Σε επικίνδυνες ατραπούς που απειλούν να εκτροχιάσουν μια αλυσίδα αξίας από την οποία αποκομίζει ένα ικανοποιητικό και, συνάμα, σταθερό εισόδημα μια κρίσιμη μάζα 20.000 αγροτικών οικογενειών εισέρχεται το εγχείρημα των ενεργειακών καλλιεργειών στη χώρα μας.
Λίγο πριν σηκωθεί η αυλαία των φετινών σπορών στην ελαιοκράμβη, οι παραγωγοί καλούνται να πάρουν τις αποφάσεις τους μέσα σε ένα κλίμα έντονης αβεβαιότητας κι ενώ η δυστοκία που, για πρώτη φορά σε τέτοιον βαθμό, παρατηρείται στην εξόφληση του ηλίανθου αποτελεί σαφέστατη ένδειξη ότι «κάτι δεν πάει καλά». Στον πυρήνα του προβλήματος φαίνεται ότι βρίσκεται η απροθυμία του ενός από τα δύο μεγάλα διυλιστήρια (Motor Oil) να απορροφήσει τις ποσότητες βιοντίζελ που, βάσει της ετήσιας κατανομής, του αναλογούν. Το ίδιο διυλιστήριο φέρεται να έχει πρωτοστατήσει και στη μείωση των τιμών αγοράς του βιοντίζελ, οι οποίες βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στα 150 ευρώ/χιλιόλιτρο κάτω από εκείνες των προηγούμενων χρόνων, με τάση μάλιστα να υποχωρήσουν περαιτέρω.
Αυτός ο συνδυασμός δημιουργεί μια νέα συνθήκη για τις επιχειρήσεις παραγωγής βιοκαυσίμων οι οποίες, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της «ΥΧ», αφενός δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα περσινά καλλιεργητικά συμβόλαια, αφετέρου δηλώνουν αδυναμία να συζητήσουν επί συγκεκριμένων δεσμεύσεων και, κυρίως, τιμών για τις συμβάσεις της νέας σεζόν. Το κερασάκι στην τούρτα έρχονται να βάλουν οι «περίεργες» διαρροές που εκπορεύονται το τελευταίο διάστημα από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι οποίες μιλούν για επικείμενο τέλος των ενεργειακών καλλιεργειών, επικαλούμενες την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Κάτω 150 ευρώ η τιμή
Οι πιέσεις για μείωση των τιμών αγοράς του βιοντίζελ δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, η έντασή τους ωστόσο αυξήθηκε επικίνδυνα φέτος με αφορμή την υγειονομική κρίση. Από τα μέσα Απριλίου και μετά η Motor Oil φαίνεται ότι μονιμοποίησε μια τιμή της τάξης των 1.100 ευρώ/χιλιόλιτρο (από 1.250 ευρώ/χιλιόλιτρο τα προηγούμενα χρόνια), συμπαρασύροντας σε αυτά τα επίπεδα (για λόγους ανταγωνισμού) και τα ΕΛΠΕ. Από εκείνο το χρονικό σημείο και μετά, μάλιστα, άρχισαν να παρατηρούνται και διαταραχές στη συνήθη ροή των παραλαβών οι οποίες… αραίωναν επικίνδυνα, ενώ παράλληλα περιορίζονταν οι απορροφούμενοι όγκοι.
Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν σήμερα επιχειρήσεις βιοντίζελ από τις οποίες, όπως τουλάχιστον καταγγέλλουν οι ιδιοκτήτες τους, το συγκεκριμένο διυλιστήριο έχει απορροφήσει λιγότερο από το 15% των ποσοτήτων που υποχρεούται να παραλάβει. Οι ίδιοι επιχειρηματίες, μάλιστα, κάνουν λόγο για «επιλεκτική συμπεριφορά» και, πιο συγκεκριμένα, για «σαφή προτίμηση» της εταιρείας σε κάποιες μονάδες, οι οποίες, όπως υποστηρίζουν, απολαμβάνουν και διαφορετικές (ήτοι ελαφρά υψηλότερες) τιμές.
Δύο εκτιμήσεις για την πτώση της κατανάλωσης
Σύμφωνα με πληροφορίες, το βασικό επιχείρημα της Motor Oil (σ.σ. η «ΥΧ» απευθύνθηκε στην εταιρεία, όπως και στα ΕΛΠΕ, στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, δίχως ωστόσο να υπάρχει ανταπόκριση μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές) είναι ότι η πτώση της κατανάλωσης καυσίμων, λόγω της πανδημίας, δημιουργεί και αντίστοιχα μειωμένες ανάγκες για βιοντίζελ. Σε αυτή την εξέλιξη, προστίθεται και η μείωση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, γεγονός που, κατά την άποψή της, καθιστά αναπόφευκτη την αναθεώρηση της τιμολογιακής της πολιτικής. Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΥΧ», η Motor Oil στις συζητήσεις της με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, επικαλείται μια μείωση της τάξης του 40% στις πωλήσεις της σε επίπεδο όγκου από τις αρχές του έτους έως σήμερα.
Το αξιοσημείωτο, ωστόσο, είναι ότι το ποσοστό αυτό είναι… υπερτετραπλάσιο του 9% που αναφέρουν ως μείωση των δικών τους πωλήσεων στις αντίστοιχες συζητήσεις τα ΕΛΠΕ. Δεδομένου ότι αμφότερες οι εταιρείες δραστηριοποιούνται στην ίδια αγορά, η πολύ μεγάλη αυτή απόκλιση δημιουργεί εύλογα ερωτήματα. Αρκετοί βιοντιζελάδες την αποδίδουν σε μια μορφή… δημιουργικής λογιστικής μέσω της οποίας η Motor Oil «φορτώνει» πωλήσεις σε θυγατρικές της (Coral, Avin), με αποτέλεσμα οι δικές της να εμφανίζονται συρρικνωμένες, και, ως εκ τούτου, να δικαιολογούνται οι μειωμένες παραλαβές. Οι ίδιοι υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι οι εν λόγω θυγατρικές απορροφούν σημαντικές ποσότητες βιοντίζελ μέσω της διαδικασίας ελεύθερης διαπραγμάτευσης όπου η τιμή (750 ευρώ/χιλιόλιτρο) είναι σημαντικά χαμηλότερη, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζουν σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους.
Ανακατανομή προ των πυλών
Πάντως, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δείχνει να αποδέχεται τα επιχειρήματα της Motor Oil. Γι’ αυτό και παρά το γεγονός ότι αρχικά (όπως είχε γράψει η «ΥΧ») υπήρχαν σκέψεις για θέσπιση ενός προστίμου με βάση τον ισχύοντα ΕΦΚ πετρελαίου (410 ευρώ για κάθε χιλιόλιτρο της ποσόστωσης που δεν παραλαμβάνεται από τα διυλιστήρια), πλέον κερδίζει έδαφος το σενάριο της ανακατανομής. Δηλαδή, της έκδοσης νέας απόφασης με την οποία θα αναθεωρούνται, προφανώς πτωτικά και λόγω των «έκτακτων συνθηκών», οι ποσότητες οι οποίες υποχρεούνται να απορροφήσουν τα διυλιστήρια.
Πότε και πώς δικαιολογούνται οι αποκλίσεις στις παραδόσεις
Με βάση την ισχύουσα απόφαση κατανομής 132.500 τόνων αυτούσιου βιοντίζελ για το 2020, «γίνονται αποδεκτές αποκλίσεις µέχρι ποσοστού 10% σε µηνιαία βάση και 5% σε ετήσια βάση, για κάθε κάτοχο άδειας διύλισης ανά δικαιούχο». Μεγαλύτερη µηνιαία απόκλιση µπορεί να επιτραπεί «εφόσον το σύνολο της προς παράδοση µηνιαίας ποσότητας αυτούσιου βιοντίζελ ενός δικαιούχου ανά κάτοχο άδειας διύλισης είναι µικρότερη των είκοσι πέντε (25) χιλιολίτρων, καθώς και για σοβαρούς λόγους, µετά από έγγραφη πλήρως αιτιολογηµένη σχετική γνωστοποίηση του δικαιούχου ή του κατόχου άδειας διύλισης, η οποία υποβάλλεται στη ∆ιεύθυνση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίµων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας µέχρι και τη 15η του µηνός που προηγείται αυτού που ζητείται τροποποίηση».
Η γνωστοποίηση αυτή, σύμφωνα με την ίδια απόφαση, «πρέπει να συνοδεύεται από έγγραφη συναίνεση των λοιπών κατά περίπτωση εµπλεκοµένων». Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι δικαιούχοι, καθώς και οι κάτοχοι άδειας διύλισης «οφείλουν να ενηµερώνουν έγκαιρα εγγράφως την ∆ιεύθυνση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίµων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για οποιαδήποτε αιτία µεταβολής ή διακοπής της διατιθέµενης ή παραλαµβανόµενης ποσότητας αυτούσιου βιοντίζελ σε σχέση µε τις µηνιαίες προγραµµατισµένες παραδόσεις».
Σε περίπτωση, τώρα, που η μείωση στην κατανάλωση του πετρελαίου κίνησης μειωθεί έως και 15% σε σχέση με τις προβλέψεις της κατανάλωσης βάσει των οποίων καθορίστηκε η κατανομή, «οι κατανεµηθείσες ποσότητες ανά δικαιούχο παραµένουν σταθερές και παραλαµβάνονται κατά προτεραιότητα από τους κατόχους άδειας διύλισης».
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
την Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 2020
