Παγκόσμια Ημέρα Αγρότισσας – Φόρος τιμής στη γυναίκα της υπαίθρου

Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε στις 15 Οκτωβρίου τη Διεθνή Ημέρα Αγρότισσας ως αναγνώριση του «κρίσιμου ρόλου και της συμβολή; των γυναικών της υπαίθρου, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών των αυτοχθόνων πληθυσμών, στην ενίσχυση της γεωργικής και αγροτικής ανάπτυξης, τη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας και την εξάλειψη της φτώχειας στην ύπαιθρο». 

Καίριος ο ρόλος της αγρότισσας

Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, η βελτίωση της ζωής της αγρότισσας είναι το κλειδί για την καταπολέμηση της φτώχειας και της πείνας. Δίνοντας στις γυναίκες τις ίδιες ευκαιρίες με τους άνδρες θα μπορούσε να αυξηθεί η γεωργική παραγωγή κατά 2,5 έως 4% στις φτωχότερες περιοχές και ο αριθμός των υποσιτιζόμενων ανθρώπων θα μπορούσε να μειωθεί κατά 12 έως 17%. 

Επιπλέον, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του FAO, οι αγρότισσες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο σε γεωργικές και μη γεωργικές δραστηριότητες, οι οποίες αναδύονται καθώς τα αγροδιατροφικά συστήματα αναπτύσσονται και οι οικονομίες αλλάζουν. 

• Οι αγρότισσες αντιπροσωπεύουν περίπου το 22% του παγκόσμιου πληθυσμού, παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία και την ευημερία των κοινοτήτων τους, ενώ, την ίδια στιγμή, μπορεί να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, όπως υψηλότερα ποσοστά φτώχειας (καθώς τόσο η ακραία όσο και η πολυδιάστατη φτώχεια είναι υψηλότερες στις αγροτικές περιοχές παγκοσμίως), καθώς και άνιση πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην υγεία και σε άλλες κοινωνικές υπηρεσίες, καθώς και σε ευκαιρίες απασχόλησης. 
• Τα αγροδιατροφικά συστήματα αποτελούν σημαντικό εργοδότη των γυναικών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 36% των εργαζόμενων γυναικών εργάζονται στα αγροδιατροφικά συστήματα από το 2019.  
• Οι αγρότισσες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση και την καλλιέργεια της βιοποικιλότητας. Είναι θεματοφύλακες των φυσικών πόρων και των παραδοσιακών γνώσεων.

Η αγρότισσα στην ΕΕ

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι γυναίκες μεταξύ 20-64 ετών αντιπροσωπεύουν λίγο περισσότερο από το μισό (55,8 %) του γυναικείου πληθυσμού που ζει σε κυρίως αγροτικές περιοχές της ΕΕ (στοιχεία για 1η Ιανουαρίου 2021). Οι γυναίκες ηλικίας 65 ετών και άνω αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τέταρτο (24,9 %) του γυναικείου πληθυσμού στις κυρίως αγροτικές περιοχές, ενώ το μερίδιο των κοριτσιών και των νεαρών γυναικών (ηλικίας κάτω των 20 ετών) ήταν 19,3 %.

Σχεδόν σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ αναφέρεται ότι υψηλότερο ποσοστό των γυναικών (από ό,τι των ανδρών) που ζουν σε αγροτικές περιοχές έχουν τριτοβάθμιο επίπεδο εκπαίδευσης. Ωστόσο, αυτό σπάνια μεταφράζεται σε καλύτερες προοπτικές και αποτελέσματα στην αγορά εργασίας για τις γυναίκες τόσο από άποψη ποσότητας όσο και ποιότητας της απασχόλησης. Αυτό αντανακλά -τουλάχιστον εν μέρει- τον αργό ρυθμό αλλαγής των κοινωνικών προσδοκιών που δημιουργούν εμπόδια στη συμμετοχή. Το 2021, μόλις πάνω από τα δύο τρίτα (67,3 %) του συνόλου των γυναικών σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) που ζούσαν σε αγροτικές περιοχές της ΕΕ ήταν απασχολούμενες, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι γυναίκες που ζουν στην ύπαιθρο δυσκολεύονται περισσότερο να βρουν εργασία ή ότι, σε γενικές γραμμές, απουσιάζουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις που θα ενθάρρυναν ορισμένες γυναίκες να εισέλθουν ή να επανέλθουν στο εργατικό δυναμικό.

Το ποσοστό ανεργίας για τις γυναίκες που ζουν σε αγροτικές περιοχές ήταν γενικά υψηλότερο από το ποσοστό ανεργίας για τους άνδρες. Ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ, οι μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων παρατηρούνται στην Ελλάδα όπου το ποσοστό ανεργίας των γυναικών στις αγροτικές περιοχές ήταν 6,4 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το ποσοστό των ανδρών.

Έμπρακτη στήριξη από Copa και Cogeca

Η Francesca Gironi, πρόεδρος της Επιτροπής Γυναικών της Copa και της Cogeca, δήλωσε αναφορικά με την Ημέρα της αγρότισσας: «Εκμεταλλευόμαστε αυτή την ευκαιρία για να γιορτάσουμε την Παγκόσμια Ημέρα Αγρότισσας και να επισημάνουμε ότι οι δυνατότητές τους παραμένουν παραγνωρισμένες. Πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση της διασφάλισης ίσων ευκαιριών για τις γυναίκες σε όλους τους τομείς της γεωργίας. Θα ήθελα να δω περισσότερες γυναίκες να συμμετέχουν στον τομέα μας και είναι καιρός να σπάσουμε τα εμπόδια και να δώσουμε στις γυναίκες τη δυνατότητα να αναλάβουν ηγετικούς ρόλους στη γεωργία, την καινοτομία και τη χάραξη πολιτικής».

Στο πλαίσιο των εορτασμών για την ημέρα, η Copa και η Cogeca συμμετέχουν σε δύο έργα που υποστηρίζουν την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία υπό την ηγεσία των γυναικών στις αγροτικές περιοχές:

• Grass Ceiling: Η ισότητα των φύλων στο σύστημα αγροτικής και γεωργικής καινοτομίας
• GAEA: Πρόσβαση στην απασχόληση και την επιχειρηματικότητα στη γεωργία για γυναίκες