Αν δοκιμάσεις μαύρο χοίρο, καταλαβαίνεις αμέσως τη διαφορά στη γεύση. Επίσης, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αξία των αυτόχθονων φυλών για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα. Όμως, από την πλευρά του παραγωγού- κτηνοτρόφου, η εκτροφή μαύρου χοίρου δεν είναι μια καθόλου εύκολη ιστορία.
Ο κτηνοτρόφος Ευθύμης Αυγέρης εξηγεί στην «ΥΧ» γιατί και υπό ποιες προϋποθέσεις αξίζει η προσπάθεια. «Εμείς έχουμε μια βιώσιμη μονάδα», τονίζει.
Χρειάζεται κυρίως να υπάρχει μεγάλος χώρος βόσκησης, βοσκοτόπι δηλαδή, και η αλήθεια είναι ότι εδώ στην Ελλάδα η κατάσταση με τα βοσκοτόπια είναι πολύ δύσκολη και μπερδεμένη
προσθέτει. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, υπολογίζεται ότι αυτήν τη στιγμή λειτουργούν 17-19 κτηνοτροφικές μονάδες στη χώρα που εκτρέφουν μαύρο χοίρο, οι οποίες συνολικά έχουν 3.000 χοιρομητέρες.
«Η Κιβωτός του Νώε»
Ο Ευθύμης Αυγέρης αναφέρεται στη μονάδα του Δημήτρη Δήμου, η οποία βρίσκεται στην περιοχή Αύρα λίγο έξω από την Καλαμπάκα, όπου εκτρέφονται κυρίως παραγωγικά ζώα αυτόχθονων φυλών, όπως οι αγελάδες Κατερίνης, τα Καλαρίσια πρόβατα, η γίδα Καρύστου και, βέβαια, ο μαύρος χοίρος που τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται όλο και περισσότερο στις επιλογές καλών εστιατορίων, αλλά και σε επιλεγμένα κρεοπωλεία.
Η συγκεκριμένη μονάδα για πολλά χρόνια λειτουργούσε ως «κιβωτός του Νώε», μια φάρμα όπου έβρισκαν καταφύγιο ζώα που κινδύνευαν με εξαφάνιση, αφού οι νέες βελτιωμένες ποικιλίες που πλέον χρησιμοποιούνται στην κτηνοτροφία έχουν εξοβελίσει τις αυτόχθονες φυλές.
Πριν από περίπου δέκα χρόνια, όμως, η αύξηση του ζωικού κεφαλαίου οδήγησε στην ανάγκη εμπορικής εκμετάλλευσης του κρέατος, στην ανάπτυξη δηλαδή μιας πιο συντεταγμένης επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Σήμερα, η μονάδα έχει 150 χοιρομητέρες και 16 κάπρους, καθώς η αναπαραγωγή πραγματοποιείται εντός της φάρμας ελεύθερα χωρίς περιορισμούς. Το κρέας πωλείται σε εστιατόρια στην Αθήνα, σε δύο εστιατόρια στην Καλαμπάκα και σε κρεοπωλείο στα Τρίκαλα.
Ζώο χαμηλών αποδόσεων ο μαύρος χοίρος
Όπως εξηγεί ο κτηνοτρόφος, ο μαύρος χοίρος είναι ένα ζώο χαμηλών αποδόσεων: «Τα χοιρινά που χρησιμοποιούνται στις εντατικές εκτροφές κάνουν 2,2 τοκετούς το έτος και γεννούν από 12-15 χοιρίδια. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χοιρομητέρα δίνει περίπου 37 χοιρίδια τον χρόνο. Ο μαύρος χοίρος κάνει 1,2 τοκετούς τον χρόνο και η χοιρομητέρα γεννά 6-7 χοιρίδια. Αυτό σημαίνει δέκα χοιρίδια κατά μέσο όρο ανά χοιρομητέρα. Επιπλέον, μετά από οκτώ μήνες εκτροφής, το σφάγιο είναι 40-50 κιλά, ενώ στην εντατική κτηνοτροφία το χοιρίδιο θα φτάσει σε αυτά τα κιλά μέσα σε τέσσερις μήνες. Η διαφορά, λοιπόν, στην απόδοση είναι πολύ μεγάλη».
Σε αυτό το σημείο αναδεικνύεται η ανάγκη του βοσκότοπου: «Καταλαβαίνετε ότι με αυτές τις αποδόσεις δεν συμφέρει να έχεις τα ζώα ενσταβλισμένα και να τα ταΐζεις, όπως γίνεται στον εντατικό τρόπο εκτροφής. Τα ζώα τρώνε βελανίδια και πουρνάρια και ό,τι βρουν στον βοσκότοπο, τον οποίο εμείς αλλάζουμε, φροντίζοντας να περιορίζουμε τα ζώα με μετακινούμενους φράχτες από ηλεκτροφόρα καλώδια, όπως άλλωστε επιβάλλεται λόγω της αφρικανικής πανώλης των χοίρων».
Μόνο την άνοιξη οι κτηνοτρόφοι της μονάδας ενσιρώνουν χορτάρι, ώστε να βοηθήσουν τα ζώα, εφόσον χρειαστεί τον χειμώνα.
Και αν η υποδομή –φράχτες και ηλεκτροφόρα καλώδια– μοιάζει δύσκολη, ο κ. Αυγέρης εξηγεί ότι τα συγκεκριμένα ζώα δεν χρειάζονται τις εγκαταστάσεις που είναι αναγκαίες σε μια άλλη μονάδα. «Ο μαύρος χοίρος δεν χρειάζεται θέρμανση, δεν χρειάζεται εγκαταστάσεις από μπετό. Τα δικά μας ζώα γεννάνε έξω σε ξύλινα σπιτάκια ακόμα και αν χιονίζει. Είναι πολύ ανθεκτικά ζώα. Γενικά, εμείς δεν κάνουμε παρεμβάσεις: Δεν κόβουμε δόντια και ουρές δεν κάνουμε αποπαρασιτώσεις, δεν δίνουμε φάρμακα».
Ο κ. Αυγέρης εξηγεί πως ελάχιστες φορές κάποιο ζώο αρρωσταίνει. Όσον αφορά τον τρόπο αναπαραγωγής, γίνεται ελεύθερα, ενώ τα μικρά δεν αποκόβονται από τη μητέρα τους πριν περάσουν πέντε μήνες. «Στην πραγματικότητα, εμείς δεν κάνουμε και πολλά. Μόνα τους τα μικρά, όταν μεγαλώνουν, αποφασίζουν να βγουν στον βοσκότοπο». Η μονάδα είναι πιστοποιημένη ελευθέρας βοσκής και βιολογική και κάθε ζώο μέσα στη μονάδα έχει pedigree.
Στο πιάτο του καταναλωτήΈνα κιλό μαύρου χοίρου θα φτάσει στον καταναλωτή σε τετραπλάσια τιμή από αυτήν του απλού χοιρινού. «Πρόκειται σαφώς για ένα εξεζητημένο προϊόν που απευθύνεται σε συγκεκριμένο κοινό. Όμως, από την άλλη, εκτός από τη γεύση έχει και μεγαλύτερη διατροφική αξία, όπως έχει αποδειχθεί με συγκεκριμένες έρευνες. Μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο Εργαστήριο Φυσιολογίας Ζωικών Οργανισμών του Τμήματος Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας υπό τον καθηγητή Δημήτριο Κουρέτα βρίσκεται σε εξέλιξη. Ήδη, έχει βρεθεί ότι το συγκεκριμένο κρέας έχει από τα υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικής άμυνας, ενώ παράλληλα έχει εξαιρετική πρωτεϊνική σύνθεση. Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), επίσης, έχει μελετήσει το κρέας του μαύρου χοίρου και έχει εντοπίσει ότι είναι πλούσιο σε Ω3 και Ω6 λιπαρά. Τα στοιχεία αυτά μαζί με την αδιαμφισβήτητη γευστική του αξία καθιστούν το κρέας του μαύρου χοίρου ένα προϊόν που μπορεί να πουληθεί ακριβά, ισοσκελίζοντας τη μικρή απόδοση. Ο ελληνικός μαύρος χοίρος ήταν ο πρωταγωνιστής στο 2ο Wise Food Stories, εκδήλωση για τις αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων, που διοργανώθηκε στο Μεταλλουργείο στο Γκάζι από την Πανελλήνια Ένωση Εκτροφέων Αυτόχθονων Φυλών Αγροτικών Ζώων, την Κιβωτό του Δήμου και τα εστιατόρια Basegrill και Cookoovaya. |
