Αυτό το άρθρο είναι 43 μηνών

Προετοιμάζοντας το μελίσσι για τη σωστή διαχείμαση

07/03/2021
5' διάβασμα
proetoimazontas-to-melissi-gia-ti-sosti-diacheimasi-224855

του Βασίλη Αηδόνη, γεωπόνου-επόπτη μελισσοκομίας
στο Κέντρο Μελισσοκομίας Στερεάς Ελλάδας

Η πολύ ισχυρή ψυχρή εισβολή της «Μήδειας», διάρκειας τεσσάρων ημερών, επηρέασε το σύνολο της χώρας μας, δίνοντας χαμηλές θερμοκρασίες, εξαιρετικά χαμηλές σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και χιονοπτώσεις, έντονες στη Μαγνησία, στην Ανατολική Στερεά και στην Αττική, προκαλώντας προβλήματα στις υποδομές με οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.

Ζημιές είχαμε και στον γεωργικό κλάδο, ειδικά στις δενδρώδεις καλλιέργειες, όπου η εκτίμησή τους βρίσκεται σε εξέλιξη. Τι συνέβη, όμως, με τα μελίσσια; Όπως και σε κάθε ψυχρή εισβολή με έντονο κρύο και χιονοπτώσεις, απολύτως τίποτα ή, για να είμαστε ακριβείς, λίγες απώλειες, σε μελίσσια αδύναμα, ακατάλληλα προετοιμασμένα από τον μελισσοκόμο για το ξεχειμώνιασμά τους.

«Κλειδί» η κατάλληλη προετοιμασία των μελισσιών

Έχει τονιστεί επανειλημμένα η σημασία της κατάλληλης προετοιμασίας των μελισσιών για το ξεχειμώνιασμά τους, υπηρετώντας και ακολουθώντας κατά γράμμα την ορθή μελισσοκομική πρακτική. Η εκμετάλλευση γυρεοδοτικών ανθοφοριών το φθινόπωρο και η παρουσία νέας σε ηλικία και παραγωγικής βασίλισσας εξασφαλίζει στο μελίσσι την παρουσία πολλών και εύρωστων σε λιπώδη ιστό χειμωνιάτικων εργατριών που θα φέρουν εις πέρας τη διαχείμασή του με επιτυχία.

Η επάρκεια σακχαρούχων, κατά κύριο λόγο, και πρωτεϊνούχων τροφών, αλλά και η σωστή τοποθέτησή τους μέσα στο μελίσσι εξασφαλίζει απρόσκοπτα στον πληθυσμό του την πρόσβαση σε αυτές, ειδικά όταν σχηματίζεται η μελισσόσφαιρα σε χαμηλές θερμοκρασίες, παράγοντας την απαιτούμενη ενέργεια για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας και τη διατήρησή της σε σταθερή τιμή. Είναι ο μηχανισμός της θερμορρύθμισης που διαθέτει το μελίσσι ο πιο επιτυχημένος ανάμεσα σε όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου (Υφαντίδης, 2005). Η έγκαιρη καταπολέμηση της βαρροϊκής ακαρίασης και στον κατάλληλο χρόνο, όταν το μελίσσι δεν διαθέτει γόνο, ώστε να είναι περισσότερο αποτελεσματική, διασφαλίζει την υγεία του.

Η συνένωση των αδύναμων μελισσιών επιβάλλεται ως πρακτική το φθινόπωρο, γιατί τα δυνατά μελίσσια καταπονούνται λιγότερο για την παραγωγή της απαιτούμενης ενέργειας κατά τη θερμορρύθμιση, ενώ αναλογικά καταναλώνουν λιγότερη ποσότητα τροφών, καθιστώντας τον συγκεκριμένο χειρισμό οικονομικά ορθότερο. Είναι προτιμότερο να μειώνεται το πλήθος των μελισσιών στο ξεχειμώνιασμα και να αυξάνεται η δυναμικότητα του καθενός, έχοντας έτσι την ικανότητα να αναπτυχθεί το κάθε μελίσσι γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα την άνοιξη, αφού καταπονείται λιγότερο.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, καθίστανται παραγωγικά έγκαιρα, ώστε να εκμεταλλευτούν τις επερχόμενες νομές ή μπορούν να πολλαπλασιαστούν με ευχέρεια, ώστε να αυξήσουν ξανά το μέγεθος της εκμετάλλευσης ως προς το πλήθος. Το συναίσθημα της ικανοποίησης που νιώθει ο μελισσοκόμος από τις πολλές, τοποθετημένες στο μελισσοκομείο, κυψέλες με αδύναμα μελίσσια αντικαθίσταται την άνοιξη από την απογοήτευση, όταν πολλά από αυτά τα μελίσσια χάνονται.

Απαραίτητη η παρακολούθηση της πρόγνωσης του καιρού

Ήρθε, όμως, η χιονόπτωση και σκέπασε τις κυψέλες. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας αν ο μελισσοκόμος έχει προετοιμάσει σωστά τα μελίσσια του, σύμφωνα με τα προαναγραφόμενα. Το χιόνι πάνω στις κυψέλες λειτουργεί μονωτικά για το εσωτερικό της από τις χαμηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος και είναι λάθος του μελισσοκόμου να επισκεφτεί τα μελίσσια, αν αυτό είναι εφικτό και να ξεσκεπάσει τις κυψέλες από το χιόνι.

Επιπλέον, όταν βγει ο ήλιος, οι θερμοκρασίες παραμένουν πολύ χαμηλές και θανατηφόρες για τις μέλισσες, εάν εκτεθούν σ’ αυτές. Αν ξεχιονιστούν οι κυψέλες, οι μέλισσες ξεγελιούνται βγαίνοντας από τις κυψέλες για τις αναγκαίες πτήσεις καθαρισμού, με αποτέλεσμα τον γρήγορο θάνατό τους.

Επιπλέον, οι ενοχλήσεις στο μελίσσι από ανεπαίσθητους ή μη θορύβους κατά το ξεχιόνισμα των κυψελών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της κατανάλωσης των τροφών και, κατά συνέπεια, της μεταβολικής υγρασίας στο εσωτερικό της κυψέλης. Όταν τα μελίσσια είναι σωστά τοποθετημένα σε μέρος προσήλιο, το λιώσιμο του χιονιού ακολουθεί την άνοδο της θερμοκρασίας και η είσοδος της κυψέλης ελευθερώνεται, επιτρέποντας στις μέλισσες να πετάξουν με συνθήκες σχετικά ευνοϊκές γι’ αυτές.

Η παρακολούθηση της πρόγνωσης του καιρού αποτελεί εργαλείο για τον μελισσοκόμο, αφού μπορεί να προβεί σε διορθωτικές κινήσεις, όσον αφορά την επιπλέον τροφοδότηση ή την αναδιάταξη των πλαισίων με τις τροφές, ώστε τα μελίσσια να έχουν επάρκεια σε τροφές καθ’ όλο το διάστημα που βρίσκονται κλεισμένα λόγω της χιονοκάλυψης.

Είναι δεδομένο ότι τα μελίσσια δεν κινδυνεύουν από το κρύο και τη χιονόπτωση, αντέχουν και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Κινδυνεύουν από την έλλειψη τροφών και τη μικρή δυναμικότητα, μειονεκτήματα που μόνο ένας άπειρος ή αμελής μελισσοκόμος θα τους προσδώσει.

ΓΡΑΦΕΙ: