Το ΟΣΔΕ της νέας εποχής

γράφει ο Δημήτρη Καπνιάς, διευθυντής Έργου της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

Σ υμπληρώθηκε ήδη μία πενταετία (2014-2018) λειτουργίας του πλαισίου υποβοήθησης των αγροτών για την υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ, στο οποίο η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ έχει πιστοποιηθεί ως Φορέας Συντονισμού & Τεχνικής Υποστήριξης του δικτύου των ΚΥΔ.

Πολλά άλλαξαν μέσα σε αυτά τα χρονιά στο περιβάλλον του έργου, σε όλα τα επίπεδα. Αυτή που ονομάζαμε νέα ΚΑΠ το 2014 την αφήνουμε πίσω μας, ενώ ό,τι θεωρούσαμε υψηλή τεχνολογία τότε, τώρα αποτελεί μία απλή λειτουργικότητα του συστήματος. Εξίσου σημαντικές ήταν και οι μεταβολές στο ίδιο το πλαίσιο πιστοποίησης και λειτουργίας των φορέων υποβοήθησης.

Το ΟΣΔΕ αποτελεί το κομβικό σημείο συνάντησης όλων των εμπλεκομένων στην αγροτική οικονομία και για αυτό μεταβάλλεται και εξελίσσεται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι. Ήδη υπάρχει ένας νέος κανονισμός υπό ψήφιση, ο οποίος διαμορφώνει νέα δεδομένα, θέτοντας υψηλά εμπόδια στη διαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων.

agrotemaxia-osdeΉδη, οι τεχνολογίες ψηφιοποίησης, παρακολούθησης και ευφυούς διαχείρισης των καλλιεργειών είναι πλέον επιχειρησιακές και, σταδιακά, η χρήση τους στο χωράφι καθίσταται υποχρεωτική όχι μόνο για κανονιστικούς λόγους, αλλά και κυρίως για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.

Η πορεία προς τη νέα εποχή, όμως, δεν μπορεί παρά να εδράζεται σε βάσεις στέρεες, αποτιμώντας με ρεαλισμό και υπευθυνότητα τα πεπραγμένα έως σήμερα. Ως Φορέας Συντονισμού, θεωρούμε υποχρέωσή μας να προχωρήσουμε σε αποτίμηση των πέντε αυτών ετών που λειτουργεί το πλαίσιο των πιστοποιημένων φορέων.

Η μετάβαση στη νέα ΚΑΠ

*Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μετάβαση στη νέα ΚΑΠ το 2015 αποτέλεσε το πιο σημαντικό ορόσημο της περιόδου. Η νέα (τότε) ΚΑΠ δεν αποτέλεσε απλώς τη συνέχεια των προηγούμενων, αλλά προχώρησε σε σημαντικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, θέτοντας πολύ σημαντικά κανονιστικά, διαχειριστικά και τεχνολογικά προβλήματα σε όλα τα κράτη-μέλη.

*Όποιος δεν αντιλαμβάνεται τη δυσκολία του εγχειρήματος, δεν έχει παρά να δει τις δυσκολίες σε άλλες χώρες της ΕΕ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τέσσερα έτη μετά την εφαρμογή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξακολουθεί να δέχεται αιτήματα παράτασης στη συλλογή των δηλώσεων, από χώρες που δυσκολεύονται να εφαρμόσουν το πρασίνισμα. Πιο χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις κρατών όπου ακόμη δεν έχει υλοποιηθεί επαρκώς η ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων, με αποτέλεσμα να δέχονται επιπλήξεις ή/και πρόστιμα από την ΕΕ.

*Αντίθετα, στη χώρα μας, η μετάβαση ήταν εξαιρετικά επιτυχής, με ελάχιστα διαδικαστικά προβλήματα και κυρίως με έγκυρες και έγκαιρες πληρωμές των παραγωγών. Η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, με την τεχνογνωσία της, συνέβαλε σημαντικά σε αυτό, υποστηρίζοντας τεχνικά το ΥΠΑΑΤ κατά τη φάση του σχεδιασμού, συνδράμοντας τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην εκπαίδευση των πιστοποιημένων φορέων στο νέο πλαίσιο, αλλά και ενημερώνοντας τους παραγωγούς με εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα.

*Σε δύσκολα τεχνικά προβλήματα, όπως η διανομή των δημόσιων βοσκοτόπων, προχωρήσαμε στη μελέτη και κατάθεση προτάσεων, ώστε να βρεθεί διέξοδος σε ένα πρόβλημα που τότε έμοιαζε άλυτο. Η λεγόμενη «τεχνική λύση» στη διανομή των βοσκοτόπων σχεδιάστηκε από τη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ για να αντιμετωπιστεί η σημαντική μείωση των επιλέξιμων βοσκοτόπων την πρώτη χρονιά εφαρμογής της νέας ΚΑΠ (δυστυχώς, ακόμη και σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί οριστική λύση στο πρόβλημα από το υπουργείο).

Αναβάθμιση των υπολογιστικών υποδομών

Η αναβάθμιση των υποστηρικτικών υποδομών του ΟΣΔΕ είναι αποφασιστικής σημασίας συνολικά για τη λειτουργία του πλαισίου. Η εισαγωγή της τεχνολογίας cloud από τη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ανέτρεψε εντελώς τα δεδομένα στην υποβολή των δηλώσεων σε όλα τα επίπεδα. Όλη η υπολογιστική υποδομή μεταφέρθηκε ουσιαστικά από τα ΚΥΔ στον Φορέα Συντονισμού, έτσι ώστε:

  • Η υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ να είναι δυνατή οπουδήποτε υπάρχει σύνδεση στο διαδίκτυο, ακόμη και στα απομακρυσμένα χωριά. Οι παραγωγοί δεν χρειάζεται πλέον να μετακινούνται στα κεντρικά γραφεία των ΚΥΔ.
  • Οι ανάγκες επένδυσης σε υπολογιστικές υποδομές των ΚΥΔ μειώθηκαν δραματικά, καθώς δεν απαιτείται κανένας τοπικός server για την αποθήκευση των δηλώσεων. Με τη χρήση απλών Η/Υ και μίας γραμμής internet, τα ΚΥΔ έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετούν τους παραγωγούς στον τόπο και χώρο που επιλέγουν.
  • Όλες οι διαδικασίες επεξεργασίας των δηλώσεων είναι δυνατές, χωρίς καμία προεργασία και καθυστέρηση στην εργασία των ΚΥΔ.
  • Η διενέργεια διασταυρωτικών ελέγχων αναβαθμίστηκε και επιταχύνθηκε σημαντικά, επιτρέποντας στα ΚΥΔ την απρόσκοπτη αποσφαλμάτωση των δηλώσεων.

Αυτή ακριβώς η χρήση των νέων τεχνολογιών, αφενός επέτρεψε το άνοιγμα του ανταγωνισμού σε περισσότερους και με μικρότερες οικονομικές δυνατότητες φορείς και ταυτόχρονα δημιούργησε και τις προϋποθέσεις μείωσης του κόστους υποβολής για τους παραγωγούς σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από πριν (λιγότερα από 60 ευρώ κατά μέσο όρο).

Μέσα στα πέντε αυτά έτη, η υπολογιστική υποδομή της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ανταπεξήλθε με απόλυτη επιτυχία, παρά την τεράστια αύξηση του αριθμού των πιστοποιημένων ΚΥΔ και των χρηστών του συστήματος (πάνω από 4.000 σε περιόδους αιχμής).

Υποστήριξη και Εκπαίδευση

Η τεχνική υποστήριξη ενός τόσο μεγάλου αριθμού ΚΥΔ αποτελεί πραγματική πρόκληση για τον Φορέα Συντονισμού. Μόνο πέρυσι προστέθηκαν 156 νέα ΚΥΔ, τα περισσότερα εκ των οποίων ελάχιστη τεχνική και κανονιστική εμπειρία έχουν στο έργο. Ενδεικτικά είναι τα σχετικά στατιστικά της χρονιάς που πέρασε:

*Κατά την έναρξη του έργου, διοργανώθηκαν έντεκα (11) εκπαιδευτικά σεμινάρια σε όλη τη χώρα, όπου και συμμετείχαν συνολικά 460 στελέχη από 262 ΚΥΔ.

*Σε περιόδους αιχμής, το τμήμα υποστήριξης δέχεται περισσότερες από 300 κλήσεις ημερησίως από τα ΚΥΔ (σχεδόν 12.000 συνολικά τους μήνες που γίνεται η υποβολή).

*Αντίστοιχα, κατά μέσο όρο απαντώνται 100 ερωτήματα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (6.000 συνολικά), με το 95% των απαντήσεων να δίνεται την ίδια ημέρα.

Για να αντιμετωπιστούν δε πιο αποτελεσματικά οι ανάγκες υποστήριξης, αναπτύσσουμε διαρκώς τις δυνατότητες απομακρυσμένης επικοινωνίας και εκπαίδευσης στελεχών των ΚΥΔ.

Η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ συνεχίζει στον δρόμο της αναβάθμισης και του εκσυγχρονισμού των υπηρεσιών της, όχι μόνο γιατί αυτό αποτελεί υποχρέωσή της ως Φορέας Συντονισμού, αλλά και γιατί αυτή είναι η μοναδική βιώσιμη επιλογή όσων εμπλέκονται στο έργο.

Η νέα εποχή του ΟΣΔΕ είναι ήδη εδώ και όποιος δεν το αντιλαμβάνεται θα βρεθεί σύντομα εκτός του έργου. Η προσαρμογή στις νέες τεχνολογίες και εργαλεία αποτελεί μονόδρομο για όλους τους εμπλεκόμενους στο έργο και για τη χώρα, στην εποχή της ΚΑΠ που έρχεται.

Δυστυχώς, για όσους –λίγους πλέον– αναπολούν παλαιότερες εποχές, το έργο του ΟΣΔΕ έχει μπει για τα καλά στον δρόμο της νομιμότητας, με υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, που κοστίζουν λιγότερο στους παραγωγούς, την ίδια ώρα που ο κρατικός προϋπολογισμός όχι μόνο δεν επιβαρύνεται, αλλά αντίθετα ενισχύεται με την καταβολή των αναλογούντων φόρων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το επόμενο διάστημα της μετάβασης στην ΚΑΠ της νέας εποχής, θα είναι κρίσιμο. Επίσης, όμως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χώρα έχει πλέον ένα αξιόπιστο σύστημα ΟΣΔΕ, το οποίο μας οδηγεί στην σωστή πορεία.