O πρωταγωνιστικός ρόλος της τεχνολογίας για την επίτευξη του στόχου της περιφερειακής ανάπτυξης και της προόδου του πρωτογενούς τομέα αναδείχθηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου Olympia Forum, που πραγματοποιήθηκε στις 20 Οκτωβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο στην Αθήνα και το διήμερο 21-22 Οκτωβρίου στην Αρχαία Ολυμπία.
Κεντρικός θεματικός άξονας της εκδήλωσης ήταν η περιφερειακή ανάπτυξη, η οποία συνδέθηκε με καίριους τομείς της οικονομίας, όπως οι επενδύσεις, ο τουρισμός, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο πολιτισμός και, φυσικά, η αγροτική οικονομία.
Η «ΥΧ» παρακολούθησε το συνέδριο στην Αρχαία Ολυμπία, όπου το Σάββατο 22/10 πραγματοποιήθηκαν δύο πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις, μία με θέμα την ευφυή γεωργία και μία με θέμα τις εφαρμογές των νέων τεχνολογιών στην αγροτική οικονομία.
Ευφυής γεωργία, μια επανάσταση με αιτία
Οι εργασίες του Σαββάτου, δεύτερης ημέρας του συνεδρίου στην Αρχαία Ολυμπία, ξεκίνησαν με χαιρετισμό του προέδρου του Olympia Forum, Λευτέρη Βαρουξή.
Η πρώτη από τις δύο θεματικές, που ήταν αφιερωμένες στον πρωτογενή τομέα, είχε ως θέμα «Ευφυής γεωργία και ψηφιακός μετασχηματισμός του αγροτικού τομέα». Το πάνελ συνέθεσαν ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Στύλιος, η επικεφαλής της ομάδας για την ψηφιοποίηση της γεωργίας της DG AGRI, Ευαγγελία Μούρμουρα, ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού «Ένωση Μεσσηνίας», Γιάννης Πάζιος, ο διευθυντής μεγάλων έργων της εταιρείας πληροφορικής και τεχνολογίας NEUROPUBLIC, Δημήτρης Καπνιάς, ενώ διαδικτυακά συμμετείχε ο διευθυντής εμπορευμάτων και τεχνολογίας των αγροτικών οργανώσεων COPA και COGECA, Daniel Azevedo. Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος της Real, Γιώργος Λυκουρέντζος.
Ο υφυπουργός ΑΑΤ αναφέρθηκε στη σημασία της προώθησης της καινοτομίας και στο χρηματοδοτικό εργαλείο του ΠΑΑ για την ενίσχυση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας, ενώ στη συνέχεια έκανε αναφορά στο έργο της ευφυούς γεωργίας, προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, και στο έργο της εξωστρεφούς γεωργίας, προϋπολογισμού 16 εκατ. ευρώ, που εντάσσονται αμφότερα στο Ταμείο Ανάκαμψης. «Είναι δύο έργα που έχουμε κάνει με προγραμματική σύμβαση με την Κοινωνία της Πληροφορίας και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Μέσα από αυτά, προσδοκούμε να φτιάξουμε τα ανοιχτά δεδομένα, την πληροφορία και τη γνώση για να τα διαθέσουμε στους παραγωγούς μας.
Ερχόμαστε να φτιάξουμε και να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που έχουμε, με τη χρηματοδότηση και τα νέα έργα, για να μπορέσουμε να προσφέρουμε εξατομικευμένη πληροφόρηση στους παραγωγούς μας και αυτό να μας οδηγήσει σε καλύτερη και πιο ποιοτική παραγωγή, κάτι που σημαίνει και περισσότερα χρήματα για τον παραγωγό και για την ελληνική οικονομία», σημείωσε, μεταξύ άλλων.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε η Ευαγγελία Μούρμουρα, από την DG AGRI της ΕΕ, η οποία επεσήμανε ότι, παράλληλα με την ψηφιακή μετάβαση του πρωτογενούς τομέα προς την έξυπνη γεωργία, θα πρέπει να υλοποιηθεί η μετάβαση των αγροτικών περιοχών στην ψηφιακή εποχή. «Η έξυπνη γεωργία, με την εφαρμογή των προηγμένων τεχνολογιών και με το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things), τα Μεγάλα Δεδομένα (Big Data), καθώς και τα συστήματα αισθητήρων και γεωεντοπισμού, αποτελούν κλειδί για μια παραγωγική και βιώσιμη γεωργία», σημείωσε, ενώ στη συνέχεια πρόσθεσε ότι «πρέπει να πάμε προς αυτή την κατεύθυνση και να επιταχύνουμε».
Αναφερόμενη στη νέα ΚΑΠ, που θα ξεκινήσει να υλοποιείται το 2023, η κα Μούρμουρα αναφέρθηκε στον οριζόντιο στόχο του εκσυγχρονισμού της γεωργίας και των αγροτικών περιοχών. Όπως εξήγησε, για πρώτη φορά, τα κράτη-μέλη, μαζί με τα Εθνικά Στρατηγικά Σχέδια για τον πρωτογενή τομέα, έπρεπε να υποβάλουν και μία στρατηγική ψηφιοποίησης της γεωργίας.
«Αυτή η στρατηγική προσπαθεί να γεφυρώσει το ψηφιακό χάσμα μεταξύ γεωργών, αγροτικών περιοχών, περιφερειών και τύπων γεωργικών εκμεταλλεύσεων και έχει στόχο να προωθήσει επενδύσεις από διάφορες πηγές χρηματοδότησης», ανέφερε, ενώ διευκρίνισε ότι η Ελλάδα περιλαμβάνει στο Στρατηγικό της Σχέδιο την προώθηση της γεωργίας ακριβείας. Στη δευτερολογία της δήλωσε ότι «αυτήν τη στιγμή, διαμορφώνεται ο κοινός ευρωπαϊκός χώρος για τα αγροτικά δεδομένα».
Ο Daniel Azevedo, εκπροσωπώντας τις COPA και COGECA, σημείωσε ότι οι αγρότες και οι συνεταιρισμοί θα επωμιστούν το κύριο επενδυτικό βάρος της ψηφιακής μετάβασης. «Οι αγρότες θα πρέπει να έχουν τα κατάλληλα εργαλεία, μεταξύ αυτών και ψηφιακά, ώστε να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες, όπως η γεωργία ακριβείας. Πρέπει να υπάρχει μια στρατηγική προώθησης συνεργασιών σε αγρότες και συνεταιρισμούς, διότι αυτές οι τεχνολογίες θα τους διευκολύνουν να κάνουν βέλτιστη χρήση των πόρων τους. Στόχος είναι, τελικά, να βελτιωθεί το επίπεδο ζωής των αγροτών και των οικογενειών τους. Χρειαζόμαστε πρόσβαση σε ευρυζωνικότητα, στις ψηφιακές δεξιότητες και στην καινοτομία», κατέληξε.
Η ευφυής αντιπαγετική προστασία που έσωσε τη σοδειά της πατάτας
Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Ένωσης Μεσσηνίας, Γιάννης Πάζιος, επεσήμανε ότι «ανάλογα με την έκβασή του, το στοίχημα της ψηφιακής μετάβασης θα καταστήσει τον Έλληνα αγρότη πρωταγωνιστή ή ουραγό στις εξελίξεις». Αναφερόμενος στα εμπόδια που υπάρχουν, έκανε λόγο για ψηφιακό αναλφαβητισμό, ελλείψεις στις υποδομές διασυνδεσιμότητας και για τη δύσκολη οικονομική συγκυρία που διανύουν οι αγρότες.
«Αυτά όλα νομίζω αντιμετωπίζονται, καθώς έχουμε την τύχη να έχουμε μια στρατηγική συνεργασία με την εταιρεία NEUROPUBLIC, τόσο μέσα από την εφαρμογή του συστήματος gaiasense, όσο και μέσα από την υλοποίηση του προγράμματος LIFE GAIA sense. Θα μπορούσα να σας μεταφέρω την εικόνα ενός παραγωγού που πήρε από το σύστημα μια έγκαιρη προειδοποίηση και προχώρησε σε αντιπαγετική διαδικασία στην καλλιέργειά του με πατάτα. Την ίδια ώρα, μερικά χιλιόμετρα πιο δίπλα, οι γείτονές του είχαν ξοδέψει παραπάνω ώρες και πάρα πολλά χρήματα για να εφαρμόσουν την προστασία. Στο τέλος της χρονιάς, ο παραγωγός που έσωσε τη σοδειά του είδε και τα οφέλη στη λίπανση, στην άρδευση και στη φυτοπροστασία, από την εφαρμογή του συστήματος», ανέφερε ο κ. Πάζιος. Καταλήγοντας, στάθηκε στη σημασία των υπηρεσιών των γεωργικών συμβούλων και στον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσουν τα συλλογικά σχήματα προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού της γεωργίας.
Από την πλευρά του, ο Δημήτρης Καπνιάς, εκπροσωπώντας τη ΝEUROPUBLIC, αναφέρθηκε στις ευκαιρίες, στους κινδύνους και στις δυσκολίες στον ψηφιακό μετασχηματισμό του πρωτογενούς τομέα. Μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι «ζούμε μια ψηφιακή επανάσταση τεράστιων διαστάσεων, με ευκαιρίες, αλλά και δυσκολίες και κινδύνους. Αυτήν τη στιγμή, η ευφυής γεωργία βρίσκεται στο προσκήνιο, γιατί μπορεί να δώσει λύσεις σε ένα δύσκολο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον». Συνεχίζοντας, πρόσθεσε ότι «στα δέκα και πλέον χρόνια που δραστηριοποιούμαστε στην ευφυή γεωργία, έχουμε επενδύσει σημαντικούς πόρους σε τεχνογνωσία και τεχνολογία».
Αναφερόμενος στο πρακτικό κομμάτι της ψηφιακής μετάβασης, σημείωσε ότι το βασικό είναι να υπάρχουν δεδομένα που αφορούν το έδαφος και τον αέρα, δεδομένα από τις τηλεπισκοπήσεις, ενώ σιγά-σιγά μπαίνουν και τα drones, κατευθύνοντας τις τεχνολογίες ευφυούς γεωργίας προς την επίλυση των προβλημάτων σε πραγματικό χρόνο.
«Όλες αυτές οι τεχνολογίες έχουν ωριμάσει πολύ τα τελευταία χρόνια. Θαύματα δεν γίνονται, η έρευνα για να μετατρέψεις τα δεδομένα σε γνώση είναι διαρκής. Τα αποτελέσματα του συστήματος ευφυούς γεωργίας gaiasense είναι απτά και η εφαρμογή τους απευθύνεται τόσο στους μεμονωμένους αγρότες, όσο και στις δομές τους, όπως συνεταιρισμούς, ομάδες παραγωγών ή επιχειρήσεις».
Ο ίδιος σημείωσε ότι, με τη δημιουργία δημόσιων υποδομών και την παροχή χρηματοδοτικών εργαλείων της νέας ΚΑΠ, ευνοείται σημαντικά το περιβάλλον παροχής υπηρεσιών ευφυούς γεωργίας, μειώνοντας το κόστος των απαιτούμενων επενδύσεων και, κατά συνέπεια, και το κόστος προσαρμογής του αγροτικού κόσμου σε νέα παραγωγικά μοντέλα.
Οι παθογένειες του πρωτογενούς τομέα και η ανάγκη για αλλαγή πλεύσης
Τα κακώς κείμενα που επικρατούν τα τελευταία χρόνια στους χειρισμούς των εκάστοτε κυβερνήσεων αναδείχθηκαν στο δεύτερο κατά σειρά πάνελ του Οlympia Forum που αφορούσε τον πρωτογενή τομέα, με θέμα «Αγροτική Οικονομία και Περιφερειακή Ανάπτυξη: Εφαρμογή των Νέων Τεχνολογιών».
Στη συζήτηση, που συντόνισε ο γράφων, συμμετείχαν ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Στύλιος, ο ιδρυτής και σύμβουλος Στρατηγικού Σχεδιασμού της NEUROPUBLIC, Τάσος Γαργαλάκος, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Δημήτρης Μάντζος, ο αντιπεριφερειάρχης Πρωτογενούς Τομέα Πελοποννήσου, Στάθης Αναστασόπουλος και ο καθηγητής του πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Ανδρέας Τσάτσαρης.
Σε μια παρέμβαση που συζητήθηκε και αναδείχθηκε από τα μέσα ενημέρωσης που κάλυψαν την εκδήλωση, ο κ. Γαργαλάκος ξεκίνησε αναφερόμενος στην υφιστάμενη κατάσταση στον ελληνικό πρωτογενή τομέα, με 6.000.000 αγροτεμάχια, 650.000 δικαιούχους ενισχύσεων και μόλις 9% των αγροτών σε συνεταιρισμούς και μάλιστα με αρκετούς «συνεταιρισμούς-σφραγίδες», όπως χαρακτηριστικά είπε.
Αναφέρθηκε στην τεράστια καθυστέρηση και τις παλινωδίες που έχουν λάβει χώρα στο μέτρο των Γεωργικών Συμβούλων, το οποίο, όπως είπε, θα έπρεπε να έχει προκηρυχθεί από το 2015. Συνεχίζοντας, καυτηρίασε την αστάθεια που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στην ηγεσία του ΥΠΑΑΤ και στον ΟΠΕΚΕΠΕ, τον Οργανισμό που είναι επιφορτισμένος με τη διεκπεραίωση των πληρωμών των ενισχύσεων στους παραγωγούς άνω των 2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Όπως σημείωσε, έχουν αλλάξει τρεις υπουργοί μέσα σε περίπου τριάμισι χρόνια, ενώ έχουν περάσει τέσσερις πρόεδροι από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Ο ίδιος είχε επισημάνει επιπλέον ότι το τελευταίο δωδεκάμηνο έχουν πραγματοποιηθεί 35 απευθείας αναθέσεις από τον Οργανισμό σε ημετέρους.
Αίσθηση προκάλεσαν όσα είπε για το ζήτημα των προβλημάτων και των λαθών που έχουν γίνει, τόσο σε προηγούμενες πληρωμές, όσο και στην πρόσφατη πληρωμή των αγροτικών ενισχύσεων. «Αυτό είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα, γιατί η ηγεσία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα όλα αυτά τα σύνθετα ζητήματα», επεσήμανε, για να καταλήξει στην πρόσφατη εξέλιξη επιστολής της ΕΕ που αναφερόταν σε καταλογισμούς και μειώσεις ποσοστού 10% επί των ενισχύσεων, λόγω σοβαρών προβλημάτων και σφαλμάτων σε προηγούμενες πληρωμές. Προβλήματα που, όπως είπε, συνεχίστηκαν και κατά την πρόσφατη πληρωμή της προκαταβολής των άμεσων ενισχύσεων, όπου για παράδειγμα «500 αποβιώσαντες παραγωγοί έλαβαν ενισχύσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο υφυπουργός ΑΑΤ, Γ. Στύλιος, που παρέστη και σε αυτήν τη θεματική, ενημέρωσε το ακροατήριο για την επικείμενη έγκριση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της χώρας, όπου αναμένεται η τυπική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Μένει η τελική υποβολή και η έγκριση του σχεδίου μας, όπως και αρκετών άλλων χωρών. Έχουμε μια καλή χρηματοδότηση 19,3 δισ. ευρώ για την επόμενη προγραμματική περίοδο, για να στηρίξουμε τους γεωργούς και κτηνοτρόφους», δήλωσε. Αναφέρθηκε και στα οικολογικά σχήματα, όπου «η ανάγκη για βιωσιμότητα και φιλικές στο περιβάλλον καλλιεργητικές πρακτικές θα μας οδηγήσει στην αξιοποίηση των ψηφιακών υπηρεσιών».
Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Δημήτρης Μάντζος, σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι η ψηφιακή μετάβαση του αγροδιατροφικού και πρωτογενούς τομέα στη νέα εποχή πρέπει να επιταχυνθεί. Όπως είπε, «η ενεργειακή κρίση και η κρίση της ακρίβειας χτυπούν ανελέητα την πρωτογενή παραγωγή, ενώ υπάρχουν καλλιέργειες που εγκαταλείπονται λόγω των υψηλών τιμών και του κόστους των εφοδίων».
Ο ίδιος στάθηκε στην αναγκαιότητα για παραγωγή προϊόντων υψηλών προδιαγραφών και για ανανέωση του ηλικιακού δυναμικού των παραγωγών, ενώ κατέληξε ότι «υπάρχουν εφαρμογές και είναι κρίσιμο να υπάρχει εκπαίδευση, κατάρτιση και ισχυρές υπηρεσίες γεωργικών συμβουλών. Ο αγρότης πρέπει να υποστηριχθεί για να χρησιμοποιεί τα δεδομένα από τις νέες τεχνολογίες», σημείωσε.
Στο τελευταίο μέρος της συζήτησης, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Ανδρέας Τσάτσαρης και ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης Πρωτογενούς Τομέα Πελοποννήσου, Στάθης Αναστασόπουλος, αναφέρθηκαν σε ψηφιακές εφαρμογές στον πρωτογενή τομέα. Συγκεκριμένα, ο πρώτος μίλησε για μια εφαρμογή ανίχνευσης ασθενειών, που πρόκειται να εφαρμοστεί σε αμπελοκαλλιέργειες στην Κορινθία, μέσα στο 2023. Ο κ. Αναστασόπουλος αναφέρθηκε σε πιλοτική εφαρμογή καταπολέμησης του δάκου στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και σε μια άλλη εφαρμογή ορθολογικής άρδευσης, μέσω αισθητήρων και drones, στην Τριφυλία, σε μια εν εξελίξει συνεργασία του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με τη συμμετοχή επιχειρήσεων.
Μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης, ακολούθησε διαδικτυακή τοποθέτηση του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Πιερρακάκη, ο οποίος αναφέρθηκε στην πρόοδο που έχει γίνει στον ψηφιακό μετασχηματισμό των κλάδων της Δικαιοσύνης, της Υγείας, αλλά και του δημόσιου τομέα.
