των Νικολέτας Τζώρτζη, Γιάννη Σάρρου, Γιώργου Αργυρίου, Γιάννη Καρτερού
Μια «χρυσή» καλλιέργεια, αλλά παράλληλα απαιτητική όσο και ευπαθής, φαίνεται πως αποτελούν τα λεµόνια στην Ελλάδα. Τίποτα δεν θυµίζει σήµερα τις εποχές προ δεκαετιών, που η µισή Ελλάδα µύριζε λεµόνι κάθε άνοιξη, όµως, δειλά-δειλά, φαίνεται πως πολλοί παραγωγοί στρέφονται και πάλι προς αυτήν. Πρόκειται για µία ευκαιρία που δεν πρέπει να µείνει ανεκµετάλλευτη, καθώς οι προοπτικές είναι µεγάλες, αν και οι τιµές δεν φαίνεται να «συµφωνούν» παντού.
Δυτική Ελλάδα
Με αυξηµένους ρυθµούς συνεχίζεται η συγκοµιδή λεµονιών στη Δυτική Ελλάδα. Οι τιµές, από την άλλη, έχουν πάρει φθίνουσα πορεία, λόγω της µεγάλης προσφοράς που υπάρχει στην αγορά. Σύµφωνα µε τον αντιπρόεδρο της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισµών Αιγιαλείας, Βασίλη Καρέλη, η τιµή του λεµονιού κυµαίνεται από 25 έως 30 λεπτά το κιλό, καταγράφοντας πτώση κατά 10 λεπτά σε σχέση µε την περσινή χρονιά.
Η παραγωγή φέτος είναι αυξηµένη, ωστόσο οι παραγωγοί, φοβούµενοι µήπως καταστραφούν τα λεµόνια από τις χαµηλές θερµοκρασίες και τον χιονιά, όπως συνέβη πέρυσι, ξεκίνησαν νωρίτερα τη συγκοµιδή.
Μεγάλη πληγή παραµένει η παράνοµη εισαγωγή λεµονιών, κυρίως από την Τουρκία, γεγονός που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από την πολιτεία, όπως µας λέει ο κ. Καρέλης. «Πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι. Χρειάζεται µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα των ελεγκτικών µηχανισµών, προκειµένου να µπλοκάρουν τις παράνοµες εισαγωγές και τις ελληνοποιήσεις, κυρίως από τον Έβρο».
Από την άλλη πλευρά, και η ροή των εξαγωγών, κυρίως, προς τις χώρες των Βαλκανίων, όπως η Βουλγαρία και η Ρουµανία, κυµαίνεται σε χαµηλά επίπεδα. Οι τιµές των ελληνικών λεµονιών είναι µειωµένες, γιατί θα πρέπει να ανταγωνιστούν τα τουρκικά. Αξίζει να επισηµάνουµε ότι στην περιοχή της Αιγιαλείας παράγονται ετησίως 8.000-12.000 τόνοι λεµόνια.
Πρέβεζα
Στην περιοχή της Πρέβεζας, καλλιεργούνται πάνω από 2.000 στρέµµατα λεµονιών µε διαφορετικές ποικιλίες, όπως έχουν φυτευτεί εδώ και πολλές δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αύξηση της καλλιέργειας, µε στόχο, όπως και στις άλλες περιοχές, να καλυφθεί η περίοδος του καλοκαιριού, που παρατηρείται µεγάλη έλλειψη λεµονιού στη χώρα µας.
Σύµφωνα µε τον γεωπόνο του Κηπευτικού Συνεταιρισµού Πρέβεζας, Αχιλλέα Λογοθέτη, «οι καλλιεργούµενες εκτάσεις στις θερµότερες περιοχές της Πρέβεζας αυξάνουν µε νέες φυτεύσεις λεµονιών. Το γεγονός, όµως, της πολυποικιλιακής παραγωγής µάς δηµιουργεί προβλήµατα στις αγορές, λόγω ανοµοιοµορφίας του παραγόµενου προϊόντος. Πέραν αυτού, δεν είµαστε σε θέση να προγραµµατίσουµε εύκολα την καλλιέργεια και τη συλλογή του προϊόντος.
Εξαιτίας αυτών, λοιπόν, δυσκολευόµαστε στην εξεύρεση αγορών και πολλές φορές οι τιµές είναι χαµηλότερες από τις αναµενόµενες. Οι αποδόσεις των καλλιεργειών ξεπερνούν τους 3,5 τόνους το στρέµµα, παρέχοντας τη δυνατότητα στους παραγωγούς µέσα από µία ορθή διαχείριση των εκµεταλλεύσεων να έχουν ένα καλό εισόδηµα.
Για την τρέχουσα περίοδο, η τιµή του καρπού ξεπερνά τα 30 λεπτά το κιλό και κυµαίνεται στα ίδια περίπου επίπεδα µε την περσινή χρονιά. Σε ό,τι αφορά την ποιότητα, η τρέχουσα καλλιεργητική περίοδος είναι καλή, µε ελάχιστα ποσοστά προσβολών από µυκητολογικές ασθένειες και έντοµα.
Ο συνεταιρισµός µας εξάγει περισσότερο στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και σε µεγάλα σούπερ µάρκετ. Πιστεύω ότι για να έχουµε καλύτερα αποτελέσµατα στον τοµέα των εξαγωγών, οι υγιείς συνεταιριστικές οργανώσεις θα πρέπει να συνεργαστούν µεταξύ τους, ώστε η διαπραγµατευτική µας ισχύς και οι δυνατότητες διείσδυσης στις αγορές του εξωτερικού να είναι µεγαλύτερες», καταλήγει.
Πελοπόννησος
Με συγκρατηµένη αισιοδοξία παρακολουθούν την εξέλιξη της χρονιάς παραγωγοί και έµποροι, ενώ όλοι µαζί συµφωνούν µε τους φυτωριούχους, που βλέπουν ραγδαία αύξηση στην καλλιέργεια και ειδικότερα στη Λακωνία.
Αργολίδα
«Αυτήν τη χρονιά διπλασιάστηκε η ποσότητα αγοράς δέντρων λεµονιάς από το φυτώριο. Το 2016, η πώληση λεµονιάς καταλάµβανε το 10% των πωλήσεων και φέτος έφτασε το 20%», τόνισε στην «ΥΧ» ο φυτωριούχος Χαράλαµπος Φάκλαρης. «Βέβαια, όλα αυτά πάντα µε την προϋπόθεση ότι οι χειµώνες θα είναι ήπιοι και δεν θα ξαναζήσουµε παγετούς, όπως πριν από πολλά χρόνια. Σε ό,τι αφορά τις ποικιλίες, κυριάρχησαν οι Φεµινέλο, Ζαµπετάκη και Ιντερντονάτο», συνεχίζει. Η τιµή µέχρι στιγµής δεν ξεπερνά τα 60 λεπτά/κιλό.
Κορινθία
Τους 6.000 τόνους προβλέπεται να φτάσει η παραγωγή φέτος στην περιοχή του Ισθµού, µε την τιµή πάντως και εδώ να κινείται µεταξύ 50 και 60 λεπτών το κιλό. Ο Θωµάς Νικολάου εµπορεύεται λεµόνια και, όπως µας δήλωσε, «οι ποσότητες δεν θα είναι οι αναµενόµενες, γιατί η ξηρασία άφησε απότιστα τα ξινά και υπάρχει πρόβληµα. Οι προοπτικές που υπάρχει για το προϊόν είναι πολύ καλές, εάν µπορέσουµε και βγάλουµε λεµόνι τους καλοκαιρινούς µήνες, που το χρειάζεται η εσωτερική αγορά. Υπάρχει τεράστια ζήτηση από τα νησιά για ελληνικό λεµόνι. Η Κορινθία, αυτήν τη στιγµή, µπορεί να καλύψει την εσωτερική αγορά µέχρι το Πάσχα», τονίζει.
Λακωνία
Δυναµικά αναπτυσσόµενη βαίνει η καλλιέργεια στον Νοµό Λακωνίας. Όπως µας επισηµαίνει ο παραγωγός Μιχάλης Λειµονίτης, «αυτήν τη στιγµή, πραγµατικά υπάρχει µία αύξηση της καλλιέργειας λεµονιού, που δεν έχει αποδώσει ακόµα καρπούς. Έχω την αίσθηση ότι οι περισσότεροι δεν αντιλαµβάνονται για πόσο δαπανηρή καλλιέργεια πρόκειται και πόσο κόπο απαιτεί. Η τιµή βρίσκεται στον πάτο, στα 30 µε 35 λεπτά και δεν υπάρχει αγορά για να διοχετευτούν τα λεµόνια.
Όλοι θα προσπαθήσουν να βγάλουν λεµόνια το καλοκαίρι, γιατί εκεί ανεβαίνουν οι τιµές, αλλά µάλλον δεν θα βγουν µεγάλες ποσότητες. Παράλληλα, όλοι ψάχνονται µε τις ποικιλίες, και αυτό σηµαίνει πολλά». Αξίζει να σηµειωθεί ότι ο κ. Λειµονίτης καλλιεργεί αποκλειστικά λεµόνια, σε έκταση 100 στρεµµάτων. Υπενθυµίζουµε ότι ο πρόεδρος του Συνεταιρισµού Εσπεριδοειδών Σκάλας SPARTA ORANGE, Πέτρος Μπλέτας, πριν από λίγες ηµέρες, είχε εκφράσει την αισιοδοξία του ότι «την επόµενη πενταετία, η παραγωγή µας θα είναι µεγαλύτερη από αυτήν της Κορίνθου, αφού διαθέτουµε και καταλληλότερο κλίµα, ενώ αναπτύσσουµε και όλες τις ποικιλίες λεµονιού που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αγοράς».
Σηµαντικές κινήσεις στη Β. Πελοπόννησο
Μάρκος Λέγγας, ΑΣ Πήγασος «7 Grapes»
Τη δική του άποψη, αλλά και τις κινήσεις του συνεταιρισµού για τη στήριξη της καλλιέργειας λεµονιού, ανέλυσε στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του ΑΣ Πήγασος «7 Grapes», Μάρκος Λέγγας. Όπως τόνισε, ο συνεταιρισµός έχει ήδη κάνει σηµαντικές κινήσεις στη Β. Πελοπόννησο, σκοπεύοντας να εκµεταλλευτεί µία συγκυριακή έξαρση της καλλιέργειας (περίπου 1 εκατ. νέα δέντρα) και να την καταστήσει µία σηµαντική εξαγωγική –και όχι µόνο– δύναµη.
«Η κατανάλωση του λεµονιού στην Ελλάδα είναι περίπου στους 60.000 τόνους ετησίως, µε την παραγωγή να έχει µειωθεί τα τελευταία χρόνια και να φτάνει περίπου στους 45.000 τόνους. Οπότε, µιλάµε για ένα αρνητικό εµπορικό ισοζύγιο, σε ένα προϊόν το οποίο, σε µία µεσογειακή χώρα όπως η Ελλάδα, θα µπορούσε όχι απλά να καλύπτει την εγχώρια ζήτηση, αλλά να έχει και σοβαρό εξαγωγικό προσανατολισµό, όπως είχε και στο παρελθόν, αλλά µε κάποιες διαφοροποιήσεις.
Στο παρελθόν γίνονταν µεγάλες εξαγωγές εσπεριδοειδών, που όµως βασίζονταν κυρίως στην αγορά του ανατολικού µπλοκ, στα κράτη δηλαδή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Όταν, λοιπόν, άλλαξαν τα γεωπολιτικά δεδοµένα, άλλαξαν και οι αγορές, χτυπήθηκε και η καλλιέργεια από παγετώνες, ιδιαίτερα στη δεκαετία του 2000, υπήρξε µια αποµάκρυνση από το λεµόνι και µια στροφή προς τη µονοκαλλιέργεια επιτραπέζιου σταφυλιού, µε αποτέλεσµα το σηµερινό αρνητικό ισοζύγιο που προανέφερα.
Σε πρώτη φάση, πρέπει το ισοζύγιο αυτό να γίνει θετικό. Δεν υπάρχει κεντρική πολιτική που να προωθεί την καλλιέργεια λεµονιού αυτήν τη στιγµή. Μόνοι τους οι καλλιεργητές, µάλιστα µικροκαλλιεργητές στη συντριπτική πλειοψηφία τους, αποφάσισαν συγκυριακά να φυτέψουν λεµονιές, κυρίως λόγω των υψηλών τιµών που πιάνει το προϊόν, αλλά και επειδή πρόκειται για καλλιέργεια µε πολύ περιορισµένους ψεκασµούς, άρα συµβατή σε χωράφια που γειτνιάζουν µε οικισµούς.
Η πληροφόρηση, λοιπόν, που έχουµε από τα φυτώρια, είναι πως πάνω από 1 εκατοµµύριο δέντρα έχουν φυτευτεί σε µια ευρεία περιοχή της Β. Πελοποννήσου, από την Κορινθία έως την Αιγιαλεία. Αυτός ο αριθµός δέντρων, καιρού επιτρέποντος πάντα, σίγουρα µπορεί να καλύψει την εγχώρια παραγωγή και να αφήσει και ένα µεγάλο πλεόνασµα για εξαγωγές. Βλέποντας, λοιπόν, ότι ο σχεδιασµός έγινε άναρχα, και αυτή ή έξαρση της καλλιέργειας µπορεί εύκολα να σβήσει, τόσο γρήγορα όσο άναψε, σκεφτήκαµε να οργανώσουµε µία δοµή –όπως έχει οργανωθεί και στο κοµµάτι της σουλτανίνας– στο λεµόνι. Να δηµιουργήσουµε, δηλαδή, µια Οµάδα Παραγωγών, και να διαχειριστούµε το λεµόνι από την αρχή της καλλιέργειάς του. Γιατί; Διότι χρειάζεται ένας συγκεκριµένος τρόπος καλλιέργειας, που θα καταστήσει αυτά τα λεµόνια ανταγωνιστικά και µε εξαγώγιµα ποιοτικά στάνταρντ. Ο πολυκερµατισµένος κλήρος σηµαίνει µεγάλες ποιοτικές διαφορές και αυτό µπορεί να δυσκολέψει ακόµη περισσότερο την κατάσταση στο µέλλον, όπου ναι µεν θα υπάρχει πλεόνασµα, αλλά αυτό δεν θα είναι εξαγώγιµο ποιοτικά.
Εδώ πρέπει να αναφέρω ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον πέντε χρόνια για να στηριχθεί αποτελεσµατικά το προϊόν και να είναι ανταγωνιστικό ποιοτικά µε τα εισαγόµενα, π.χ. τα λεµόνια Αργεντινής, που κατακλύζουν και την εγχώρια αγορά. Ήδη, έχουµε συνάψει κάποιες δοκιµαστικές συµβάσεις και µπαίνουµε εµπορικά στην αγορά λεµονιού, για να αποκτήσουµε εµπειρία, τροφοδοτώντας, προς το παρόν, µόνο την εγχώρια ζήτηση. Υπάρχει ενδιαφέρον για εξαγωγή και βολιδοσκοπούµε σε νέες αγορές, σε επίπεδο ΗΠΑ και σκανδιναβικών χωρών.
Παράλληλα, ως 7 Grapes, έχουµε καλέσει τους πρωτοβάθµιους συνεταιρισµούς της περιοχής σε συνεργασία, ώστε το λεµόνι να ξεκινήσει εκ νέου, πιο δυναµικό από ποτέ και µε ποιοτικά πρότυπα ανώτερα του ανταγωνισµού».
