Δύο παράγοντες με τους οποίους συσχετίζεται η αύξηση των τιμών στα αζωτούχα λιπάσματα παρουσιάζει μελέτη του Τμήματος Αγροτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Ιλινόι στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, υπάρχει σαφής συσχέτιση της εξέλιξης των τιμών στα αζωτούχα λιπάσματα με την αντίστοιχη πορεία των τιμών στο καλαμπόκι και στο φυσικό αέριο.
Στη συνέχεια, ωστόσο, η μελέτη αναφέρει ότι τα επίπεδα τιμών της άνυδρης αμμωνίας το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου 2021 ξέφυγαν ακόμα και από τις εκτιμήσεις του εν λόγω μοντέλου πρόβλεψης των τιμών και προσπαθεί να δώσει μια πιθανή εξήγηση. Δεδομένου ότι στις ανοιξιάτικες σπορές τα αζωτούχα λιπάσματα αναμένεται να παρουσιάσουν υψηλή ζήτηση, το συμπέρασμα είναι ότι δεν είναι πιθανή σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών στα αζωτούχα.
Αυξήσεις δίχως σταματημό: Ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν τις τιμές
Όπως και στην Ευρώπη, έτσι και στις ΗΠΑ, η άνοδος στην τιμή των εν λόγω λιπασμάτων είναι δραματική. Στις αρχές Δεκεμβρίου, η μέση τιμή της άνυδρης αμμωνίας έφτανε τα 1.434 δολάρια ανά τόνο, αυξημένη κατά 91 δολάρια μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες.
Σε σχέση με την περσινή μέση τιμή του Δεκεμβρίου, η αύξηση που πραγματοποιήθηκε έχει οδηγήσει σε υπερδιπλασιασμό της τιμής τους. Όπως αναφέρει η μελέτη, ιστορικά οι τιμές των αζωτούχων λιπασμάτων συσχετίζονται με δύο παράγοντες: με τις τιμές παραγωγού στο καλαμπόκι και με τις τιμές στο φυσικό αέριο.
Ο πρώτος συσχετισμός επιβεβαιώνεται, μάλιστα, και από στοιχεία της Εθνικής Γεωργικής Στατιστικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ. Οι αυξημένες τιμές παραγωγού στο προϊόν σηματοδοτούν αύξηση καλλιεργούμενων εκτάσεων την καλλιεργητική περίοδο που ακολουθεί. Αυτή η εξέλιξη οδηγεί με τη σειρά της σε αυξημένη ζήτηση για λιπάσματα και, κατά συνέπεια, σε αύξηση τιμών.
Επιπλέον, η αύξηση τιμής παραγωγού συνεπάγεται αύξηση εισοδήματος για τον παραγωγό και, επομένως, περισσότερη ρευστότητα.
Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι να αυξηθούν οι τιμές από τη βιομηχανία λιπασμάτων κατά τις περιόδους εκείνες. Σχετικά με τις τιμές στο φυσικό αέριο τα πράγματα εξηγούνται εύκολα, καθώς τα εργοστάσια χρησιμοποιούν αέριο για να παρασκευάζουν τα λιπάσματα.
Eξέλιξη τιμής άνυδρης αμμωνίας και συσχέτιση με εξέλιξη τιμών σε καλαμπόκι και φυσικό αέριο
«Δεν έχουν λογική οι τιμές από τον Οκτώβριο και μετά»
Στη συνέχεια, οι ερευνητές αναφέρονται σε ένα παράδοξο. Συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι οι ανωτέρω δύο παράγοντες, που συσχετίζονται με την εξέλιξη των τιμών στα αζωτούχα λιπάσματα, αιτιολογούν τον ρυθμό των αυξήσεων έως τον Οκτώβριο του 2021. Ωστόσο, δεν μπορούν να αιτιολογήσουν τις αυξήσεις που έλαβαν χώρα κατά το επόμενο διάστημα (βλ. πίνακα).
Το μοντέλο που χρησιμοποίησαν για την ανάλυσή τους, για τον μήνα Οκτώβριο, έδωσε μια τιμή που υπολειπόταν περίπου κατά 25% σε σχέση με την πραγματική τιμή στην αγορά. Τον Νοέμβριο υπήρξε παρόμοια απόκλιση της εκτιμώμενης τιμής βάσει των ερευνητικών υποθέσεων. Τι συνέβη, λοιπόν, και πώς εξηγούνται αυτές οι αποκλίσεις;
Σύμφωνα με τους τελευταίους, μια πιθανότητα είναι ότι ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ο τυφώνας Ida, δημιούργησαν προβλήματα στις εγκαταστάσεις παραγωγής αμμωνίας, προκαλώντας έλλειψη στα αποθέματά της, με αποτέλεσμα την περαιτέρω αύξηση τιμών. Ωστόσο, θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλες λογικές εξηγήσεις.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι αν οι τιμές στο καλαμπόκι και στο φυσικό αέριο παραμείνουν στα ίδια επίπεδα, το μοντέλο προβλέπει μια τιμή για τον Απρίλιο του 2022 που θα είναι μεν χαμηλότερη από τα τρέχοντα επίπεδα όχι, όμως, με σημαντική μείωση.
Πραγματική VS εκτιμώμενη τιμή αμμωνίας
