Η λίπανση στην καλλιέργεια του αµπελιού

γράφει η Φωτεινή Γιαννακοπούλου (γενική διευθύντρια ΣΠΕΛ), Μαρίας-Χριστίνας Καριπίδου (συνεργάτις ΣΠΕΛ)

ampeli-anavathmides

Ηλίπανση του αµπελώνα αποτελεί µια σηµαντική τεχνική που επηρεάζει την παραγωγή, τόσο σε όρους ποσότητας, όσο και ποιότητας. Οι ανάγκες θρέψης του αµπελιού καθορίζονται από ένα σύνολο παραγόντων, όπως τα εδαφικά χαρακτηριστικά, οι κλιµατικές συνθήκες, οι παράγοντες της καλλιέργειας (ποικιλία, υποκείµενο, σχήµα διαµόρφωσης, τύπος αµπελώνα), οι καλλιεργητικές τεχνικές και η τελική χρήση των παραγόµενων προϊόντων.

Η γνώση των εδαφολογικών ιδιοτήτων µέσω της εδαφολογικής ανάλυσης και της θρεπτικής κατάστασης του αµπελιού µέσω της φυλλοδιαγνωστικής ανάλυσης, συνιστούν πολύτιµα εργαλεία για τον παραγωγό, τόσο για την ορθή εγκατάσταση της καλλιέργειας, όσο και για την αύξηση των αποδόσεων και της ποιότητας της παραγωγής.

 Άζωτο

Τροφοπενία αζώτου
Τροφοπενία αζώτου

Το άζωτο συµβάλλει όχι µόνο στην καλύτερη ανάπτυξη της βλάστησης και των ριζών, αλλά και στην αύξηση της ποσότητας και της ποιότητας παραγωγής. Η απορρόφηση του αζώτου από το έδαφος παρουσιάζει δύο µέγιστα. Το πρώτο ξεκινά δύο εβδοµάδες περίπου πριν από την άνθιση, µε απορρόφηση του 75% της συνολικής ποσότητας, µέχρι λίγο πριν από το γυάλισµα. Το δεύτερο ξεκινά την περίοδο από τον τρυγητό µέχρι τη φυλλόπτωση.

Η µείωση του ρυθµού αύξησης των βλαστών και η µείωση του φορτίου αποτελούν συµπτώµατα τροφοπενίας αζώτου. Η έλλειψη αζώτου εκδηλώνεται µε προοδευτική χλώρωση των κατώτερων φύλλων, λόγω της µετακίνησης του αζώτου από τα παλιά φύλλα στα νεώτερα. Το φύλλωµα γίνεται αρχικά ανοιχτόχρωµο πράσινο, ενώ αργότερα κιτρινοπράσινο έως κίτρινο. Τα κατώτερα φύλλα εµφανίζουν νεκρώσεις και οι νέοι βλαστοί έχουν µικρή ανάπτυξη. Επίσης, παρατηρείται πρώιµη φυλλόπτωση, ενώ οι σταφυλές από τα πρέµνα παρουσιάζουν προβλήµατα κατά την ωρίµανση, αλλά και κατά την οινοποίηση του γλεύκους.

Φωσφόρος

Ο φώσφορος ευνοεί την ανθοφορία, την ωρίµανση των σταφυλιών και συντελεί στην καλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήµατος. Τα πρώτα συµπτώµατα της έλλειψης φωσφόρου εµφανίζονται νωρίς την περίοδο της βλάστησης, αρχικά µε τη µορφή χλωρώσεων στην περιφέρεια και στη συνέχεια στις µεσονεύριες περιοχές των βασικών φύλλων του βλαστού, ενώ συνολικά το µέγεθος και ο αριθµός των φύλλων παρουσιάζεται µειωµένος. Αργότερα, κατά την περίοδο της έναρξης ωρίµανσης των ραγών, η έλλειψη φωσφόρου προκαλεί, στην αρχή, την εµφάνιση σκούρου πράσινου χρώµατος στα φύλλα και σε περιπτώσεις έντονης τροφοπενίας, καστανού ή ερυθρού χρώµατος. Η έλλειψη φωσφόρου µπορεί να προκαλέσει µείωση της φωτοσύνθεσης, καθυστέρηση της εµφάνισης και ανάπτυξης των φύλλων και περιορισµό της ανάπτυξης των ριζών.

Καλίο

Το αµπέλι χαρακτηρίζεται ως καλιόφιλο φυτό και χρησιµοποιεί µεγάλες ποσότητες καλίου για την αύξηση και την ανάπτυξή του. Το κάλιο αυξάνει την ποιότητα και την ποσότητα της παραγωγής. Βελτιώνει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καρπού και του παραγόµενου κρασιού, αυξάνοντας τα σάκχαρα και τα brix και ενισχύοντας τα αρώµατα και το χρώµα των ραγών. Ευνοεί την πρώιµη ωρίµανση των σταφυλιών, καθώς και την ωρίµανση των κληµατίδων, ελέγχει τη διαχείριση του νερού και την ενζυµική δραστηριότητα και αυξάνει την αντοχή της καλλιέργειας σε αβιοτικούς παράγοντες.

Τα συµπτώµατα της έλλειψης καλίου, στα φύλλα του µεσαίου τµήµατος του βλαστού των λευκών ποικιλιών αµπέλου, εµφανίζονται νωρίς το θέρος, µε χαρακτηριστική περιφερειακή χλώρωση του ελάσµατος, η οποία προοδευτικά εξαπλώνεται µεταξύ των κύριων νευρώσεων, αφήνοντας όµως πράσινες περιοχές. Στις ερυθρές ποικιλίες, οι χλωρωτικές περιοχές γίνονται ερυθρωπές ή χαλκόχροες. Στο τέλος, σχηµατίζονται νεκρωτικές κηλίδες και το έλασµα ξηραίνεται.

Η έλλειψη καλίου έχει ως αποτέλεσµα τη µείωση της συγκέντρωσης των σακχάρων στις ράγες, ανώριµη γεύση στο κρασί, ανεπαρκή απορρόφηση οξύτητας, ανοµοιοµορφία χρώµατος και σχήµατος στις ράγες, µικροκαρπία, αδύναµη δοµή ξύλου, καθυστέρηση στην ωρίµανση των σταφυλιών και µειωµένες αποδόσεις.

Μαγνησίο

Τροφοπενία μαγνησίου
Τροφοπενία μαγνησίου

Το µαγνήσιο έχει σηµαντική επίδραση στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της καλλιέργειας αµπελιού, αφού αυξάνει την περιεκτικότητα σε σάκχαρα και επηρεάζει τα αρώµατα. Τα συµπτώµατα έλλειψης µαγνησίου κατά τη διάρκεια της βλάστησης, ακόµη και αν η έλλειψη είναι προσωρινή, παρατηρούνται αρχικά στα κατώτερα φύλλα και εµφανίζονται µε χαρακτηριστικό κιτρίνισµα των φύλλων στις λευκές ποικιλίες και κοκκίνισµα στις ερυθρές ποικιλίες.

Η έλλειψη µαγνησίου στα πρέµνα έχει συνδεθεί µε την εµφάνιση της ξήρανσης της ράχης. Σε σοβαρή έλλειψη µαγνησίου, η ράχη συρρικνώνεται και αποξηραίνεται κατά τµήµατα ή και στο σύνολό της, οι ράγες σταφιδοποιούνται, ενώ δευτερογενώς εµφανίζονται συχνά έντονες προσβολές από βοτρύτη.Οι εταιρείες-µέλη του ΣΠΕΛ παρέχουν στον παραγωγό εξειδικευµένα προϊόντα, συνδεδεµένα µε τις ανάγκες θρέψης του φυτού, που εστιάζουν στις ανάγκες και τη φυσιολογία του, καθώς και στην προστασία των εδαφοϋδατικών πόρων, έχοντας συγκεκριµένες λύσεις για την καλλιέργεια του αµπελιού.

Ωστόσο, στην Ελλάδα, σύµφωνα µε στοιχεία του ΣΠΕΛ, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σηµαντική µείωση της κατανάλωσης λιπασµάτων, γεγονός που έχει σηµαντική επίδραση τόσο στην παραγωγή και στην ποιότητα των παραγόµενων προϊόντων, όσο και στη γονιµότητα των εδαφών. Ο ΣΠΕΛ συνιστά στους παραγωγούς να ακολουθούν τις αρχές της ορθολογικής λίπανσης για την επίτευξη της βέλτιστης απόδοσης και ποιότητας, µε στόχο την αειφορία των γεωργικών οικοσυστηµάτων, µε σεβασµό στους φυσικούς πόρους και στο περιβάλλον.

 


Βιβλιογραφία:

  1. Bouza D., Biniari K. and Stavrakakis M.N., 2013. Εffect of potassium fertilization on capacity and grape yield of the vines and on some characters of the must of the grape cultivar Agiorgitiko (Vitis vinifera L.) under vineyard conditions. 3rd International Symposium: Trends in world vitiviniculture development, Ampelos 2013, Santorini, Greece, 30-31 May 2013, σελ. 9.
  2. Bravdo B. and Hepner Y., 1987. Water management and fertigation to optimize grape composition and vine performance. Acta Horticulturae, 206: 49-67.
  3. Nair J., 1998. Studies on grape nutrition in India. Indian Journal of Agronomy, 51: 23-24.
  4. Penfold C., 2003. Cover crops and vine nutrition. Australian and New Zealand Grapegrower and Winemaker, 478: 36–38.
  5. Proffitt T. and Campbell-Clause J., 2012. Managing grapevine nutrition and vineyard soil health, 1-32.
  6. Σταυρακάκης Μ., 2013. Αµπελουργία, Ενότητα 4:. Αναπτυξιακή φυσιολογία, Εκδ. ΤΡΟΠΗ.