των ρομπότ στην ελληνική βιομηχανία είναι μέχρι και σήμερα μικρή. Ειδικότερα, στην Ελλάδα λειτουργούσαν το 2016 περίπου 250 βιομηχανικά ρομπότ.
Προσαρμογή ανθρώπινου δυναμικού
Στην έκθεση διευκρινίζεται ότι η επέκταση των ρομπότ θέτει επιτακτικά το ζήτημα της προσαρμογής του ανθρώπινου δυναμικού. Για αυτόν τον λόγο, τίθεται αναγκαία η διαρκής ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων στο ανθρώπινο δυναμικό. Συγκεκριμένα, ο ΣΕΒ υποστηρίζει ότι για την Ελλάδα χρειάζεται στρατηγικός αναπροσανατολισμός των εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε όλες τις βαθμίδες της τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης, ώστε να δίνεται προτεραιότητα στην ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων συναφών με τις θετικές επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά, καθώς και την ανάπτυξη ψηφιακών και οριζόντιων δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
Επίσης, χρειάζεται δημιουργία ειδικών προγραμμάτων επανακατάρτισης και απόκτησης πρόσθετων τεχνικών ή/και γενικών προσόντων για εργαζομένους, βελτίωση ρυθμιστικών πλαισίων για την πρακτική άσκηση και τη μαθητεία. Τέλος, απαιτείται διαμόρφωση ενός κατάλληλου πλαισίου για την αναγνώριση και την πιστοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης και προσόντων.
Ευφυής γεωργίαΑξίζει να τονίσουμε ότι σε αντίθεση με τα ρομπότ, τεχνολογίες που συνδέονται με τηλεμετρικούς σταθμούς στο χωράφι και δορυφορικά δεδομένα, που απαιτούν τη συμμετοχή του αγρότη, αλλά και του συμβούλου-γεωπόνου για την ολοκλήρωση των πρακτικών, αποτελούν ίσως μία από τις λύσεις εισαγωγής της νέας τεχνολογίας στο χωράφι χωρίς τον κίνδυνο απώλειας θέσεων εργασίας. Η ευφυής γεωργία στοχεύει στην παροχή δεδομένων με τελικό αποδέκτη τον αγρότη για τη διευκόλυνση της εργασίας του και την ορθολογική εφαρμογή των αγροεφοδίων. |
