Πίεση ΕΕ σε ΗΠΑ για ελάφρυνση του πακέτου κυρώσεων στη Ρωσία

Με ικανοποίηση υποδέχτηκε η Ευρώπη την απόφαση των ΗΠΑ να υπαναχωρήσουν της αρχικής τους στάσης και να μην προβούν σε πιο σκληρές οικονομικές κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία. Νωρίτερα, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, είχε προειδοποιήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι η ΕΕ θα απαντούσε με μέτρα αντιποίνων, εφόσον οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας είχαν αντίκτυπο και σε επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πρόσφατα, μια δέσμη αυστηρών κυρώσεων είχε περάσει με συντριπτική πλειοψηφία από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, προκαλώντας αντιδράσεις. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, αξιωματούχοι της ΕΕ τόνιζαν ότι τέτοια μέτρα διερρήγνυαν τη διατλαντική ενότητα, στον βωμό της απάντησης που θέλει να δώσει η Δύση στη Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας τo 2014 και την υποστήριξη που παρέχει στους αυτονομιστές της Ανατολικής Ουκρανίας. Διάχυτη ανησυχία υπήρχε για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, που συνδέονται με τη Ρωσία και τα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου από τα οποία εξαρτάται η ΕΕ, καθώς οι νέες κυρώσεις θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις και για εκείνες.

Ο προβληματισμός για την πιθανή αρνητική επίδραση των ανωτέρω μέτρων στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ εκφράστηκε από τα πλέον επίσημα χείλη εκ μέρους των Βρυξελλών. «Το νομοσχέδιο των ΗΠΑ θα μπορούσε να έχει αποτελέσματα που επηρεάζουν ακούσια τα συμφέροντα της ΕΕ για την ενεργειακή ασφάλεια. Εάν οι ανησυχίες μας δεν ληφθούν επαρκώς υπόψη, είμαστε έτοιμοι να δράσουμε καταλλήλως μέσα στις επόμενες ημέρες», είχε δηλώσει σχετικά ο πρόεδρος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. «Το “Πρώτα η Αμερική” δεν μπορεί να σημαίνει ότι τα συμφέροντα της Ευρώπης έρχονται τελευταία» είχε τονίσει, επίσης, με αφορμή το γνωστό σλόγκαν της καμπάνιας του νυν προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Τελικά, ο –εξαρχής επιφυλακτικός με μια τόσο επιθετική στρατηγική– Τραμπ έκανε το βήμα πίσω σε σχέση με τα αυστηρά μέτρα που είχαν τεθεί στο τραπέζι από το Κογκρέσο, ώστε στο τελικό νομοσχέδιο να μπουν ηπιότερες παράμετροι. Μετά την εξέλιξη αυτή, ο πρόεδρος της Κομισιόν δεν παρέλειψε να εκφράσει την ικανοποίησή του. «Είχα δηλώσει επανειλημμένως κατά τις συνόδους των G7 και G20 ότι, αν οι Αμερικανοί προχωρούσαν με την υιοθέτηση των νέων κυρώσεων, θα ήμασταν έτοιμοι να αντιδράσουμε. Ως αποτέλεσμα, ένα σημαντικό ποσοστό των προβλεπόμενων κυρώσεων κατά της Ρωσίας έχει πλέον εγκαταλειφθεί. Επιπλέον, το Κογκρέσο των ΗΠΑ έχει πλέον δεσμευτεί να εφαρμόζει κυρώσεις μόνο έπειτα από διαβούλευση με τους συμμάχους της χώρας και πιστεύω ότι είμαστε ακόμα σύμμαχοι των ΗΠΑ», δήλωσε ο Γιούνκερ.

Το ρωσικό εμπάργκο για τα αγροτικά καλά κρατεί

Παρά την ελάφρυνση του πακέτου κυρώσεων απέναντί της, η Ρωσία εμμένει στην αρχική της θέση να μην αίρει το εμπάργκο της στα αγροδιατροφικά προϊόντα από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και άλλες δυτικές αγορές, έως ότου οι οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της εκλείψουν. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, τόνισε ότι οι κυρώσεις από πλευράς ΗΠΑ «ισοδυναμούν με κήρυξη εμπορικού πολέμου στη Ρωσία».

Tον προηγούμενο μήνα, ο Ρώσος υπουργός Γεωργίας, Αλεξάντερ Τκατσόφ, δήλωνε ευθαρσώς ότι η χώρα του βρίσκεται στα πρόθυρα της αυτάρκειας, όσον αφορά τα τρόφιμα, καθώς το ρωσικό εμπάργκο έχει συμβάλει στην επιτάχυνση της εγχώριας παραγωγής, με τους ντόπιους αγρότες να γεμίζουν τα κενά που άφησαν οι δυτικές εισαγωγές. Τα νέα αυτά είναι άσχημα για την ελληνική παραγωγή, δεδομένου ότι η αναγκαιότητα να «ανοίξει» η αγορά τροφίμων είναι μεγαλύτερη από ποτέ, καθώς ολόκληροι παραγωγικοί κλάδοι πιέζονται ασφυκτικά.

Οι πάλαι ποτέ ελληνικές εξαγωγές στη Ρωσία

Η αναλυτική λίστα με τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων από την ΕΕ στη Ρωσία το 2013, ακριβώς πριν από την επιβολή του εμπάργκο, αποτυπώνει το μέγεθος της ζημιάς για την Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, οι πέντε από τις έξι πρώτες σε τζίρο κατηγορίες προϊόντων, δηλαδή φρούτα, τυριά, λαχανικά, ποτά και κρασιά, είχαν σημαντική επίδραση στην ελληνική οικονομία. Αυτό συνέβη τόσο άμεσα (μηδενισμός εξαγωγών) όσο και έμμεσα (η μείωση των εξαγωγών άλλων ευρωπαϊκών χωρών προς τη Ρωσία οδήγησε σε υπερπροσφορά των προϊόντων στην εσωτερική αγορά και σε κατακόρυφη πτώση των τιμών και των εισοδημάτων παραγωγού).