γράφει ο Νίκος Αράπης, κτηνίατρος ΑΠΘ
Με την τιμή του πρόβειου γάλακτος να έχει πάρει την κατιούσα καθίσταται περισσότερο από επιτακτική η ανάγκη μιας ανασκόπησης των συστημάτων εκτροφής των μικρών μηρυκαστικών για να εντοπίσουμε σημεία που πιθανόν βελτιώνουν την κερδοφορία του παραγωγού, ώστε να εξασφαλιστεί η επιβίωση του και κατ’ επέκταση η επιβίωση αυτού του κλάδου της κτηνοτροφίας στο μέλλον.
Ο τρόπος εκτροφής των προβάτων διακρίνεται στον εκτατικό, τον ημιεντατικό και τον εντατικό. Στην πρώτη περίπτωση τα ζώα διαβιούν σε πρόχειρα καταλύματα και η κάλυψη των διατροφικών τους αναγκών γίνεται κυρίως με τη βόσκηση εδαφών, είτε στην ίδια περιοχή, είτε μετακινώντας τα σε ορεινά βοσκοτόπια κατά τους θερινούς μήνες. Στον δεύτερο τύπο εκτροφής, οι εγκαταστάσεις βελτιώνονται σε χώρους και υποδομές και μέρος της τροφής συγκομίζεται και παρέχεται επιπρόσθετα στα ζώα κατά τους χειμερινούς μήνες.
Στον εντατικό τύπο, τα ζώα διαβιούν αποκλειστικά εντός του στάβλου, οι ανάγκες τους σε διατροφή καλύπτονται με συστηματικό τρόπο και χρησιμοποιείται μηχανολογικός εξοπλισμός για το άρμεγμα των προβάτων, ομαδοποίηση των ζωών ανάλογα με το αναπαραγωγικό τους στάδιο, απογαλακτισμός των αρνιών κ.λπ.
Σχέση τιμής-αξίας
Είναι γεγονός ότι για την εντατική εκμετάλλευση των προβάτων απαιτούνται μεγάλα κεφάλαια τόσο για κτηριακές εγκαταστάσεις και μηχανήματα αλλά και για την προμήθεια των τροφών και τις δαπάνες εργασιών εντός του στάβλου. Το επίπεδο υγείας, όμως, αυτών των ζώων είναι ελεγχόμενο, καλύπτονται με επάρκεια οι απαιτήσεις τους σε τροφή και δεδομένου ότι είναι ζώα υψηλής γαλακτοπαραγωγής, αποδίδουν πολύ γάλα, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα έσοδα του κτηνοτρόφου.
Η αναπαραγωγή, οι κατάλληλες ζωοτεχνικές παρεμβάσεις, οι τοκετοί και η διατροφή ρυθμίζονται από τον κτηνοτρόφο, ώστε να έχουμε τον έλεγχο και να μην αντιμετωπίζουμε απρόβλεπτες καταστάσεις που θα επιβαρύνουν το τελικό κόστος παραγωγής.
Στον ημιεντατικό και στον εκτατικό τρόπο εκτροφής των προβάτων, η δυνατότητα για ομαδοποίηση των ζώων ανάλογα με το αναπαραγωγικό τους στάδιο είναι δύσκολη και έτσι δεν μπορούμε να καθορίσουμε απόλυτα αποτελεσματικά εμβολιακά προγράμματα, η διατροφή δεν είναι κατάλληλα καθορισμένη και οι γέννες συμβαίνουν σε μεγάλη χρονική περίοδο, κάτι που επιδρά άμεσα στον χρόνο της γαλακτικής περιόδου, με αποτέλεσμα πολλά ζώα να αρμέγονται λιγότερο από ότι θα έπρεπε και να μειώνεται το εισόδημα του παραγωγού. Η διαθεσιμότητα των αρνιών δεν είναι προκαθορισμένη και το βάρος τους ποικίλλει και είναι δύσκολο να συμφωνήσει ο παραγωγός ευνοϊκούς όρους για τη διάθεσή τους στην αγορά.
Ο στάβλος δεν είναι μονόδρομος
Άρα λοιπόν, όλοι πρέπει να εκτρέφουμε τα ζώα μας με τον εντατικό τρόπο; Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή. Έχει αποδειχθεί ότι για ένα προϊόν τόσο ιδιαίτερο όπως το γάλα, το οποίο συμμετέχει και στην παράγωγη τόσων διαφορετικών γαλακτοκομικών προϊόντων, υπάρχει χώρος για συστήματα εκτροφής με τον ημιεντατικό τρόπο εκτροφής, στα οποία όμως θα πρέπει να παρέχονται οι στοιχειώδεις ανέσεις διαβίωσης στα ζώα, όπως προστασία από το κρύο και τη βροχή, προμήθεια καλής ποιότητας τροφής όταν η βοσκή είναι περιορισμένη κ.ά.
Επίσης, ο κτηνοτρόφος θα πρέπει να μεριμνά για την καλή υγεία των ζώων του, εφαρμόζοντας τα κτηνιατρικά προληπτικά πρωτόκολλα, καθώς και να τα αρμέγει με αμελκτική μηχανή, ώστε να διασφαλίζεται η υψηλή ποιότητα του γάλακτος.
Έτσι, θα παράγεται ένα προϊόν που θα έχει τοπικό χρώμα, ιδιαίτερο χαρακτήρα και ο καταναλωτής θα μπορεί, εκτιμώντας τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και τον μόχθο του κτηνοτρόφου, να το επιλέξει.
Ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατάΕκτρέφοντας ζώα σε εντατικές εκτροφές, παράγουμε οικονομικά προϊόντα για όλους. Εκτρέφοντας ζώα σε ημιεντατικά συστήματα, σε παραδοσιακές κτηνοτροφικές περιοχές, παράγουμε προϊόντα που μπορούν να πάρουν το μερίδιο τους στην αγορά και να φέρουν χρήματα στον κτηνοτρόφο, ενώ παράλληλα ανακόπτεται η μείωση του πληθυσμού σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές της χώρας μας. Η εγκατάλειψη κάποιων καλλιεργειών σε αυτές τις περιοχές έχει απελευθερώσει γη για βόσκηση και έτσι γίνεται καλύτερη εκμετάλλευση των λιβαδιών ,χωρίς να είναι μεγάλη ανάγκη για εισαγωγή ζωοτρόφων. Συγκρίνοντας το κέρδος για τον κτηνοτρόφο μεταξύ των συστημάτων εκτροφής, παρατηρείται πως είναι σχετικό και εξαρτάται κυρίως από τα προβλήματα υγείας στα μη εντατικά συστήματα εκτροφής και τη χαμηλή παραγωγικότητα. Αν οι κτηνοτρόφοι υιοθετήσουν σύγχρονη νοοτροπία και πρακτικές στην εκτροφή των προβάτων τους και υποστηρίξουν τη διαδικασία της παραγωγής με τα σύγχρονα ζωοτεχνικά και κτηνιατρικά εργαλεία, τότε θα διαπιστώσουν ότι οι βιομηχανικές μονάδες εκτροφής δεν είναι μονόδρομος για την εξασφάλιση κερδοφορίας. Η προσπάθεια πρέπει να επικεντρωθεί στη σωστή κτηνοτροφική πρακτική και στη σωστή προώθηση προϊόντων γάλακτος, με τοπικό χαρακτήρα, ιδιαίτερη γεύση και που η «ψυχή» τους είναι το μεράκι των ανθρώπων που παραμένουν στον τόπο τους και ασκούν αυτό το όμορφο επάγγελμα, ανεξάρτητα από το σύστημα εκτροφής που υιοθετούν. |
