Δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 47,5 εκατ. ευρώ, που θα διέπουν το τομεακό πρόγραμμα ελαιολάδου και επιτραπέζιας ελιάς, μία σειρά από οικολογικά σχήματα που δύναται να επιλεγούν για να αυξήσουν το ετήσιο εισόδημα των παραγωγών, αλλά και επενδυτικά προγράμματα που απευθύνονται σε μεμονωμένους ελαιοκαλλιεργητές συνθέτουν σε γενικές γραμμές το Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ, όσον αφορά την ελαιοκομία.
Τομεακό πρόγραμμα ελαιολάδου και επιτραπέζιας ελιάς
Τα χρηματοδοτικά κονδύλια (δαπάνη της Ένωσης) του τομεακού προγράμματος ελαιολάδου και επιτραπέζιας ελιάς είναι ύψους 47.514.000 ευρώ για την προγραμματική περίοδο 2023-2027. Το συνολικό ποσό κατανέμεται ως εξής: 4.850.000 ευρώ για το έτος 2023 και από 10.666.000 ευρώ/έτος από το 2024 και μετά.
Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο, «η αύξηση της προστιθέμενης αξίας του ελληνικού ελαιολάδου και η μείωση της απόκλισης που παρατηρείται στην τιμή που καρπώνεται ο Έλληνας παραγωγός, η αντιμετώπιση των προκλήσεων που επιφέρει η κλιματική αλλαγή, οι επιπτώσεις της οποίας στη γεωργική παραγωγή αναμένεται να είναι οξύτερες (αύξηση περιόδων λειψυδρίας, αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, αύξηση των ημερών καύσωνα) σε Κρήτη και Πελοπόννησο, που αποτελούν τις σημαντικότερες ελαιοπαραγωγικές περιφέρειες της χώρας, η εναρμόνιση με τις «περιβαλλοντικές απαιτήσεις» της πολιτικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», αλλά και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που δημιουργούνται μέσω της εστίασης στην υγιεινή διατροφή και στην ενίσχυση των ΠΟΠ-ΠΓΕ και βιολογικών προϊόντων που αυτή παρέχει, συνθέτουν το πλέγμα των στόχων των επιχειρησιακών προγραμμάτων στον τομέα Ελιάς – Ελαιολάδου».
Το σύνολο των παρεμβάσεων που περιλαμβάνονται στα επιχειρησιακά προγράμματα τηρούν τις απαιτήσεις της αυξημένης αιρεσιμότητας, καθώς πρόκειται για επενδύσεις και άυλες ενέργειες. Ειδικότερα, οι παρεμβάσεις που θα ενεργοποιηθούν στα επιχειρησιακά προγράμματα των ΟΕΦ στον τομέα του ελαιολάδου και της βρώσιμης ελιάς είναι οι εξής:
● Επενδύσεις σε υλικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία.
● Συμβουλευτικές υπηρεσίες και τεχνική βοήθεια.
● Κατάρτιση, συμπεριλαμβανομένων της καθοδήγησης και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών.
● Προώθηση, επικοινωνία και εμπορία.
● Συστήματα ποιότητας.
● Συστήματα ιχνηλασιμότητας και πιστοποίησης.
● Επαναφύτευση ελαιώνων (όποτε συντρέχει ανάγκη μετά από υποχρεωτική εκρίζωση για υγειονομικούς ή φυτοϋγειονομικούς λόγους καθ’ υπόδειξη της αρμόδιας αρχής του κράτους-μέλους ή για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή).
Ορισμός
«Ως ΟΕΦ ορίζονται όλες οι οργανώσεις παραγωγών (ΟΠ) αναγνωρισμένες βάσει του άρθρου 152, ενώσεις οργανώσεων παραγωγών (ΕΟΠ) αναγνωρισμένες βάσει του άρθρου 156 που υποβάλλουν πρόγραμμα εργασίας σύμφωνα με τους όρους και προϋποθέσεις έγκρισης της παρούσας και της υπ’ αριθ. 397/18235/2017 Υπουργικής Απόφασης (Β’ 601), όπως ισχύει κάθε φορά και που έχουν κατ’ ελάχιστο κύκλο εργασιών αξία παραγωγής ελιάς, ελαιολάδου και λοιπών σχετιζόμενων προϊόντων κατ’ ελάχιστον 800.000 ευρώ.
Για ΟΕΦ που δραστηριοποιούνται στις περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, Ιονίων Νήσων και σε νησιά των περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας και Αττικής, ο κατ’ ελάχιστον κύκλος εργασιών αξίας παραγωγής ελιάς και ελαιολάδου ορίζεται στο ποσό των 300.000 ευρώ».
➧ Α’ ΠΥΛΩΝΑΣ
|
Τα δικαιώματα ενίσχυσης θα συνεχίσουν να χορηγούνται ανά αγρονομική περιφέρεια. Η Βασική Εισοδηματική Στήριξη για τη βιωσιμότητα εκτιμάται να ανέλθει στα 27 ευρώ/στρέμμα κατά μέσο όρο για την ελαιοκομία. Η Αναδιανεμητική Ενίσχυση θα εφαρμοστεί ξεχωριστά για κάθε αγρονομική περιφέρεια. Τα όρια εντός των οποίων οι εκμεταλλεύσεις θα δικαιούνται Αναδιανεμητική Ενίσχυση στην αγρονομική περιφέρεια των μόνιμων καλλιεργειών καθορίζονται ως εξής: η ελάχιστη απαιτούμενη έκταση επιλέξιμων εκταρίων είναι 1, δηλαδή 10 στρέμματα, και το μέγιστο όριο είναι τα 4 εκτάρια (40 στρέμματα). Ο μέσος όρος της Αναδιανεμητικής ανά στρέμμα υπολογίστηκε σε 11,6 ευρώ στην αγρονομική περιφέρεια των μόνιμων καλλιεργειών. Τέλος, υπενθυμίζεται ότι για την περίοδο 2023-2027 η προτεινόμενη πρόσθετη ενίσχυση των νέων διαμορφώνεται σε 7 ευρώ/στρέμμα και το συνολικό ποσό σε 27.631.193 ευρώ το έτος. |
Οικολογικά σχήματα
Τα σχετιζόμενα με την ελαιοκαλλιέργεια οικολογικά σχήματα είναι τα εξής:
1 Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας
Η παρέμβαση αφορά:
● Σπορά εντός των μόνιμων καλλιεργειών και ενδιαμέσως των δέντρων ή πρέμνων, ειδών που δεν προορίζονται για παραγωγή και ιδιαίτερα φυτών ξενιστών ωφελίμων ή/και επικονιαστών ή/και ειδών, με στόχο την προστασία από τη διάβρωση, τη διατήρηση ή/και την αύξηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος (π.χ. ψυχανθών), τη μείωση της χρήσης συνθετικών λιπασμάτων μέσω της μερικής κάλυψης των αναγκών των καλλιεργειών σε θρεπτικά διά της χλωρής λίπανσης.
● Στη δημιουργία λωρίδων πλάτους 1,5 τουλάχιστον μέτρου άγριας ζωής και εμπλουτισμού αυτών ή των υπαρχουσών με τη φύτευση ποωδών, πολυετών ή και θάμνων που δεν προορίζονται για παραγωγή ιδίως φυτών ξενιστών ωφελίμων ή/και επικονιαστών, στα περιθώρια των αγροτεμαχίων με μόνιμες φυτείες.
Στις περιπτώσεις της γειτνίασης με υδάτινα σώματα και εφαρμογής του GAEC 4, οι υποχρεώσεις καλύπτονται διά του εμπλουτισμού των υποχρεωτικών ζωνών 3 μέτρων με τη φύτευση φυτών ξενιστών επικονιαστών ή/και ωφελίμων στις ζώνες των τριών μέτρων, με παράλληλη συμμόρφωση στην υποχρέωση μη εφαρμογής θρεπτικών.
Στις μόνιμες καλλιέργειες χορηγείται 10 ευρώ/στρέμμα ενίσχυση, τόσο για τη σπορά ποωδών γρασιδιών και σπορά αζωτοδεσμευτικών ειδών (π.χ. ψυχανθών) στον υπόροφο, όσο και για τη δημιουργία λωρίδων 1,5 μέτρου στα περιθώρια ή/και τον εμπλουτισμό των υποχρεωτικών ζωνών ανάσχεσης (GAEC 4) με φυτά ξενιστές επικονιαστών. Όταν η εκμετάλλευση εμπλουτίζει το σύνολο των ενταγμένων αγροτεμαχίων με φυτά ξενιστές επικονιαστών ή/και ωφελίμων, παρέχεται πρόσθετη ενίσχυση 5 ευρώ/στρέμμα.
2 Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία
Στο πλαίσιο αυτής της δέσμευσης, οι δικαιούχοι:
● Ελέγχουν τα δέντρα και τις καλλιέργειες για ανίχνευση παρουσίας φυτοπαθολογικών προβλημάτων ή εντομολογικών εχθρών και συγκεντρώνουν τα κλαδέματα σε κατάλληλους χώρους.
● Εάν δεν εντοπιστούν μολύσματα, είτε χρησιμοποιώντας ίδιο εξοπλισμό είτε μέσω της προμήθειας υπηρεσιών τρίτων, προβαίνουν σε θρυμματισμό των κλαδεμάτων με διάμετρο μικρότερη των 6-7 εκατοστών και των υπολειμμάτων της καλλιέργειας.
● Είτε χρησιμοποιώντας ίδιο εξοπλισμό ακολουθούν τη διαδικασία της κομποστοποίησης των υπολειμμάτων σε ειδικούς χώρους/εγκαταστάσεις είτε προμηθεύονται κομπόστ για χρήση στις ενισχυόμενες εκτάσεις μόνιμων και αρόσιμων καλλιεργειών.
● Είτε χρησιμοποιώντας ίδιο εξοπλισμό είτε μέσω της προμήθειας υπηρεσιών τρίτων, εφαρμόζουν το κομπόστ στο έδαφος των αγροτεμαχίων.
Ο δικαιούχος της παρούσας παρέμβασης δεν επιτρέπεται να ζητήσει άδεια για κάψιμο ακόμα και στις αναφερόμενες στο GAEC 3 περιπτώσεις (φυτοϋγειονομικά προβλήματα).
Η ενίσχυση αφορά την πληρωμή στον παραγωγό των παρακάτω υπηρεσιών/προμηθειών:
● Συγκέντρωση και απόσυρση των υπολειμμάτων καλλιεργειών και των κλαδεμάτων για τις οποίες ενέργειες δίνεται ενίσχυση 2 ευρώ/στρέμμα.
● Προμήθεια κομπόστ εγγυημένης περιεκτικότητας σε θρεπτικά και απαλλαγμένου μολυσμάτων.
● Διασπορά του κομπόστ στις καλλιέργειες.
Η ποσότητα του κομπόστ που απαιτείται για την κάλυψη των αναγκών των καλλιεργειών εξαρτάται από τον τύπο της καλλιέργειας. Για την προμήθεια και την εφαρμογή του κομπόστ σε δενδρώδεις, όπως ελαιόδεντρα, η ενίσχυση ανέρχεται στα 12 ευρώ/στρέμμα.
3 Διατήρηση και βελτίωση καλλιεργειών σε εκτάσεις με αναβαθμίδες
Ο παραγωγός ενισχύεται για να συντηρεί τις ξερολιθιές με τον παραδοσιακό τρόπο. Ενδεικτικά: επιδιορθώσεις μικρής κλίμακας ζημιών, όπως π.χ. επανατοποθέτηση λίθων, οι οποίοι έχουν μετακινηθεί λόγω έντονων βροχοπτώσεων. Απαγορεύεται η χρήση σκυροδέματος ή άλλων συνδετικών ουσιών για σκοπούς σταθεροποίησης της κατασκευής.
Παράλληλα, είναι αναγκαία η διαχείριση της άγριας ζωής στις αναβαθμίδες και πλησίον αυτών. Η διαχείριση αυτή συνίσταται στην απαγόρευση χρήσης ζιζανιοκτόνων, στην απαγόρευση απομάκρυνσης θάμνων και δένδρων, αλλά και στην παύση καλλιέργειας σε απόσταση 0,5 μέτρων από τις αναβαθμίδες. Η ενίσχυση εκτιμάται στα 25 ευρώ/στρέμμα.
4 Διατήρηση μεθόδων βιολογικής γεωργίας
Οι παραγωγοί πρέπει να διαθέτουν αγροτεμάχια, τα οποία είναι ενταγμένα στο σύστημα της βιολογικής γεωργίας, η οποία ένταξη τεκμηριώνεται από σύμβαση με Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης, καθώς και να διαθέτουν πιστοποιητικό συμμόρφωσης από τον Οργανισμό με τον οποίο είναι συμβεβλημένοι.
Ετήσια ενίσχυση για τη διατήρηση μεθόδων βιολογικής γεωργίας στην ελιά, με προβλεπόμενο μοναδιαίο ποσό: 50,5 ευρώ/στρέμμα.
5 Προστασία και διατήρηση τοπίων και γεωργικών συστημάτων υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας
Ενισχύεται η διατήρηση των γεωργικών συστημάτων που συνίστανται στις χρήσεις της γεωργικής γης και σε παραδοσιακές πρακτικές καλλιέργειας που συνετέλεσαν και συντελούν στη βελτίωση του τοπίου. Πρώτη εφαρμογή της παρέμβασης θα είναι στους ελαιώνες και στους αμπελώνες των νησιών του Ιονίου, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την υψηλή τους αξία για τη φύση. Έμφαση θα δοθεί στους μνημειακούς ελαιώνες. Η ενίσχυση εκτιμάται στα 10 ευρώ/στρ., εκτός από τις εκτάσεις που καταλαμβάνονται από μνημειακούς ελαιώνες που προσαυξάνεται κατά 5 ευρώ/στρέμμα.
➧ Β’ ΠΥΛΩΝΑΣ
Αγροπεριβαλλοντικά μέτρα
1 Ενισχύσεις για την προστασία του αγροτικού τοπίου, μέσω της Δράσης 1 «Προστασία παραδοσιακού Ελαιώνα Άμφισσας»
Σκοπός της δράσης είναι η διατήρηση της παραδοσιακής μορφής του ελαιώνα της Άμφισσας, που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Δελφικού τοπίου. Η ελάχιστη πυκνότητα φύτευσης των ενταγμένων ελαιοτεμαχίων θα πρέπει να ανέρχεται σε 80 ελαιόδεντρα/εκτάριο, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι πρόκειται για συστηματικό ελαιώνα και η μέγιστη σε 250 ελαιόδεντρα/εκτάριο, τα δε ενταγμένα ελαιόδεντρα να είναι ελάχιστου ύψους τεσσάρων μέτρων. Η ενταγμένη εκμετάλλευση να καλύπτεται από το πρόγραμμα καταπολέμησης του δάκου της ελιάς με δολωματικό ψεκασμό ή να εφαρμόζεται σε αυτή σύστημα βιολογικής γεωργίας. Η δέσμευση αυτή δεν ενισχύεται στο πλαίσιο της δράσης. Το ποσό ενίσχυσης στον ελαιώνα της Άμφισσας ανέρχεται σε 702 €/εκτάριο/έτος (70,2 ευρώ/στρέμμα/έτος).
2 Προστασία και διατήρηση τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών – ποικιλιών (φυτογενετικού υλικού), που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση
Η παρέμβαση αφορά την προστασία τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών – ποικιλιών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση μέσω προώθησης της καλλιέργειάς τους. Στον κατάλογο τοπικών αβελτίωτων πληθυσμών – ποικιλιών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση περιλαμβάνεται η Ελιά (Olea europaea) στην Ασπρολιά Αλεξανδρούπολης. Η σημερινή έκταση πληθυσμού – ποικιλίας εκτιμάται στο 1 εκτάριο. Η έκταση-στόχος προσδιορίζεται στα 5 εκτάρια. Τα ποσά ενίσχυσης ανέρχονται σε 78,2 ευρώ/στρέμμα/έτος.
3 Ενισχύσεις για τη μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους (νεοεισερχόμενοι στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία)
Στο πλαίσιο της δράσης, ενισχύεται η μετατροπή των καλλιεργητικών πρακτικών και μεθόδων παραγωγής στη γεωργία από συμβατικές σε βιολογικές.
Οι δικαιούχοι δεσμεύονται να συνάψουν σύμβαση με εγκεκριμένο Οργανισμό Πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων. Η δέσμευση είναι τριετούς διάρκειας και εφαρμόζεται σε σταθερά αγροτεμάχια καθ’ όλη τη διάρκεια της τριετίας. Όσον αφορά την ομάδα καλλιέργειας «Ελαιοκομία», η ελάχιστη πυκνότητα φύτευσης των ενταγμένων ελαιοτεμαχίων ανέρχεται σε 80 ελαιόδεντρα/εκτάριο, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι πρόκειται για συστηματικό ελαιώνα.
Τα μέγιστα ποσά στήριξης υπολογίστηκαν, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης υπολογισμού του ύψους ενίσχυσης:
● Ελαιοποιήσιμη ελιά: 692 ευρώ/εκτάριο/έτος (69,2 ευρώ/στρέμμα/έτος).
● Επιτραπέζια ελιά: 712 ευρώ/εκτάριο/έτος (71,2 ευρώ/στρέμμα/έτος).
Επενδυτικά μέτρα
Οι ελαιοκαλλιεργητές (αποκλειστικά μεμονωμένοι παραγωγοί, διότι τα συλλογικά σχήματα εξαιρούνται) δύνανται να χρηματοδοτηθούν για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων μέσω των ακόλουθων παρεμβάσεων:
● Π3-73-2.1 – Σχέδια βελτίωσης γεωργικών εκμεταλλεύσεων που συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα.
● Π3-73-2.2 – Επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος.
● Π3-73-2.5 – Επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις για την προστασία από φυσικές καταστροφές, δυσμενή κλιματικά φαινόμενα και καταστροφικά συμβάντα.
● Π3-73-2.6 – Επενδύσεις κυκλικής οικονομίας και ενεργειακές επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
Σημειώνεται ότι τα μέλη των ΟΕΦ, που υλοποιούν επιχειρησιακό πρόγραμμα, δεν δύνανται να χρηματοδοτηθούν μέσω του τομεακού προγράμματος για την υλοποίηση επενδύσεων σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης. Οι μονάδες πρώτης μεταποίησης, τυποποίησης/συσκευασίας δύνανται να χρηματοδοτηθούν μέσω της παρέμβασης «Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση/εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων», που ενισχύει επενδυτικά σχέδια υψηλού προϋπολογισμού.
Το σύνολο των επενδυτικών σχεδίων που χρηματοδοτούνται, είτε μέσω του άρθρου 73 (δηλαδή μέσω επενδύσεων σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις), είτε μέσω των τομεακών επιχειρησιακών προγραμμάτων υποβάλλονται μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων και ελέγχεται διεξοδικά η αποφυγή διπλής χρηματοδότησης.
Για τον εξοπλισμό κάθε είδους, υποχρεωτικά καταχωρίζεται και ελέγχεται ο μοναδιαίος σειριακός αριθμός που φέρει κάθε μηχάνημα. Για την αποφυγή προβλημάτων δεν είναι επιλέξιμη για ενίσχυση από την Παρέμβαση Π3-73- 2.3 «Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση/εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων», η δαπάνη για κτηριακές εργασίες, εργασίες διαμόρφωσης χώρων στους τομείς που δραστηριοποιούνται ΟΕΦ, που υλοποιούν επιχειρησιακό σχέδιο με εξαίρεση την ανέγερση νέων κτηριακών εγκαταστάσεων.
Οριζόντιες παρεμβάσειςΑξίζει να σημειωθεί ότι οι ελαιοκαλλιεργητές που δεν μετέχουν σε ΟΕΦ ή οι ΟΕΦ δεν έχουν ενεργοποιήσει στα επιχειρησιακά τους προγράμματα τις σχετικές παρεμβάσεις έχουν δυνατότητα πρόσβασης στις οριζόντιες παρεμβάσεις του Πυλώνα 2 «Συνεργασία» (πιστοποίηση, συμμετοχή σε επιχειρησιακές ομάδες της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας). Μέσω της παρέμβασης «Σύσταση Ομάδων και Οργανώσεων Παραγωγών και Διεπαγγελματικών Οργανώσεων» στον τομέα της γεωργίας, ενισχύεται η σύσταση νέων οργανώσεων παραγωγών που δεν έχουν δικαίωμα υποβολής τομεακού προγράμματος. Στις παρεμβάσεις του άρθρου 78 (δράσεις κατάρτισης, παροχή συμβουλών) υπάρχει η δυνατότητα συμμετοχής των παραγωγών που δεν μετέχουν σε οργανώσεις παραγωγών ή οι οργανώσεις παραγωγών δεν έχουν ενεργοποιήσει στα επιχειρησιακά τους προγράμματα τις σχετικές παρεμβάσεις. Οι οργανώσεις παραγωγών υποχρεούνται να αποστέλλουν στη Διαχειριστική Αρχή το αναλυτικό πρόγραμμα των θεματικών πεδίων κατάρτισης και συμβουλών. Μέλη οργανώσεων παραγωγών που συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης ή λαμβάνουν συμβουλές δεν μπορούν να μετέχουν σε ομοειδείς δράσεις (κατάρτισης κ.λπ.). |
