Μαλακό σιτάρι: Τονωτική για τη ρωσική οικονομία η κακή ευρωπαϊκή συγκομιδή, προειδοποιούν οι ειδικοί

Οι επόμενες εβδομάδες θα φέρουν στην επιφάνεια τις ισορροπίες στην παγκόσμια αγορά μαλακού σιταριού, με την Ευρώπη να παλεύει με χαμηλές σοδειές και τη Ρωσία να «διαβρώνει» το μερίδιο εξαγωγών της ΕΕ, δήλωσαν ειδικοί στη Euractiv. Στις 20 Αυγούστου, η Αίγυπτος ανακοίνωσε ότι θα δώσει τη μεγαλύτερη παραγγελία σιταριού στην ιστορία της, 3,8 εκατομμύρια τόνους, ενώ οι διαπραγματεύσεις με τους Ρώσους προμηθευτές έχουν ήδη ξεκινήσει, όπως ανέφερε το Reuters.

Αυτό είναι μόνο ένα από τα παραδείγματα του πώς οι παραδοσιακές εξαγωγικές αγορές για το μαλακό σιτάρι της ΕΕ συρρικνώνονται σε σύγκριση με άλλους προμηθευτές, ιδίως τη Ρωσία, όπως δήλωσε στη Euractiv ο οικονομολόγος και επικεφαλής του τμήματος μελετών και προβλέψεων της Chambres d’ Agriculture France, Thierry Pouch.

Οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς στον κόσμο βρίσκονται στις περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (MENA), με τη Γαλλία να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στην ΕΕ, με μερίδιο 25%. Την ώρα που πολλοί εισαγωγείς ξεκινούν διαπραγματεύσεις με τις χώρες εξαγωγής, οι «επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες», τόνισε ο Pouch, συμπληρώνοντας ότι «η ΕΕ πρέπει να περιορίσει γρήγορα την επιθετικότητα της Ρωσίας και να εξασφαλίσει τις διεξόδους της». Ο Pouch υπογράμμισε ότι, αφού η Ρωσία απαγόρευσε τις εισαγωγές τροφίμων της ΕΕ σε αντίποινα για τις κυρώσεις της ΕΕ για την προσάρτηση της Κριμαίας, το 2014, μετατράπηκε στον μεγαλύτερο εξαγωγέα σιταριού στον κόσμο το 2015. Αυτό, όπως εξήγησε, συνέβη μέσω μιας «διαδικασίας ρωσοποίησης της γεωργικής αγοράς», ιδίως της αγοράς σιτηρών. «Ο ευρύτερος πόλεμος της Ουκρανίας ενίσχυσε αυτή την τάση», πρόσθεσε ο ειδικός.

Γεωργία και τρόφιμα ως πολεμικές στρατηγικές

Από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η γεωργία και τα τρόφιμα γίνονται όλο και περισσότερο μέρος της πολεμικής στρατηγικής της Μόσχας, η οποία κερδίζει μερίδια αγοράς σε χώρες που παραδοσιακά ήταν πελάτες των Ευρωπαίων προμηθευτών. Είναι, πλέον, ο κύριος προμηθευτής της Αλγερίας, μακροχρόνιου πελάτη της Γαλλίας, σε μια τάση που ενισχύεται από τη διπλωματική σύγκρουση μεταξύ Παρισιού και Αλγερίου, για τη Δυτική Σαχάρα.

Η Αίγυπτος, όπως επισημαίνει ο Pouch, εξακολουθούσε να αγοράζει το μεγαλύτερο μέρος των τροφίμων της από τη Γαλλία πριν από δέκα χρόνια, αλλά τώρα η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι οι κύριοι προμηθευτές. Η ίδια τάση παρατηρείται και σε άλλες παραδοσιακές αγορές της ΕΕ, όπως η Τυνησία και το Μαρόκο.

«Οι χώρες αυτές προσπαθούν να διασφαλίσουν την παραγωγή τους και θα στραφούν σε χώρες που μπορούν να τους εγγυηθούν όγκο και τιμές, σύμφωνα με την οικονομική τους ικανότητα και το επίπεδο του χρέους τους, κάτι που μπορεί να τους προσφέρει η Ρωσία», εξήγησε ο Pouch. Υπό αυτές τις συνθήκες, η «ρωσοποίηση της παγκόσμιας αγοράς θα ενταθεί στο μέλλον», είπε.

Πτώση των ευρωπαϊκών εξαγωγών και αύξηση της ζήτησης

Το σενάριο αυτό περιπλέκεται από το ενδεχόμενο να σημειωθούν οι χαμηλότερες ιστορικά εξαγωγές μαλακού σίτου της ΕΕ, οι οποίες πρόκειται να μειωθούν από 35 εκατ. τόνους κατά μέσο όρο σε 26 εκατ. τόνους, ένα έλλειμμα 9 εκατ. τόνων, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις.

Η Γαλλία, ιδίως, είχε μια κακή συγκομιδή, η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από τις επιδόσεις της Ανατολικής Ευρώπης. Η εσωτερική ζήτηση στην ΕΕ «θα είναι χαμηλότερη από πέρυσι», δήλωσε ο Philippe Heusele, πρόεδρος στη γαλλική διεπαγγελματική ένωση Intercéréal. «Επομένως, η ΕΕ θα πρέπει να διαδραματίσει εξαγωγικό ρόλο σε τρίτες χώρες», προειδοποίησε – πόσω μάλλον, όταν η επαναλαμβανόμενη ξηρασία στη Βόρεια Αφρική αυξάνει την εξάρτηση από τις εισαγωγές.

Αφού η Ρωσία απαγόρευσε τις εισαγωγές τροφίμων της ΕΕ σε αντίποινα για τις κυρώσεις της για την προσάρτηση της Κριμαίας, το 2014, μετατράπηκε στον μεγαλύτερο εξαγωγέα σιταριού στον κόσμο το 2015

Φέτος, τα τρία κράτη της περιοχής του Μαγκρέμπ (Μαρόκο, Αλγερία και Τυνησία) αγόρασαν 19,5 εκατ. τόνους σιταριού από το εξωτερικό, έναντι 17,1 εκατ. τόνων πέρυσι. Μετά τη Νιγηρία και την Ακτή Ελεφαντοστού και η Γκάνα αναστέλλει τις εξαγωγές της σε δημητριακά λόγω της ξηρασίας που επηρεάζει τις σοδειές, ανακοινώνοντας ότι συνεργάζεται με τον ιδιωτικό τομέα για την εισαγωγή δημητριακών.

Ένα βήμα μπροστά η Ρωσία

Σε αυτή την αντιπαράθεση για την επιρροή στις παγκόσμιες αγορές σιταριού, η Ρωσία βρίσκεται ήδη ένα βήμα μπροστά. Παρόλο που η χώρα αντιμετωπίζει μικρή πτώση των εξαγωγών σε σχέση με πέρυσι –προβλέπονται 43 εκατ. τόνοι για εξαγωγή, έναντι 56 εκατ. τόνων το 2023–, ταυτόχρονα πέτυχε την τρίτη καλύτερη συγκομιδή των τελευταίων πέντε ετών, σύμφωνα με τον Pouch, με 82 εκατ. τόνους που παρήχθησαν. Αυτό συνδυάζεται με ένα αρκετά χαμηλό ρούβλι, το οποίο ευνοεί τις εξαγωγές.

Επομένως, η Ρωσία θα εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση, «για να μειώσει ακόμη περισσότερο τις τιμές», σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, «ώστε να κερδίσει νέες αγορές». Αυτήν τη στιγμή, υπάρχει πίεση στις τιμές παγκοσμίως, διότι σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη, οι συγκομιδές σιταριού σε άλλα μέρη του κόσμου ήταν «πολύ καλύτερες από τις αναμενόμενες». Έτσι, για τους Ευρωπαίους παραγωγούς, η πτώση των ποσοτήτων και των τιμών συνιστά «διπλό χτύπημα», δήλωσε ο Pouch. Η ΕΕ χρειάζεται «πιο επιθετική γεωργική διπλωματία», υποστήριξε.

«Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της διατήρησης και ενίσχυσης των ευρωπαϊκών εμπορικών ροών, διότι από αυτό εξαρτάται η αξιοπιστία της ΕΕ έναντι της Ρωσίας», πρόσθεσε ο Heusele.