Όπως καταγράφεται σε διάφορες στατιστικές, η παραγωγικότητα του αγροτικού τοµέα στην Ελλάδα εµφανίζεται σηµαντικά χαµηλότερη συγκριτικά µε άλλες χώρες της ΕΕ, τόσο σε ό,τι αφορά την παραγωγικότητα της εργασίας όσο και σε ό,τι αφορά τον δείκτη συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής (TFP).
Ως αποτέλεσµα, η αξία παραγωγής ανά απασχολούµενο είναι σχεδόν διπλάσια στην ΕΕ απ’ ό,τι στην Ελλάδα (28.621 $ έναντι 16.848 $) και η αύξηση του επιχειρηµατικού εισοδήµατος της γεωργίας πολλαπλάσια (+19% έναντι 1%). Πώς θα αλλάξει αυτό; Η κρίση της πανδηµίας ανέδειξε τη σηµασία της γεωργίας και της αγροδιατροφής και την επείγουσα ανάγκη ενός στρατηγικού αναπροσανατολισµού της ελληνικής γεωργίας που θα λαµβάνει υπόψη τη νέα πρόταση της ΚΑΠ, αλλά και τη στρατηγική της Πράσινης Συµφωνίας «Από το Αγρόκτηµα στο Πιάτο». Κεντρικός άξονας µιας τέτοιας στρατηγικής πρέπει να είναι η στροφή στην παραγωγή προϊόντων ποιότητας και ταυτότητας, ασφάλειας και πιστοποίησης, γεωγραφικών ενδείξεων και βιολογικής γεωργίας.
Τα µέτρα πολιτικής που θα µας επιτρέψουν να υποστηρίξουµε έναν τέτοιον προσανατολισµό και να βελτιώσουµε τους δείκτες παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας και, εντέλει, το γεωργικό εισόδηµα είναι αυτά που θα στηρίζουν τη µείωση του κόστους παραγωγής, θα ενισχύουν την παραγόµενη προστιθέµενη αξία και θα αντιµετωπίζουν το πρόβληµα του µεγέθους της παραγωγικής µονάδας µέσω της ενίσχυσης των συλλογικών µορφών οργάνωσης, όπως οι συνεταιρισµοί, οι οµάδες παραγωγών και οι διεπαγγελµατικές οργανώσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση, οι πόροι του ΠΑΑ και του Ταµείου Ανάκαµψης (που αναλογούν στον αγροτικό τοµέα) πρέπει να αποκτήσουν αυστηρή στόχευση, που θα υπηρετεί τις προϋποθέσεις ανάταξης της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της γεωργίας µας.
Αυτοί που θα πρέπει να φέρουν το βάρος αυτής της παραγωγικής ανασύνταξης και προσαρµογής είναι κυρίως το δυναµικό δηµογραφικά, εκπαιδευτικά και επιχειρηµατικά τµήµα του αγροτικού πληθυσµού, οι συλλογικές µορφές οργάνωσης και ο επιχειρηµατικός κόσµος της αγροδιατροφής µε την κατάλληλη επιστηµονική, διοικητική και πολιτική υποστήριξη. Για όλα τα παραπάνω, όμως, απαιτούνται πρωτίστως τα εξής:
1. Ένα ολοκληρωµένο σχέδιο παρεµβάσεων για µια γενναία δηµογραφική ανανέωση του αγροτικού πληθυσµού (µε πολιτικές γης και διαδοχής, αξιοποίηση δηµόσιας περιουσίας, πολιτική επενδυτικών κινήτρων και χρηµατοδοτικών εργαλείων).
2. Ένα εθνικό λειτουργικό σύστηµα διαχείρισης της γνώσης, κατάρτισης, έρευνας, καινοτοµίας, ψηφιοποίησης της γεωργίας, νέων τεχνολογιών και γεωργικής συµβουλευτικής.
3. Ένα στοχευµένο και συνδεδεµένο µε επιδόσεις σχέδιο επενδυτικών προτεραιοτήτων (ιδιωτικών, δηµοσίων και συλλογικών φορέων) κινήτρων και χρηµατοδοτικών εργαλείων για τη µείωση του κόστους παραγωγής, την αύξηση της προστιθέµενης αξίας και την ενίσχυση των διακλαδικών συνδέσεων και του εξαγωγικού προσανατολισµού.
Μα, πάνω απ’ όλα, απαιτείται η πολιτική βούληση τόσο του σχεδιασµού όσο και της εφαρµογής µιας τέτοιας πολιτικής.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΙΜΗΣ, Καθηγητής ΓΠΑ, πρώην γενικός γραµµατέας ΥΠΑΑΤ
