Eνα βήμα πίσω στο πλαίσιο των συζητήσεων για τη νέα ΚΑΠ έκανε το Συμβούλιο των υπουργών Γεωργίας αποδεχόμενο, εν μέσω αντιδράσεων, τη συμβιβαστική λύση που πρότεινε η πορτογαλική προεδρία για την Πράσινη Αρχιτεκτονική.
Η κόκκινη γραμμή, λοιπόν, που είχε τεθεί για τα οικολογικά σχήματα (eco-schemes) τον περασμένο Οκτώβριο με τη Γενική Προσέγγιση της νέας ΚΑΠ «παραβιάστηκε» μετά την ανυποχώρητη στάση του Ευρωκοινοβουλίου και της Κομισιόν σχετικά με τον καθορισμό ως ελάχιστο ποσοστό του 30% των άμεσων ενισχύσεων να κατευθύνεται αποκλειστικά στο νέο υποχρεωτικό μέτρο της Ένωσης.
Έτσι, τη Μ. Παρασκευή 30 Απριλίου ο «τρίλογος» για τον Κανονισμό των Στρατηγικών Σχεδίων θα συνεχιστεί με νέα πρόταση στο τραπέζι, σε μία συζήτηση στην οποία θα συμμετέχει η ίδια η πρόεδρος του Συμβουλίου, υπουργός Γεωργίας της Πορτογαλίας, Μαρία ντο Σέου Αντούνες, προκειμένου να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός.
Η αναθεωρημένη συμβιβαστική αυτή πρόταση περιλαμβάνει την κλιμάκωση του μέτρου σε δύο στάδια:
✱ Κατά τα ημερολογιακά έτη 2023 και 2024, τουλάχιστον το 22% των κονδυλίων από τις άμεσες ενισχύσεις των κρατών-μελών θα κατευθύνεται αποκλειστικά στα οικολογικά σχήματα.
✱ Από το 2025 και μετά, το ποσοστό θα ανέβει στο 25% των άμεσων ενισχύσεων.
Τα παραπάνω, με την προϋπόθεση ότι θα διατηρηθούν οι χρηματοοικονομικές ευελιξίες υπέρ των κρατών-μελών, και δη κατά τα δύο πρώτα χρόνια εφαρμογής (2023 και 2024) να είναι περίοδος προσαρμογής, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος να μείνουν τα κονδύλια αναξιοποίητα.
Επιπλέον, να παρέχεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να αποφασίζουν πώς θα προσαρμόσουν τη χρηματοδοτική κατανομή στα οικολογικά σχήματα, σε περιπτώσεις που η ενδεικτική χρηματοδοτική κατανομή για τις παρεμβάσεις που εξυπηρετούν τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους της ΚΑΠ υπερβαίνει το όριο του 30% της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ (αγροτική ανάπτυξη).
Επιπλέον, η προεδρία προχώρησε σε αναθεώρηση ορισμένων από τα πρότυπα για την Καλή Γεωργική και Περιβαλλοντική Κατάσταση της γης (ΚΓΠΚ).
Η ελληνική θέση
Παρά τα αισιόδοξα μηνύματα και το πνεύμα σύμπνοιας, που προσπάθησαν να δείξουν κατά τη διάρκεια της Συνέντευξης Τύπου τόσο η Πορτογαλίδα υπουργός όσο και ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, στην πραγματικότητα δεν ήταν λίγοι οι υπουργοί που εξέφρασαν την αντίθεσή τους με αυτήν τη συμβιβαστική λύση.
Κατά της αύξησης του ποσοστού τάχθηκε ο Έλληνας υπουργός, Σπήλιος Λιβανός, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «το 20% θεωρείται ήδη υψηλό και προϋπόθεση για την αποδοχή του ήταν η παροχή επαρκούς χρηματοδοτικής ευελιξίας στα κράτη-μέλη». Όπως τόνισε, «στηρίζουμε έντονα τη διατήρηση όλων των ευελιξιών που συμφωνήσαμε στη Γενική Προσέγγιση. Είμαστε κάθετοι στη διατήρηση των διατάξεων που προσφέρουν ευελιξία στα κράτη-μέλη με σύστημα δικαιωμάτων Βασικής Ενίσχυσης».
Όσον αφορά την πρόταση για την αιρεσιμότητα, η Ελλάδα υποστηρίζει τη Γενική Προσέγγιση του Συμβουλίου. «Δεν συμφωνούμε με τον καθορισμό ελάχιστου πλάτους για τις ζώνες ανάσχεσης στο πρότυπο 4. Θέλουμε να συμπεριληφθεί η πρακτική της διαφοροποίησης στο πρότυπο 8, παράλληλα με τη διατήρηση της υποσημείωσης εξαίρεσης για τις εκμεταλλεύσεις έως 10 εκτάρια. Συμβιβαστικά θα μπορούσαμε να δεχτούμε την πρόταση της προεδρίας για το πρότυπο 9 με την προϋπόθεση διατήρησης του ποσοστού 20% για το ring-fencing των οικολογικών σχημάτων».
Ο κ. Λιβανός επισήμανε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρηθεί η συνεισφορά στο 100% των δαπανών για περιοχές με φυσικούς περιορισμούς στο υποχρεωτικό ποσοστό 30% του Β’ Πυλώνα για το περιβάλλον και το κλίμα. «Ομοίως, υποστηρίζουμε τη συμπερίληψη του άρθρου 66 στην ευελιξία του άρθρου 86. Έχουμε επαναλάβει αρκετές φορές τη σημασία των μειονεκτικών, απομακρυσμένων και νησιωτικών περιοχών της χώρας, στις οποίες η διατήρηση της γεωργικής δραστηριότητας συμβάλλει τα μέγιστα στην προστασία του περιβάλλοντος», υπογράμμισε.
Τα επόμενα βήματαΘα επιτευχθεί, όπως είπε ο Πολωνός επίτροπος, «διαθεσμική συμφωνία για την ΚΑΠ» τον ερχόμενο Μάιο; Στόχος, πάντως, είναι στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο στα τέλη Μαΐου να κλείσει και η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ και οι τελικές ανακοινώσεις να γίνουν τον Ιούνιο, πριν από τη λήξη της πορτογαλικής προεδρίας. Μάλιστα, η πρόεδρος του Συμβουλίου προανήγγειλε ότι το Συμβούλιο θα πραγματοποιηθεί μία εβδομάδα νωρίτερα (την εβδομάδα της 25ης Μαΐου), θα διαρκέσει δύο ημέρες, με φυσική παρουσία όλων των εθνικών αντιπροσωπειών, παράλληλα με τον τελευταίο υπερ-τρίλογο. Πάντως, οι υπουργοί, αν και ευχήθηκαν η μακρά αυτή διαπραγμάτευση να ολοκληρωθεί σύντομα, ξεκαθάρισαν ότι όσο δεν κλείνουν και οι τρεις Κανονισμοί, δεν υφίσταται καμία συμφωνία. Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο ίδιος ο επίτροπος. Και όχι άδικα, καθώς στο παρασκήνιο δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν βλέπουν αίσιο τέλος τουλάχιστον έως τον Ιούνιο, με δεδομένο ότι παραμένουν ακόμα ανοιχτά σημαντικά ζητήματα στο πλαίσιο των τριών Κανονισμών. |
Αντιδράσεις
Η Λετονία υποστήριξε την πλήρη αντίθεσή της σε οποιαδήποτε αύξηση του ελάχιστου ποσοστού για τα οικολογικά σχήματα, με την Κύπρο να τονίζει ότι θα πρέπει να είναι όσο πιο κοντά με τη Γενική Προσέγγιση.
Η Βουλγαρία πρόσθεσε ότι ένα υψηλότερο ποσοστό για τα οικολογικά σχήματα «θα μπορούσε να υπονομεύσει την ανταγωνιστικότητα της γεωργίας». Ουγγαρία και Ρουμανία επέμειναν πως «όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος» να χαθούν κονδύλια, ενώ η Ιρλανδία δεν συμφώνησε με την προσέγγιση των δύο σταδίων, καθώς «θα μπορούσε να επηρεάσει την απορρόφηση» των χρημάτων.
Συγκαταβατικές εμφανίστηκαν η Ισπανία και η Ιταλία, ενώ η Ολλανδία επανέλαβε πως τάσσεται υπέρ της πρότασης (του 30%) του Ευρωκοινοβουλίου και της Κομισιόν.
Άμεσες ενισχύσεις
Πυρά κατά της στάσης του Ευρωκοινοβουλίου για υποχρεωτική εφαρμογή και των τριών εργαλείων στόχευσης των άμεσων ενισχύσεων εξαπέλυσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Σπ. Λιβανός. Σύμφωνα με το Ευρωκοινοβούλιο, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να είναι υποχρεωμένα να εφαρμόζουν την αναδιανεμητική ενίσχυση, το capping και την ενίσχυση για μικροκαλλιεργητές.
«Μόνο τα ίδια τα κράτη-μέλη μπορούν να αξιολογήσουν πώς θα αξιοποιήσουν τα εργαλεία μείωσης των άμεσων ενισχύσεων προς την κατεύθυνση της δικαιότερης κατανομής τους. Και σε αυτή την περίπτωση η λύση one size fits all αποτελεί οπισθοδρόμηση», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Συμπλήρωσε, δε, πως «προκειμένου να φτάσουμε στην τελική συμφωνία είναι εντελώς απαραίτητο να έχουμε στη διάθεσή μας τα νομικά κείμενα όσων έχουν μέχρι τώρα συμφωνηθεί επί της αρχής, όπως ο ορισμός του ενεργού γεωργού, οι διατάξεις του οριζόντιου κανονισμού για το νέο μοντέλο επιδόσεων σχετικά με τον ρόλο των οργανισμών πιστοποίησης και των οργανισμών πληρωμών, αλλά και του πεδίου ελέγχου της επιτροπής. Σε διαφορετική περίπτωση, θα αναλωθούμε σε μια άγονη αντιπαράθεση χωρίς κατάληξη».
