Νέα ΚΑΠ: Διαρροή εγγράφου για το Eνιαίο Ταμείο που προωθεί η Κομισιόν – Συνεχίζονται οι αντιδράσεις

Εμμένει στην πρόθεσή της να μεταβεί σε ένα «ενιαίο ταμείο» για τη διαχείριση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής η Κομισιόν, παρά τις έντονες αντιδράσεις από κράτη μέλη και φορείς του αγροτικού τομέα.

Σύμφωνα με το Agra Facts η πρόταση, η οποία αποκαλύφθηκε μέσω διαρροής εγγράφου 7 σελίδων (από το Contexte.com), υπογράφεται από την  πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον Επίτροπο Προϋπολογισμού Πιοτρ Σεραφίν. Στόχος είναι η δημιουργία ενός πιο απλού, ευέλικτου και εστιασμένου χρηματοδοτικού πλαισίου, ικανού να ανταποκρίνεται στις ταχέως μεταβαλλόμενες ανάγκες της Ένωσης.

Νέο μοντέλο

Καθώς η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (DG AGRI) της Κομισιόν συνεχίζει να εξετάζει σενάρια χωρίς επιπλέον χρηματοδότηση, επισημαίνεται ότι «η ένταξη και των δύο πυλώνων της ΚΑΠ σε ένα ταμείο θα επιτρέψει τη διατήρηση μιας ενιαίας ΚΑΠ, ενώ θα μειώσει τη γραφειοκρατία για τους αγρότες και θα αξιοποιήσει συνέργειες με άλλες πολιτικές».

Αυτό, λένε, θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των γεωργικών προκλήσεων στο ευρύτερο πλαίσιο της ΕΕ, διασφαλίζοντας βιωσιμότητα στον αγροδιατροφικό τομέα και ένα δίκαιο βιοτικό επίπεδο για τους αγρότες.

Αξιωματούχοι της Κομισιόν επισημαίνουν ότι «η διατήρηση ενός 7ετούς ορίζοντα» για τον προγραμματισμό του προϋπολογισμού, όπως ισχύει σήμερα, «θα ήταν νοητή στο σημερινό πλαίσιο των αλλαγών μόνο εάν μπορεί να επιτευχθεί σημαντικά μεγαλύτερη ευελιξία εντός του δημοσιονομικού πλαισίου και των προγραμμάτων του». «Η ευελιξία δεν πρέπει να συγχέεται με τη διαχείριση κρίσεων», τονίζουν. «Για να εξασφαλιστεί μια πιο δομημένη και αποτελεσματική αντίδραση της ΕΕ στις κρίσεις, απαιτείται ένας ειδικός μηχανισμός αντιμετώπισης κρίσεων». Συνεχίζουν σημειώνοντας ότι «ο τρέχων μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός περιέχει μια ποικιλία κονδυλίων που έχουν εκ των προτέρων κατανεμηθεί στα κράτη μέλη, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, της γεωργίας, του κλίματος, της αλιείας και των εσωτερικών υποθέσεων, τα οποία απαιτούν εθνικό/περιφερειακό προγραμματισμό». Επισημαίνουν ότι «κάθε αλλαγή/νέοι στόχοι απαιτούν νομικές τροποποιήσεις, οι οποίες καθιστούν αυτά τα κονδύλια άκαμπτα», με αποτέλεσμα «πολυπλοκότητα για τις εθνικές και περιφερειακές διοικήσεις που κάνουν τον προγραμματισμό, χρονοβόρες και πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες για την επικύρωσή τους, ανεκμετάλλευτες συνέργειες, ασθενέστερη πολιτική καθοδήγηση προς τους στόχους της ΕΕ και αναπόφευκτες ακαμψίες». Προτείνουν δε να «ενταχθούν οι δράσεις που χρηματοδοτούνται από αυτά τα ταμεία στο πλαίσιο εθνικών και περιφερειακών συμπράξεων για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα των στόχων και προτεραιοτήτων της πολιτικής της ΕΕ», ώστε «να επιτευχθεί αποτελεσματικότητα για τους δικαιούχους, να μειωθούν οι επικαλύψεις και να αυξηθεί σημαντικά η ευελιξία, άρα και ο αντίκτυπος του προϋπολογισμού μας».

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αυτές οι συμπράξεις θα εγγυώνται αποδοτικότητα των δαπανών, μέσω ενός μοντέλου παράδοσης με βάση τις επιδόσεις. Οι πληρωμές βάσει επίτευξης στόχων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων θα επιταχύνουν τις εκταμιεύσεις και θα αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των δαπανών της ΕΕ.

Ενιαίο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας

Η Επιτροπή προτείνει επίσης τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας, που θα ενοποιεί προγράμματα όπως το Horizon Europe, το Digital Europe και το Innovation Fund, με στόχο την απλοποίηση για τις επιχειρήσεις –ιδίως τις μικρομεσαίες– και τη συνολική ενίσχυση της καινοτομίας και της βιομηχανικής ισχύος της ΕΕ.

Παράλληλα, σχεδιάζεται και το Ταμείο «Παγκόσμια Ευρώπη» (Global Europe Fund), που θα στοχεύει σε στοχευμένες εξωτερικές παρεμβάσεις ανά περιοχή, ενισχύοντας την επιρροή της Ένωσης διεθνώς.

Στο Τραπέζι Νέοι Φόροι

Σύμφωνα με όσα αναφέρει η Agra Facts, καθώς η ΕΕ καλείται να καλύψει αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες χωρίς νέους πόρους από τα κράτη μέλη, η Επιτροπή φέρνει ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για νέους ίδιους πόρους. Ανάμεσα στις προτάσεις:

• Ψηφιακός φόρος,
• Φόρος σε ηλεκτρονικά απόβλητα,
• Αύξηση τελών για το ETIAS (σύστημα εισόδου για ταξιδιώτες),
• Φόρος σε μικρά πακέτα από διαδικτυακές αγορές.

Η πρόθεση είναι να μειωθεί η εξάρτηση από τις εθνικές συνεισφορές στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

Αντιδράσεις εντός και εκτός

Στη συνεδρίαση της Κομισιόν επικράτησε ένταση, καθώς πολλοί Επίτροποι υπερασπίστηκαν τη διατήρηση των «δικών τους» χρηματοδοτικών εργαλείων. Τους ζητήθηκε να τοποθετηθούν σε κρίσιμα ερωτήματα:

• Πρέπει να μειωθεί η διάρκεια του προϋπολογισμού;
• Πώς θα λειτουργεί ένα δίκαιο σύστημα αιρεσιμότητας;
• Ποιοι ίδιοι πόροι μπορούν να είναι αποδεκτοί και επαρκείς;

Η συζήτηση για τον νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ αναμένεται να συνεχιστεί με έντονες πολιτικές διαπραγματεύσεις τους επόμενους μήνες. Το ερώτημα παραμένει: θα καταφέρει η Επιτροπή να επιβάλει το νέο μοντέλο της ή θα αναγκαστεί να κάνει πίσω μπροστά στις αντιστάσεις κρατών και τομέων;

Flash Action στις Βρυξέλλες

Αύριο στις 10.30 π.μ. ώρα Βρυξελλών έχει προγραμματιστεί από τις COPA-COGECA πανευρωπαϊκή δράση διαμαρτυρίας (flash action) για τις προθέσεις ενοποίησης των γεωργικών ταμείων. Η ανακοίνωση των δύο οργανώσεων αναφέρει:

«Ενόψει της ετήσιας διάσκεψης για τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2025 και χωρίς να υπάρχει σαφής ένδειξη για το πώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να συμπεριλάβει τη γεωργία στον επερχόμενο προϋπολογισμό της, οι COPA-COGECA ανακοινώνουν τη διοργάνωση μιας πρώτης πανευρωπαϊκής δράσης διαμαρτυρίας στις 20 Μαΐου. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν είναι απλώς ένα τεχνικό θέμα – είναι ένα θεμελιώδες πολιτικό ζήτημα, ιδιαίτερα σε σχέση με τη γεωργία. Καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει αλληλοεπικαλυπτόμενες προκλήσεις – από τη γεωπολιτική αστάθεια και την οικονομική και νομική αβεβαιότητα έως την κλιματική αλλαγή και τη μεταβαλλόμενη δυναμική του παγκόσμιου εμπορίου – ένα γεγονός παραμένει σαφές: Η επισιτιστική ασφάλεια είναι ασφάλεια. Χωρίς μια σαφή και προστατευμένη γραμμή του προϋπολογισμού για τη στήριξη του γεωργικού πλαισίου της ΕΕ, η ευρωπαϊκή γεωργική πολιτική κινδυνεύει να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι COPA και COGECA δεν μπορούν να αποδεχθούν τη διάλυση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ) σε ένα ενιαίο ταμείο, οποιαδήποτε κίνηση προς περαιτέρω επανεθνικοποίηση ή μια εσπευσμένη πρόταση για την επόμενη ΚΓΠ που θα παρουσιαστεί τον Ιούλιο μαζί με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για την περίοδο μετά το 2027 – ιδίως ελλείψει σαφήνειας όσον αφορά τους χρηματοδοτικούς πόρους, τις δομές διακυβέρνησης και την ουσιαστική διαβούλευση με τον γεωργικό τομέα.»

Η δράση θα γίνει σε συντονισμό με άλλες αγροτικές οργανώσεις σε διάφορες χώρες.