ΘΕΜΑ: H κρίση εγκλωβίζει τις μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες

ΗΖοοtechnia έχει καθιερωθεί ως το σημείο συνάντησης των πιο δυναμικών κτηνοτρόφων, το μέρος από όπου αντλείται καινοτομία και γνώση και δίνεται ώθηση στην κτηνοτροφική αγορά. Ωστόσο, η φετινή έκθεση διεξάγεται σε ένα διαφορετικό κλίμα. Μια νέα τάξη πραγμάτων αποτυπώνεται βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, που αναφέρονται στο διαρθρωτικό προφίλ των κτηνοτροφικών μονάδων, σε αιγοπροβατοτροφία, χοιροτροφία και βοοτροφία για την περίοδο 2013-2017. Από τα στοιχεία αυτά φαίνεται ότι, ενώ μέχρι τώρα οι επιπτώσεις της πολυετούς κάμψης του κλάδου έπλητταν την κοινωνική συνοχή, με αρκετούς «μικρούς» να αφήνουν το επάγγελμα, πλέον το πρόβλημα έχει μεταφερθεί στον πυρήνα της οικονομίας και πλήττει τις μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις, αυτές που αποτελούν πυλώνα της παραγωγής. Αυτός είναι, μάλιστα, ο λόγος που κτηνοτρόφοι και στελέχη του κτηνοτροφικού κλάδου έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας στην «ΥΧ» ότι «εάν δεν επιβιώσουν οι μεγάλες μονάδες, το χαμένο έδαφος θα είναι αδύνατον να καλυφθεί».

Μείωση των εκμεταλλεύσεων, «αιμορραγία» στους ζωικούς πληθυσμούς

Παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ απέχουν σε ορισμένες περιπτώσεις από τα αντίστοιχα του ΟΣΔΕ, γι’ αυτό και ελέγχονται έως έναν βαθμό, η εικόνα που αποτυπώνουν για την τελευταία πενταετία δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, όσον αφορά τις μεγάλες παραγωγικές απώλειες που έχει υποστεί ο κλάδος της κτηνοτροφίας. Αντιπροσωπευτικοί της κατάστασης είναι οι αριθμοί για όλα τα είδη εκτροφής τόσο στο σύνολό τους, όσο και στις επιμέρους κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος της εκμετάλλευσης. Μοναδική νότα αισιοδοξίας οι τάσεις σταθεροποίησης, ξεκινώντας από τη διετία 2016-2017, οι οποίες ωστόσο δεν είναι ικανές να αναπληρώσουν τις απώλειες των προηγούμενων ετών.

Βοοειδή: Συρρίκνωση του ζωικού κεφαλαίου, απειλείται η έρευνα

Τη δεύτερη μεγαλύτερη κλαδική μείωση ζωικού πληθυσμού βίωσε, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η βοοτροφία, χάνοντας σχεδόν 100.000 κεφάλια μέσα σε μια πενταετία. Ως εκ τούτου, η μείωση για το εν λόγω διάστημα ανήλθε σχεδόν σε 15% τη στιγμή που μία στις δέκα εκμεταλλεύσεις έπαψε να λειτουργεί. Σοβαρότερες ήταν, μάλιστα, οι απώλειες στις μεγάλες εκμεταλλεύσεις άνω των 50 κεφαλών. Όπως ανέφερε στην «ΥΧ» ο πρόεδρος της ΕΑΣ Βόλου, Νικήτας Πρίντζος: «Το τελευταίο χρονικό διάστημα, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα προβλήματα σε πολύ μεγάλες αγελαδοτροφικές επιχειρήσεις έχουν επιδεινωθεί. Αποδείχθηκε ότι το κόστος είναι τέτοιας μορφής πλέον που όσο περισσότερα ζώα έχεις τόσο περισσότερο κινδυνεύεις να “μπεις μέσα”». Όπως μας είπαν ιδιοκτήτες μεγάλων μονάδων: «Aπό τη στιγμή που είτε έχεις 20 αγελάδες είτε έχεις 100, το κόστος είναι ίδιο και διαμορφώνεται κυρίως, από τις ζωοτροφές». Την αλλαγή του τοπίου περίγραψε με γλαφυρό τρόπο ο κ. Πρίντζος: «Αυτήν τη στιγμή, έχουμε σημαντικές μονάδες που στο παρελθόν δεν είχαν ποτέ προβλήματα, όμως τώρα σφάζουν τα ζώα τους και τα μειώνουν». Ο ίδιος μίλησε και για την έκθεση ορισμένων επιχειρήσεων στον δανεισμό: «Η PQH που διαχειρίζεται τα δάνεια της ‘‘κακής αγροτικής’’ διατηρεί μια σκληρή και άτεγκτη στάση που πολλές φορές έχει δραματικά αποτελέσματα. Ο κτηνοτροφικός κόσμος είναι σε αναστάτωση. Το πιο σημαντικό που θα ήθελα να τονίσω είναι ότι υπάρχουν μονάδες στις οποίες έχουν επενδυθεί πολλά χρήματα, υποδομές που αποτελούν πλούτο για τη χώρα μας. Εάν αυτές οι μονάδες συρρικνωθούν και κάποια στιγμή κλείσουν, θα είναι αδύνατον να ξαναδημιουργηθούν».

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΑΣ Δημητριακών και Κτηνοτροφικών Προϊόντων Καστοριάς, Δημήτρης Μόσχος, σημείωσε ότι «από το 2015 το κόστος παραγωγής εκτινάχθηκε ιδιαίτερα στην ενέργεια. Επιπλέον, ο ανταγωνισμός από τις εισαγωγές κυρίως από τα γαλλικά κρέατα είναι άνισος. Εκεί υπάρχει ένα εντατικό τάισμα με σιτηρέσια που δεν έχουν καμία σχέση με την ποιότητα των δικών μας ζωοτροφών. Από εκεί και πέρα, χρειάζεται η αρωγή της πολιτείας στο κομμάτι της έρευνας και της γενετικής βελτίωσης, ζητήματα που στο εξωτερικό έχουν λυθεί εδώ και χρόνια. Με τα διαθέσιμα στοιχεία, η επιλογή ζώων με επιστημονικές μεθόδους θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε μερικά χρόνια σε αύξηση της παραγωγής κατά 30%, καθώς και μείωση του κόστους κατά 10%. Στην περιοχή μας, για παράδειγμα, το Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης στα Διαβατά θα μπορούσε να μεταφερθεί στη Νέα Μεσημβρία, δίνοντας ανάσα στο συγκεκριμένο ζήτημα». Ο κ. Μόσχος επιβεβαίωσε το φαινόμενο που έμμεσα προκύπτει από τα στοιχεία, ότι δηλαδή μικρές εκμεταλλεύσεις βοοειδών, με έως και 20 ζώα που κατέχουν γεωργοί ή ετεροεπαγγελματίες, παρουσιάζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις οικονομικές πιέσεις σε σχέση με τις συγκριτικά μεγαλύτερες μονάδες.

Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων έρευνας ζωικού κεφαλαίου ΕΛΣΤΑΤ

Πλήγμα για τη χοιροτροφία οι απώλειες στις μεγάλες μονάδες

Ιδιαίτερα σοβαρές είναι οι απώλειες που σημειώθηκαν την τελευταία πενταετία στη χοιροτροφία και αυτό παρά το γεγονός ότι αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής κτηνοτροφίας. Εντύπωση προκαλεί το μέγεθος της απώλειας τόσο σε απόλυτο αριθμό ζώων όσο και στην αποψίλωση του κλάδου από μεσαίες και μεγάλες μονάδες. Χαρακτηριστικότερη όλων είναι η απώλεια στις μονάδες από 50 ζώα και πάνω, που άγγιξε το 50%. Κληθείς να σχολιάσει το φαινόμενο, ο χοιροτρόφος Γιώργος Διδάγγελος ανέφερε στην «ΥΧ»: «Είναι γεγονός ότι μεγάλες μονάδες υφίστανται πολύ σημαντικές πιέσεις, ορισμένες έκλεισαν, ενώ αρκετές ακόμα μείωσαν σημαντικά τον αριθμό των ζώων τους τα τελευταία χρόνια. Ακόμα και αν η μείωση δεν είναι της τάξης του 50% στις μεγάλες μονάδες, σίγουρα μιλάμε για ένα πολύ σημαντικό ποσοστό. Το μόνο θετικό είναι ότι η παραγωγή δεν ακολούθησε την ίδια πτωτική τάση, καθώς, μέσα στις μεγάλες αντιξοότητες, οι κτηνοτρόφοι των πιο μεγάλων κυρίως εκμεταλλεύσεων, πέτυχαν να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους. Πάντως, το πρόβλημα με τη δανειοδότηση σε μεγάλες μονάδες παραμένει και ίσως μια κάποια λύση να αποτελεί η κινητικότητα των τελευταίων δύο μηνών για να βρεθεί λύση για όσους αδυνατούν να προβούν σε κάποια ρύθμιση μέσω εξωδικαστικού συμβιβασμού».

Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι «παραμένει το μεγάλο πρόβλημα με τις ελληνοποιήσεις και η μη εφαρμογή της αναγραφής της προέλευσης στην ταμειακή μηχανή που θα έπρεπε να έχει εφαρμοστεί από τον Απρίλιο, αλλά παραμένει στα χαρτιά». Σε διαφορετική κατεύθυνση κινήθηκαν οι δηλώσεις του προέδρου της Νέας Ομοσπονδίας Χοιροτροφικών Συλλόγων Γιάννη Μπούρα: «Δεν υφίσταται μείωση, τουλάχιστον για τη συγκεκριμένη περίοδο. Προ κρίσης υπήρξε όντως μια σοβαρή μείωση. Τα τελευταία χρόνια, έγινε μια θεαματική βελτίωση της παραγωγικής δυναμικότητας των επιχειρήσεων, η οποία οφείλεται και στη γενετική βελτίωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, υπάρχει σταθερότητα στις χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις την τελευταία επταετία».

Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων έρευνας ζωικού κεφαλαίου ΕΛΣΤΑΤ

Χάνεται η δυναμική στην αιγοπροβατοτροφία

Για διαρκή συρρίκνωση και έξοδο από την παραγωγή μονάδων υψηλής δυναμικότητας μίλησε στην «ΥΧ» ο αιγοπροβατοτρόφος και πρόεδρος του ΣΕΚ, Τάκης Πεβερέτος: «Αυτό που είναι σημαντικό και φαίνεται από όλα τα στοιχεία είναι ότι ενώ τα τελευταία χρόνια μειώθηκε το ζωικό κεφάλαιο, υπήρξε μια σημαντική αύξηση στην παραγωγή φέτας, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι την τελευταία τριετία έγιναν αθρόες εισαγωγές γάλακτος και ελληνοποιήσεις. Ο ίδιος αναφέρθηκε στο ζήτημα της απογύμνωσης του κλάδου από δυναμικές επιχειρηματικές μονάδες που αναγκάστηκαν να διακόψουν την παραγωγή τους εξαιτίας της αδυναμίας τους να ανταποκριθούν στον δανεισμό που είχαν εξασφαλίσει στις αρχές του 2000: «Οι περίπου 35.000 μεγάλες εκμεταλλεύσεις με πάνω από 100 ζώα, αυτές που παράγουν το 65% του γάλακτος, απειλούνται με λουκέτο. Είναι μεγάλες επενδύσεις με στάβλους, αμελκτήρια και σύγχρονα μηχανήματα που μέχρι το 2009 ανταποκρίνονταν με επιτυχία στον δανεισμό τους, αλλά τα τελευταία χρόνια αδυνατούν να το πράξουν. Μιλάμε για επιχειρήσεις του μισού ή του ενός εκατομμυρίου. Αρκετές από αυτές έκλεισαν. Μέσω αυτών των φαινομένων η απειλή για την ελληνική αιγοπροβατοτροφία λαμβάνει μέρα με τη μέρα ανεξέλεγκτες διαστάσεις».

 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων έρευνας ζωικού κεφαλαίου ΕΛΣΤΑΤ

 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων έρευνας ζωικού κεφαλαίου ΕΛΣΤΑΤ

Η κτηνοτροφία εκπέμπει «SOS»

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το συστηματικό ρεπορτάζ της «ΥΧ», οδηγούν σε ορισμένα κρίσιμα συμπεράσματα για την ελληνική κτηνοτροφία:

• Σε όλη τη χώρα, αλλά ιδιαίτερα στη Β. Ελλάδα, παγιώνονται φαινόμενα πώλησης μονάδων σε τυροκομεία ή σε άλλες μεγάλες μονάδες. Ταυτόχρονα, πολλές μονάδες περιορίζουν τα μεγέθη τους με σφαγές ζώων.
• Επιβιώνουν μικρές μονάδες, όπου η κτηνοτροφία αποτελεί συμπληρωματική απασχόληση και όχι οργανωμένη επιχειρηματική δραστηριότητα
• Οι μεγαλύτερες μονάδες ελέγχουν την πλειονότητα της παραγωγής. Για παράδειγμα, στην αγελαδοτροφία, περίπου το 60% της εγχώριας παραγωγής γάλακτος παράγεται από το 10% των μονάδων.
• Όταν σφάζονται όλα τα ζώα από το κοπάδι και η μονάδα κλείνει, η εγκατάλειψη του κτηνοτροφικού επαγγέλματος αποτελεί βεβαιότητα.