Προσφορές στην υπηρεσία της… παραπλάνησης

Έξι καταγγελίες για ισάριθμες αλυσίδες σούπερ μάρκετ έχουν κατατεθεί στο Υπουργείο Ανάπτυξης

Προσφορές στην υπηρεσία της... παραπλάνησης

Τα σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τους εκπροσώπους τους, αντιπροσωπεύουν το 60% του λιανεμπορίου. Με βάση, τουλάχιστον, τα επίσημα στοιχεία δεν έχει πληγεί όπως άλλοι κλάδοι της οικονομίας από την οικονομική κρίση (άλλωστε εδώ μιλάμε για είδη πρώτης ανάγκης). Στην πραγματικότητα, για τη συντριπτική πλειοψηφία των μέσων νοικοκυριών, η αγορά των αναγκαίων, όπως ένα μεγάλο μέρος των ειδών διατροφής, είναι μονόδρομος. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ορισμένοι από τους κυρίαρχους παίκτες του κλάδου εμφανίζονται απρόθυμοι να ανταποκριθούν στις τυπικές απαιτήσεις της νομοθεσίας όσον αφορά στον τρόπο που επιλέγουν να προσελκύσουν καταναλωτές και να εδραιώσουν ή να μεγεθύνουν τα μερίδιά τους στην αγορά, ασκώντας, σύμφωνα με τις καταγγελίες, αθέμιτες και παραπλανητικές πρακτικές.

Αυτό, τουλάχιστον, καταγγέλλει η ΕΚΠΟΙΖΩ, επικαλούμενη πληθώρα αθέμιτων πρακτικών, που συνιστούν παραπλάνηση των καταναλωτών, και μάλιστα κατ’ επανάληψη, από έξι αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», η καταναλωτική οργάνωση έστειλε τις προηγούμενες μέρες αντίστοιχο αριθμό επιστολών, μία για κάθε αλυσίδα, προς την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Ανάπτυξης. Σε αυτές αναφέρει αναλυτικά τις παραβάσεις που εντοπίζει στα διαφημιστικά τους έντυπα συγκεκριμένων χρονικών περιόδων, ζητώντας την παρέμβαση του υπουργείου ώστε να αναγκαστούν τα σούπερ μάρκετ, σε περίπτωση επανάληψης τέτοιων πρακτικών στο μέλλον, στην επιβολή των προβλεπόμενων από τον νόμο κυρώσεων. Έχουμε στη διάθεσή μας τόσο τις επιστολές αυτές, όσο και τα φυλλάδια από τα οποία προκύπτουν οι καταγγελίες της καταναλωτικής οργάνωσης. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε, όμως, ότι για ευνόητους λόγους, όσο το θέμα είναι υπό εξέταση και εκκρεμεί η επαλήθευση και ενδεχόμενη επιβολή κυρώσεων από το υπουργείο, το οποίο έχει ήδη επιληφθεί του θέματος, δεν αναφέρουμε τα ονόματα των αλυσίδων.

Οι επιστολές

Όπως επισημαίνεται στις σχετικές επιστολές, και οι έξι εταιρείες σούπερ μάρκετ προβαίνουν «κατ’ επανάληψη σε παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές», όπως αυτές προσδιορίζονται από τον νόμο (2251/1994 για την προστασία του καταναλωτή). Επικαλείται, συγκεκριμένα, το άρθρο που ορίζει ότι «μια εμπορική πρακτική θεωρείται παραπλανητική όταν περιλαμβάνει εσφαλμένες πληροφορίες και είναι, συνεπώς, αναληθής, όταν με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής παρουσίασής της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει τον μέσο καταναλωτή (…) και, ούτως ή άλλως, τον οδηγεί ή ενδέχεται να τον οδηγήσει να λάβει απόφαση συναλλαγής την οποία, διαφορετικά, δεν θα ελάμβανε (…)»

Oι πρακτικές που ακολουθούν

Οι πρακτικές που εντοπίζει η ΕΚΠΟΙΖΩ και επισημαίνει στα προωθητικά φυλλάδια των σούπερ μάρκετ, που διένειμαν σε συγκεκριμένες ημερομηνίες μέσα στον Μάρτιο ή σε ολοσέλιδες καταχωρήσεις σε εφημερίδες, διαφημίζοντας τις προσφορές τους, είναι:

  • Αναγραφή «σούπερ προσφοράς», χωρίς να αναγράφεται η προηγούμενη τιμή.
  • Αναγραφή μόνο της τιμής προσφοράς και του ποσοστού έκπτωσης που επωφελείται ο καταναλωτής, χωρίς σαφή αναφορά στην τιμή επί της οποίας υπολογίζεται το ποσοστό έκπτωσης.
  • Αναγραφή μόνο της τιμής προσφοράς και του ποσού της έκπτωσης, όπου, δηλαδή, πρέπει να κάνει ο καταναλωτή τη… μαθηματική πράξη για να διαπιστώσει το ποσό κατά το οποίο ωφελείται.
  • Αναγραφή με την ένδειξη «ΜΟΝΟ» αποκλειστικά της τιμής προσφοράς.
  • Αναγραφή μόνο του ποσοστού έκπτωσης, χωρίς προηγούμενη ή τελική, κατόπιν της έκπτωσης, τιμή.
  • Η προ της προσφοράς τιμή να εμφανίζεται διαγραμμένη και σε μικρότερο μέγεθος από τη νέα τιμή, «καθιστώντας δυσχερή τη σύγκριση των δύο τιμών», όπως καταγγέλλει.

Η πλειοψηφία των σούπερ μάρκετ για τα οποία γίνεται λόγος, όπως προκύπτει από τις σχετικές επιστολές, ασκεί τουλάχιστον δύο από τις παραπάνω αθέμιτες και παραπλανητικές πρακτικές. Συνεπώς, σημειώνει, σε κάθε περίπτωση «δεν γίνεται σαφής η προσφορά ή είναι δυσδιάκριτο το οικονομικό όφελος που προκύπτει από την εν λόγω προωθητική ενέργεια, καθώς δεν παρέχεται στον καταναλωτή η δυνατότητα να συγκρίνει τις τιμές των προϊόντων που προωθεί ο συγκεκριμένος όμιλος με τα αντίστοιχα προϊόντα των άλλων ομίλων σούπερ μάρκετ».

Σύμφωνα με τη διάταξη που περιλαμβάνεται στους κανόνες ΔΙΕΠΠΥ (Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών) σχετικά με τις προωθητικές ενέργειες των καταστημάτων, «το οικονομικό όφελος του καταναλωτή από την προωθητική ενέργεια πρέπει να είναι εμφανές, να προκύπτει άμεσα και επαγωγικά και να απεικονίζεται σε κάθε πινακίδα λιανικής πώλησης και σε κάθε άλλη μορφή εμπορικής πρακτικής, συμπεριλαμβανομένης και της με οποιοδήποτε τρόπο διαφήμισης».

Η νομοθεσία

Προσφορές στην υπηρεσία της... παραπλάνησης Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να γνωρίζει κανείς πως σε ό,τι αφορά τις προωθητικές ενέργειες των σούπερ μάρκετ, η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ότι:

  • Είναι υποχρεωτική η αναγραφή τιμής πώλησης προϊόντος πριν και μετά την έκπτωση.
  • Τόσο η τιμή πριν όσο και η τιμή μετά πρέπει να αναγράφονται με ισομεγέθη, ευδιάκριτα και ευανάγνωστα γράμματα, με έμφαση στην τιμή πώλησης (προσφοράς), που θα τονίζεται με γραμματοσειρά έντονης μορφής (bold).
  • Πρέπει να αναφέρεται με οποιονδήποτε τρόπο ότι το συγκεκριμένο προϊόν πωλείται φθηνότερα.
  • Η τιμή του προϊόντος πριν την προσφορά δεν πρέπει να έχει αυξηθεί για τουλάχιστον δύο μήνες.
  • Σε περίπτωση προσφοράς «1+1 δώρο» θα πρέπει υποχρεωτικά το προϊόν να πωλείται και μεμονωμένα.

Μελίνα Ζιάγκου