Ελένη Ζώτου: Προσφέροντας για υιοθεσία ένα δέντρο 300 ετών, διακινεί το αγουρέλαιο της Χαλκιδικής σε Ασία και Ευρώπη

Από παρατημένους ελαιώνες με αιωνόβια δέντρα γεννήθηκε το 2013 στις Καλύβες Χαλκιδικής ένα αγουρέλαιο της ποικιλίας Χονδροελιάς, αποτελώντας ένα από τα πρώτα που έλαβαν τον χαρακτηρισμό αγουρέλαιο ΠΟΠ Χαλκιδικής.

H Ελένη Ζώτου, μέσα από συνεχή προσπάθεια ανασύστασης ανεκμετάλλευτων για περισσότερα από 30 χρόνια ελαιώνων, έχει καταφέρει να συμβάλει στην έρευνα πολλών πανεπιστημίων για την ανάδειξη της αντιοξειδωτικής και υγειοπροστατευτικής δράσης του αγουρελαίου Χαλκιδικής. Μία προσπάθεια που έφτασε να βραβευτεί από την UNESCO και να ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα.

Η ίδια, σε συνεργασία με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια, παρουσιάζει σε σχολεία και φοιτητές ολόκληρο τον δρόμο της ελιάς από την παραγωγή μέχρι την τυποποίηση, ενώ τα προϊόντα της εξάγονται σε αγορές του εξωτερικού.

Ανασύσταση ελαιώνων

Αν και η καταγωγή της είναι από τα Γιάννενα, ο δρόμος της την οδήγησε στη Χαλκιδική και η αγάπη της για τη φύση στην καλλιέργεια της ελιάς. Πήρε την απόφαση να ασχοληθεί με την ελαιοκαλλιέργεια, ξεκινώντας από το μηδέν και νοικιάζοντας τα πρώτα της χωράφια. «Αυτό που με έκανε να ασχοληθώ ήταν η αγάπη μου για τη γη.

Αυτή η αγάπη με οδήγησε στη βιολογική καλλιέργεια και σε ελαιώνες παρατημένους για 30 με 40 χρόνια, με δέντρα άνω των 300 χρόνων, που βρίσκονται μακριά από άλλους ελαιώνες στους οποίους χρησιμοποιούνταν χημικά. Με τη βοήθεια των ειδικών, αλλά και ανθρώπων της περιοχής που γνώριζαν τις ανάγκες των ελαιώνων, ξεκίνησα την ανασύστασή τους, η οποία ήταν δύσκολη, καθώς οι ελαιώνες ήταν σε άθλια κατάσταση. Μπήκα στη διαδικασία να τα καθαρίσω και να τα καλλιεργήσω», αναφέρει στην «ΥΧ» η Ελένη.

Χονδροελιά και ΠΟΠ αγουρέλαιο

Με την τοπική ποικιλία της Χαλκιδικής να είναι η Χονδροελιά, η οποία ξεπερνά σε μέγεθος όλες τις άλλες ποικιλίες της Ελλάδας, συνήθως το 98% προορίζεται για επιτραπέζια ελιά. Ωστόσο, το 2013, λίγες αγροτικές επιχειρήσεις, θέλοντας να διαφοροποιηθούν, ξεκίνησαν την ελαιοποίησή της, μεταξύ των οποίων και η Ελένη. «Την περίοδο εκείνη, οι φορείς είχαν καταθέσει φάκελο στις Βρυξέλλες και είχαν πάρει έγκριση για πρώτη φορά, έτσι ώστε το αγουρέλαιο Χαλκιδικής να χαρακτηριστεί ως ΠΟΠ.

Όταν πήρε την έγκριση, ήμουν ανάμεσα στις 3-4 εταιρείες που αποφάσισαν να καταθέσουν αίτημα μέσω της Agrocert για την πιστοποίηση των προϊόντων τους. Οπότε, το 2013 ήταν η πρώτη μου επίσημη δραστηριότητα ως επιχείρηση, αλλά και ως επαγγελματίας αγρότισσα, παράγοντας το ΠΟΠ αγουρέλαιο Χαλκιδικής με την επωνυμία ‘‘Golden Tree’’».

Συνεργασίες με πανεπιστήμια

Από τη στιγμή που το αγουρέλαιο Χαλκιδικής έλαβε τον χαρακτηρισμό ΠΟΠ, προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών πανεπιστημίων ανά τον κόσμο για την έρευνα σχετικά με τις ιδιότητές του και τη συμβολή του στην ανθρώπινη υγεία. «Όταν παρουσιάστηκε το πρώτο ΠΟΠ αγουρέλαιο Χαλκιδικής, η Αμερικανική Γεωργική Σχολή σε συνεργασία με το Κέντρο Ελιάς του Πανεπιστημίου UC Davis στην Καλιφόρνια προχώρησε σε έρευνα του ελαιολάδου μέσω δειγμάτων και διαπίστωσε ότι περιέχει τις δύο πολυφαινόλες, την ελαιοκανθάλη και την ελαιασίνη, σε ποσοστά που ξεπερνούν τις 1.000 μονάδες ως σύνολο πολυφαινολών.

Οι δύο αυτές πολυφαινόλες έχουν υγειοπροστατευτικές ιδιότητες στην ανθρώπινη υγεία, που σημαίνει ότι μία ποσότητα των 20 ml σε καθημερινή βάση έχει τη δυνατότητα να θωρακίσει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου», εξηγεί η Ελένη.

Οι συνεργασίες της Ελένης με τα πανεπιστήμια δεν σταματούν στα παραπάνω, καθώς έχει υπογράψει σύμβαση με το Πανεπιστήμιο Πάτρας για την εφαρμογή αγροβιοδυναμικής καλλιέργειας στα ελαιόδεντρά της, υπό την εποπτεία γεωπόνων, ενώ σε συνεργασία και με το ΕΚΕΤΑ Θεσσαλονίκης πραγματοποιούν μελέτη στο DNA του αγουρελαίου.

Επίσης, μετά από πολλά πειράματα in vitro για τη δράση του αγουρελαίου με τη βοήθεια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διαπιστώθηκε η συμβολή του ενάντια στα καρκινικά κύτταρα. Στο στόχαστρο της μελέτης, όμως, έχουν μπει και τα φύλλα της Χονδροελιάς, αφού το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μετά από χρόνια έρευνας, διαπίστωσε τη δράση τους στην επιβράδυνση της πορείας της ήπιας άνοιας.

Η προσφορά της Ελένης στη διάσωση των αιωνόβιων ελαιοδέντρων, αλλά και η προσπάθειά της στην ανάδειξη των ιδιοτήτων του αγουρελαίου και ως ισχυρισμού υγείας οδήγησε στην τιμητική διάκριση από την UNESCO.

Μετάδοση γνώσεων και υιοθέτηση ελαιοδέντρων

Τον δρόμο της ελιάς και όλη τη διαδικασία από την παραγωγή μέχρι την τυποποίηση παρουσιάζει η Ελένη σε σχολεία, αλλά και σε φοιτητές ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, όπως αυτό της Λυών στη Γαλλία και του Κολεγίου Ανατόλια των ΗΠΑ.

Μάλιστα, η ίδια δίνει την ευκαιρία σε όποιον επιθυμεί να «υιοθετήσει» ένα ελαιόδεντρο, καθώς, όπως εξηγεί, «πέρα από το γεγονός ότι μπαίνει μια πινακίδα με το όνομα εκείνου που υιοθετεί το δέντρο, μία φορά τον χρόνο, όταν θα κάνω τη συλλογή του καρπού, θα στείλω το πιστοποιητικό του δέντρου, ελαιόλαδο, ελιές, αλλά και προϊόντα της ελιάς. Είναι ένα κίνητρο για να συνδεθούμε με τη φύση, αλλά και τη χαρά της δημιουργίας».