Στο κρίσιμο ερώτημα σχετικά με το κατά πόσο η τελευταία μεταρρύθμιση της ΚΑΠ συμβάλλει στην ισόρροπη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων στην ΕΕ και την ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης των αγροτών επιχειρεί να απαντήσει πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η μελέτη, που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης του Κοινοβουλίου, επικεντρώνεται, κατά κύριο λόγο, στις παρεκκλίσεις από τους γενικούς κανόνες ανταγωνισμού, που προβλέπει ο κανονισμός της ενιαίας ΚΟΑ (Κοινή Οργάνωση Αγοράς), αλλά και στις ρυθμίσεις σχετικά με τις Οργανώσεις Παραγωγών (ΟΠ). Στην ανάλυση επισημαίνονται τρία κρίσιμα ζητήματα στον ισχύοντα κανονισμό της ενιαίας ΚΟΑ, όσον αφορά την οργάνωση των γεωργικών αγορών και την απαλλαγή από τους κανόνες ανταγωνισμού:
• Δεν υπάρχει πλαίσιο αναφοράς ως προς τη νομική μορφή για την αναγνώριση των ΟΠ (π.χ. συνεταιρισμοί).
• Οι παρεκκλίσεις από τους κανόνες του ανταγωνισμού διαφέρουν σημαντικά ανά τομέα παραγωγής, ενώ δεν υπάρχει σαφής αιτιολόγηση, γιατί δεν ισχύουν σε ορισμένους τομείς.
• Η προσέγγιση των παρεκκλίσεων, κατά περίπτωση, οδηγεί σε νομική αβεβαιότητα, ενώ οι παραγωγοί και οι οργανώσεις τους χρειάζεται να έχουν σαφή παραδείγματα που να προσδιορίζουν ποιες πρακτικές επιτρέπονται και υπό ποιες συνθήκες.
Η μελέτη προχωρεί, επίσης, σε προτάσεις για αντιμετώπιση των παραπάνω ανοιχτών ζητημάτων, οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, στο πλαίσιο μιας μελλοντικής αναθεώρησης του κανονισμού για την ενιαία ΚΟΑ:
– Απλούστευση των κανόνων που αφορούν τις παρεκκλίσεις από τους γενικούς κανόνες ανταγωνισμού. Ο στόχος αυτός απαιτεί τη σύγκλιση προς ένα ενιαίο πλαίσιο στόχων και παρεκκλίσεων για τις ΟΠ, με την πρόβλεψη εξειδικευμένων ρυθμίσεων μόνο όπου και όταν είναι απολύτως απαραίτητο.
– Αποτελεσματική ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος των παραγωγών. Η από κοινού πώληση και ο προγραμματισμός της παραγωγής μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά εργαλεία για την εξισορρόπηση της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων. Ωστόσο, απαιτείται o καθορισμός ενός ελάχιστου αναγκαίου μεγέθους, ώστε οι ΟΠ να μπορούν να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά τους. Παράλληλα, η διαφοροποίηση των καναλιών της αγοράς αποτελεί βασικό παράγοντα επιτυχίας και θα μπορούσε να επιδιωχθεί ακόμη και επιτρέποντας τη σύσταση πολυτομεακών ΟΠ. Η στόχευση των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης, ώστε να επιτρέπουν την υποστήριξη ευέλικτων επενδύσεων, καθώς και την ανάπτυξη νομικών και εμπορικών υπηρεσιών, με στόχο την ενίσχυση των ΟΠ μπορεί να είναι καθοριστική προς αυτή την κατεύθυνση.
– Διασφάλιση του ανταγωνισμού στις αγορές γεωργικών προϊόντων. Οι προβληματισμοί σχετικά με την πιθανή αντι-ανταγωνιστική συμπεριφορά των ΟΠ θα πρέπει να διατυπώνονται ρητά. Η πρόβλεψη ευέλικτης διακυβέρνησης (π.χ. ώστε να μην υπάρχουν φραγμοί εισόδου ή εξόδου για τα μέλη, οι ΟΠ να μπορούν να παραλαμβάνουν το σύνολο της παραγωγής των μελών τους, ή να λειτουργούν στο κόστος) ή η επιβολή ανώτατου ορίου για το μέγεθος του μεριδίου τους στην αγορά ανάλογα με το μέγεθος και τη διάρθρωση αυτής θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στη συνέπεια με την ισχύουσα νομοθεσία περί ανταγωνισμού της ΕΕ.
“ΥΧ”
