Olive Oil Forum: Στην Κρήτη η πρώτη διεπαγγελματική συνάντηση για το ελαιόλαδο

Με έμφαση στην αναγκαιότητα εκπόνησης εθνικής στρατηγικής για το ελληνικό ελαιόλαδο ολοκληρώθηκε με επιτυχία το Olive Oil Forum, με θέμα «Παραγωγή, μεταποίηση, τυποποίηση & εξαγωγή ελαιολάδου», που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Μαΐου 2025. Tο θέμα της συνάντησης αφορούσε την καταγραφή της αλυσίδας παραγωγής από το χωράφι μέχρι το ράφι, αναλύοντας όλα τα προβλήματα που έχουν προκύψει, αλλά και τυχόν δυνατές λύσεις.

Η πρώτη αυτή διεπαγγελματική συνάντηση συγκέντρωσε όλους τους φορείς του τομέα και κατέληξε σε συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού ελαιολάδου. 

Η προτεινόμενη εθνική στρατηγική αποτέλεσε προϊόν διαβούλευσης και συναίνεσης μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων του κλάδου και συγκεκριμένα της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ελαιουργείων (ΠΑΣΕΛ), του Συνδέσμου Πυρηνελαιουργών Ελλάδος (ΣΠΕΛ), του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), του Συνδέσμου Εξαγωγέων Κρήτης (ΣΕΚ), του Συνδέσμου Τυποποιητών Ελαιολάδου Κρήτης (ΣΥΤΕΚ) και του Επιμελητηρίου Ηρακλείου.

Σύμφωνα με τους διοργανωτές της συνάντησης, «σε μια εποχή καθημερινών εξελίξεων και διαρκών αλλαγών στο παγκόσμιο περιβάλλον, ο ελαιοκομικός τομέας αντιμετωπίζει νέες πολυδιάστατες προκλήσεις. Οι παραγωγοί επιβαρύνονται με μεγαλύτερα κόστη, οι τυποποιητές καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα δυναμικό και αβέβαιο περιβάλλον που κινείται με μεγάλες ταχύτητες, ενώ οι καταναλωτές γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί για χαμηλότερες τιμές και ποιοτικά προϊόντα».

Το forum άνοιξε με το βιντεοσκοπημένο μήνυμα του υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Διονύση Σταμενίτη, και του γενικού γραμματέα, Γιώργου Στρατάκου, ενώ ακολούθησαν τοποθετήσεις όλων των εκπροσώπων των συνδιοργανωτών φορέων, αλλά και τέσσερα ακόμα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και περιεκτικά πάνελ.

Στη διάρκεια του Olive Oil Forum, το οποίο συγκέντρωσε θετικά σχόλια από το σύνολο των εμπλεκομένων με τον ελαιοκομικό τομέα, αναλύθηκαν η υφιστάμενη κατάσταση και οι προκλήσεις, η θέση του ελληνικού ελαιολάδου στην παγκόσμια αγορά, τα διαρθρωτικά προβλήματα του τομέα, το υψηλό κόστος παραγωγής, οι στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά, η έλλειψη συντονισμένης στρατηγικής εξαγωγών και η ανεπαρκής ανάδειξη της ποιότητας. Ωστόσο, παρά τις προκλήσεις, υπάρχουν και σημαντικές ευκαιρίες και προοπτικές για την ανάπτυξη του τομέα, όπως η αυξανόμενη ζήτηση για ποιοτικά προϊόντα, η αναγνώριση των διατροφικών αξιών του ελαιολάδου, οι νέες τεχνολογίες και καινοτομίες, καθώς και οι συνέργειες με τον τουρισμό.

Τέσσερις βασικοί άξονες στον κλάδο

Αναγνωρίζοντας τα κοινά προβλήματα που προκαλούν συλλογικές δυσκολίες, το 1ο Olive Oil Forum κατέληξε στην αναγκαιότητα διαμόρφωσης εθνικής στρατηγικής. Όπως ειπώθηκε, η στρατηγική αυτή πρέπει να διαρθρώνεται σε τέσσερις βασικούς άξονες:

• Τη μείωση του κόστους παραγωγής, με ανάπτυξη συνεργατικών σχημάτων, εκσυγχρονισμό της παραγωγικής διαδικασίας, προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και εκπαίδευση παραγωγών σε σύγχρονες καλλιεργητικές τεχνικές.
• Την εξυγίανση της εσωτερικής αγοράς, με ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου, ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, ανάπτυξη συστήματος ιχνηλασιμότητας, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των καταναλωτών κ.λπ.
• Την προώθηση εξαγωγών επώνυμου τυποποιημένου ελαιολάδου, με ανάπτυξη εθνικής ταυτότητας, στοχευμένη προσέγγιση αγορών υψηλής προτεραιότητας, συντονισμό εξαγωγικών δράσεων, προβολή-προώθηση και συνέργειες με τον τουρισμό.
• Την ανάδειξη της ποιότητας του ελληνικού ελαιολάδου, με ανάπτυξη συστήματος πιστοποίησης, ενίσχυση της έρευνας, ανάδειξη της ποικιλομορφίας και με καινοτομία στη συσκευασία.

Είναι προφανές ότι η επιτυχής υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής προϋποθέτει τη στενή συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και της πολιτείας, καθώς και τη διάθεση των αναγκαίων πόρων, ενώ αποτελεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων του κλάδου και την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του ελληνικού ελαιολάδου.

Εγγενείς αδυναμίες της ελαιοκομίας

Από τις εργασίες του φόρουμ αναδείχθηκαν επίσης τα μειονεκτήματα και οι αδυναμίες της ελαιοκομίας. Αυτές περιλαμβάνουν το υψηλό κόστος παραγωγής, που οφείλεται αφενός στον μικρό και πολυτεμαχισμένο κλήρο, που δεν επιτρέπει την επίτευξη οικονομιών κλίμακας, και αφετέρου στη μορφολογία του εδάφους (επικλινή εδάφη), που περιορίζει την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της σύγχρονης τεχνολογίας.

Επίσης, την υπερβάλλουσα προσφορά, καθώς πάνω από το μισό της ετήσιας παραγωγής εξάγεται σε χύμα μορφή, με σχεδόν πλήρη εξάρτηση από την Ιταλία για την απορρόφησή της, γεγονός που δημιουργεί συνθήκες ασταθούς ισορροπίας στη λειτουργία της αγοράς.

Στο θέμα της εμπορίας, επισημάνθηκε ο συνεχώς εντεινόμενος ανταγωνισμός από ελαιοπαραγωγούς χώρες χαμηλού κόστους (Ισπανία, Τυνησία, Τουρκία κ.λπ.), που δημιουργεί πιέσεις στις τιμές. Τέλος, έμφαση δόθηκε στις σημαντικές στρεβλώσεις που προκαλεί η εκτεταμένη μη νόμιμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς (παράνομη χύμα διακίνηση στο λιανικό εμπόριο και στους χώρους μαζικής εστίασης), που οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό, προβλήματα προστασίας του καταναλωτή και απώλεια εσόδων για τον κρατικό προϋπολογισμό.