Κωνσταντίνος Κοπέλης: Ο τιμονιέρης μιας τέχνης που χάνεται

Είναι από τους τελευταίους καροποιούς στην Ελλάδα σε μια παραδοσιακή λαογραφική τέχνη, που σβήνει με το πέρασμα των χρόνων. Παρά τα 82 χρόνια του, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να ασκεί το επάγγελμα του καροποιού και να δέχεται παραγγελίες από όλα τα μέρη της χώρας, για να συντηρήσει, να κατασκευάσει, ή να προμηθεύσει με ανταλλακτικά επαγγελματίες σε διάφορα μέρη και νησιά που χρησιμοποιούν σήμερα άμαξες για τουριστικές διαδρομές, ή ακόμη και από τον ελληνικό στρατό για τη συντήρηση στις ρόδες των κανονιών.

Ο λόγος για τον Κωνσταντίνο Κοπέλη, ο οποίος από το 1953 δεν έχει εγκαταλείψει το επάγγελμα αυτό. Την τέχνη την έμαθε από έναν μάστορα καροποιό από την Ανδριανούπολη στο Βαρδάρη της Θεσσαλονίκης, όταν υπήρχαν στην ευρύτερη περιοχή περίπου 60 καροποιεία. Από τότε μέχρι σήμερα, συνεχίζει με αγάπη και μεράκι να ασχολείται με την τέχνη του και να τα κάνει όλα μόνος του, από την ανεύρεση του ξύλου για την κατασκευή του κάρου ή της άμαξας, τα σίδερα και τον χειρισμό του τόρνου, έως και την περίτεχνη ζωγραφιά, με την οποία θα τα κοσμήσει στη συνέχεια.

Το… όχημα των αγροτών

Το επάγγελμα του καροποιού, όπως λέει ο κ. Κοπέλης, ανθούσε όταν πριν από πολλές δεκαετίες το κάρο ήταν, σε ό,τι αφορά τον γεωργικό τομέα, το… σύγχρονο αγροτικό αυτοκίνητο της εποχής. «Όλος ο κόσμος με αυτά πήγαινε στα χωράφια. Με αυτό και με βοηθούς τα ζώα, μετέφεραν τα γεωργικά εργαλεία για τις δουλειές στο χωράφι και όλα τα απαραίτητα σύνεργα που απαιτούνταν για το όργωμα ή την καλλιέργεια, κουβαλούσαν εργάτες ή φόρτωναν τα προϊόντα και τη συγκομιδή τους και τα διάφορα εμπορεύματα», αναφέρει.

Αναλόγως των χρημάτων που διέθετε ο αγρότης, έδινε παραγγελία και για το αντίστοιχο κάρο. Ωστόσο, «επειδή εκείνες τις εποχές οι αγρότες δεν είχαν χρήματα και ήταν φτωχοί, τις παραγγελίες τις έκαναν είτε οι συνεταιρισμοί είτε οι πρόεδροι των κοινοτήτων. Οι κοινότητες μεσολαβούσαν ως εγγυήτριες για την παραγγελία των κάρων. Τα χρήματα, 1.500 δραχμές, τα παίρναμε από την κοινότητα και ο παραγωγός εξοφλούσε το χρέος του σε αυτήν», εξηγεί ο κ. Κοπέλης.

Του αρέσει να λέει ότι κάποτε είχε το μεγαλύτερο… μικρό εργοστάσιο στην Ελλάδα για την κατασκευή κάρων όλων των ειδών και για όλες τις χρήσεις. Στη δούλεψή του είχε 14 άτομα προσωπικό, οι οποίοι τον βοηθούσαν στις αυξημένες παραγγελίες που είχε σχεδόν από όλη τη χώρα.

Από το 1953 έως και το 1960, που άρχισαν να κυκλοφορούν ευρέως στην ελληνική αγορά τα τρακτέρ και τα αγροτικά οχήματα, ο κ. Κοπέλης κατασκεύαζε έξι κάρα την εβδομάδα, περίπου 300 τον χρόνο.