Μπλόκο από Κομισιόν για μεταφορά κονδυλίων του ΠΑΑ στις «πολεμοενισχύσεις»

Λιγότερα ευρωπαϊκά κονδύλια από όσα προσδοκούσε θα αξιοποιήσει, τελικά, η Ελλάδα για τη στήριξη των αγροτών που βάλλονται από τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία.

Το ΥΠΑΑΤ είχε από την πρώτη στιγμή «ποντάρει» στον Β’ Πυλώνα της ΚΑΠ, προκειμένου να αντλήσει επιπλέον ευρωπαϊκά χρήματα για τη λήψη μέτρων ενίσχυσης, όπως συνέβη κατά την πανδημία, αλλά η Κομισιόν δεν έχει συμπεριλάβει αυτήν τη δυνατότητα στην εργαλειοθήκη που παρουσίασε χθες, Τετάρτη 23 Μαρτίου, για την επισιτιστική ασφάλεια.

Πλέον, το ελληνικό υπουργείο θα πρέπει να κινηθεί σε ένα πιο περιορισμένο πλαίσιο, κυρίως αξιοποιώντας προς τη σωστή κατεύθυνση τα χρήματα από το αποθεματικό κρίσης, τις δυνατότητες που παρέχει το προσωρινό Πλαίσιο Κρατικών Ενισχύσεων, και τα υπόλοιπα του de minimis για το έτος 2022 που ανέρχονται, σύμφωνα με τις υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ, στα 40 εκατ. ευρώ περίπου.

Σύμφωνα με ανώτατη κυβερνητική πηγή, την ερχόμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση θα αποτιμήσει τις αποφάσεις της Κομισιόν και θα αποφασίσει ποια μέτρα της εργαλειοθήκης θα αξιοποιήσει και με ποιους εθνικούς πόρους.

Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της «ΥΧ» στις Βρυξέλλες, οι υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας της Κομισιόν απέρριψε το αίτημα κάποιων κρατών-μελών, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας, για μεταφορά κονδυλίων από τα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης στις λεγόμενες «πολεμοενισχύσεις». Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία τους, αποτελεί ρίσκο η χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων πριν από την επίσημη υλοποίηση της νέας ΚΑΠ.

Αποθεματικό κρίσης

Από το συνολικό ποσό των 500 εκατ. ευρώ που εγκρίνει η Κομισιόν, μέσω του αποθεματικού κρίσης, για τη στήριξη των αγροτών, στην Ελλάδα αντιστοιχεί ποσό ύψους 26.298.105 ευρώ. Με τη χθεσινή της ανακοίνωση, η Κομισιόν δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να συμπληρώσουν τη στήριξη αυτή με εθνικά κονδύλια έως και 200%, ποσό που για την Ελλάδα αντιστοιχεί σε 78,9 εκατ. ευρώ περίπου.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ προσανατολίζεται προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή να αξιοποιήσει πλήρως αυτήν τη δυνατότητα, στο να ενισχύσει τους πληττόμενους αγρότες, για την αγορά ζωοτροφών και λιπασμάτων.

Να τονιστεί ότι, με βάση τις κυβερνητικές δηλώσεις, η ρήτρα αναπροσαρμογής στο ρεύμα έχει ήδη καλυφθεί από το de minimis με περίπου 50 εκατ. ευρώ και, όπως δήλωσε την Τετάρτη 23/3, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Γ. Γεωργαντάς, για το πετρέλαιο έχει αποφασιστεί η στήριξη των κατ’ επάγγελμα αγροτών μέσω της επιστροφής του ΕΦΚ, με ποσό που ανέρχεται περίπου στα 60 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζουμε ότι το αποθεματικό κρίσης της ΕΕ για τον γεωργικό τομέα δημιουργείται μέσω του μηχανισμού δημοσιονομικής πειθαρχίας από την παρακράτηση ποσού των άμεσων ενισχύσεων των παραγωγών. Κάθε χρόνο τα χρήματα αυτά επιστρέφονται στους δικαιούχους παραγωγούς, κάτι που δεν αναμένεται να συμβεί τώρα λόγω της χρήσης τους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του πολέμου.

Τα κράτη-μέλη θα έχουν περιθώριο να κοινοποιήσουν στην Κομισιόν έως τις 30 Ιουνίου 2022 τα μέτρα που θα λάβουν, τον προβλεπόμενο αντίκτυπό τους και τα κριτήρια για τη χορήγηση της ενίσχυσης.

Προσωρινό Πλαίσιο Κρίσης

Επιπλέον, χθες, Τετάρτη 23 Μαρτίου, η Κομισιόν ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο κρίσης, ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να κάνουν χρήση της ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, με στόχο τη στήριξη της οικονομίας.

Αυτό το πλαίσιο επιτρέπει ενισχύσεις, συμπεριλαμβανομένων άμεσων επιχορηγήσεων, σε παραγωγούς που πλήττονται από την κρίση (όπως εκείνους που επηρεάζονται από τις αυξήσεις στο κόστος των εισροών, ιδίως ζωοτροφών και λιπασμάτων), καθώς και ενισχύσεις σε επιχειρήσεις έντασης ενέργειας (όπως οι παραγωγοί λιπασμάτων και οι μεταποιητικές μονάδες).

Ειδικότερα, τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να θεσπίσουν μηχανισμούς για τη χορήγηση έως 35.000 ευρώ σε πληττόμενες από την κρίση επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και έως 400.000 ευρώ ανά επιχείρηση που πλήττεται από την κρίση σε όλους τους άλλους τομείς.

Όπως εξηγεί η Κομισιόν, η ενίσχυση αυτή δεν χρειάζεται να συνδέεται με αύξηση των τιμών της ενέργειας, δεδομένου ότι η κρίση και τα περιοριστικά μέτρα κατά της Ρωσίας επηρεάζουν την οικονομία με πολλούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Η στήριξη αυτή μπορεί να χορηγηθεί υπό οποιαδήποτε μορφή, συμπεριλαμβανομένων άμεσων επιχορηγήσεων.

Καλλιέργεια σε γη υπό αγρανάπαυση

Η Κομισιόν συμφώνησε σε έκτακτη παρέκκλιση, αλλά μόνο για το έτος 2022 για καλλιέργεια σε γη υπό αγρανάπαυση χωρίς να επηρεαστεί η ενίσχυση για το Πρασίνισμα. Δεν τίθεται κανένας περιορισμός στο είδος καλλιέργειας. Εκτιμάται ότι το μέτρο αφορά περίπου 40 εκατ. στρέμματα σε όλη την ΕΕ. Πάντως, πάνω από το 70% της γης υπό αγρανάπαυση συνολικά προσδιορίζεται σε Γαλλία, Ολλανδία, Ιταλία και Ισπανία. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, το μέτρο στοχεύει στην εαρινή σπορά, χωρίς βέβαια να σχεδιάζονται οποιεσδήποτε μορφές καλλιεργητικής ενίσχυσης.

«Έτσι, καλαμπόκι, κριθάρι, μπιζέλι και ηλίανθος μπορούν να καλλιεργηθούν, αλλά είναι ακόμη δύσκολο να εκτιμηθεί ο πραγματικός αντίκτυπος. Επιπλέον, ορισμένες υφιστάμενες εκτάσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν συστηματικά λόγω της ποιότητας του εδάφους τους. Μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν για βόσκηση», διευκρινίζεται.

Προκαταβολές άμεσων ενισχύσεων

Ένα μέτρο το οποίο εφαρμόζεται πλέον τα τελευταία χρόνια, θα έχει και φέτος ισχύ, δηλαδή αυξημένη προκαταβολή των άμεσων ενισχύσεων και των ενισχύσεων αγροτικής ανάπτυξης από τις 16 Οκτωβρίου 2022.

Χοιρινό

Τελευταίο μέτρο, για το οποίο επέμενε από την αρχή ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, αφορά μέτρα για το χοίρειο κρέας. Ενεργοποιείται, λοιπόν, η ιδιωτική αποθεματοποίηση. Από τις 25 Μαρτίου και μετά, οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση ενίσχυσης για την κάλυψη μέρους του κόστους αποθήκευσης του χοίρειου κρέατος, υπό τον όρο ότι θα το κρατήσουν εκτός αγοράς για τουλάχιστον 2-5 μήνες κατ’ ανώτατο όριο. Τα επίπεδα ενίσχυσης ποικίλλουν. 

Οι αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν έως τις 29 Απριλίου.

Επιμέρους μέτρα

✱ Ειδική προσωρινή ευελιξία στις υφιστάμενες απαιτήσεις εισαγωγής ζωοτροφών.

✱ Δυνατότητα μείωσης του ποσοστού ανάμειξης βιοκαυσίμων στα καύσιμα.

✱ Παρακολούθηση των τιμών σε λιπάσματα και άλλες εισροές.

✱ Η Επιτροπή προτείνει στα κράτη-μέλη να κοινοποιούν δεδομένα για τα αποθέματά τους σε βασικά προϊόντα σχετικά με τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές σε μηνιαία βάση για να υπάρχει μια έγκαιρη και ακριβής επισκόπηση της διαθεσιμότητάς τους. Σημειώνεται ότι χθες, Τετάρτη 23/3, κατατέθηκε από το υπουργείο Οικονομικών τροπολογία, σύμφωνα με την οποία επιχειρήσεις θα πρέπει υποχρεωτικά να δηλώνουν τα διαθέσιμα αποθέματα σε συγκεκριμένα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα, όπως πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων, ζωοτροφές και σε ωμά δημητριακά.

✱ Όσον αφορά τον τομέα της αλιείας, η Επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό κρίσης του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (EMFAF) 2021-2027, σύμφωνα με το οποίο επιτρέπεται στα κράτη-μέλη να χορηγούν αποζημίωση στους φορείς εκμετάλλευσης για το διαφυγόν εισόδημά τους και τις οικονομικές απώλειες, καθώς και σε αναγνωρισμένες οργανώσεις και ενώσεις παραγωγών που αποθηκεύουν αλιευτικά προϊόντα.

Στήριξη των καταναλωτών

✱ Τα κράτη-μέλη μπορούν, επίσης, να εφαρμόσουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ και να ενθαρρύνουν τους οικονομικούς φορείς να περιορίσουν τις τιμές λιανικής. Σημειώνεται ότι από τον περασμένο Δεκέμβριο δίνεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να μηδενίσουν τον ΦΠΑ για ορισμένα τρόφιμα.

✱ Τα κράτη-μέλη μπορούν επίσης να αντλήσουν από Ταμεία της ΕΕ όπως το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (FEAD) που υποστηρίζει δράσεις των χωρών για την παροχή τροφής ή/και βασικής υλικής βοήθειας στους πιο ευάλωτους.

Παγκόσμια μέτρα στήριξης

✱ Πρόγραμμα υποστήριξης έκτακτης ανάγκης, ύψους 330 εκατ. ευρώ, για την Ουκρανία, με στόχο την εξασφάλιση της πρόσβασης σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και την προστασία του πληθυσμού.

✱ Δέσμευση τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ για τη διατροφή για την περίοδο 2021-2024, προκειμένου να στηριχθούν οι πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

✱ Αποφυγή περιορισμών στις εξαγωγές και απαγορεύσεων εξαγωγών τροφίμων και εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.

✱ Στο πρόγραμμα διεθνούς συνεργασίας 2021-2027, η ΕΕ θα εργαστεί για την ανάπτυξη της βιωσιμότητας των συστημάτων τροφίμων με περίπου 70 χώρες εταίρους.