Ψηφιακή καινοτομία για την αειφορική χρήση των υδατικών πόρων στη γεωργία

«Μέσα από την αξιοποίηση της ευφυούς γεωργίας και των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης, ο αγροτικός τομέας αποκτά νέα εργαλεία για τη βελτίωση της αποδοτικότητας και τη μείωση της κατανάλωσης φυσικών πόρων, προσφέροντας λύσεις σε περιοχές που αντιμετωπίζουν έντονα υδατικά προβλήματα.»

Η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αειφορική χρήση τόσο των επιφανειακών όσο και των υπόγειων αποθεμάτων νερού, με στόχο την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών που προκύπτουν από τη γεωργική παραγωγή, την αστικοποίηση και τη βιομηχανική δραστηριότητα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρούνται έντονες ανισορροπίες στην κατανομή των υδατικών πόρων, καθώς περιοχές με επάρκεια συνυπάρχουν με περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις, λόγω περιορισμένων βροχοπτώσεων, απουσίας κατάλληλων υποδομών ή και δημογραφικής πίεσης.

Η πρόκληση της ολοκληρωμένης διαχείρισης νερού

Ο αγροτικός τομέας, ως ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού στη Μεσόγειο και στη χώρα μας (βλ. διάγραμμα), καλείται σήμερα να ενσωματώσει σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογίες, προκειμένου να λαμβάνει τεκμηριωμένες, ταχείες και στοχευμένες αποφάσεις. Η ευφυής γεωργία αναδύεται ως μια ολοκληρωμένη μεθοδολογική προσέγγιση που συνδυάζει την αγροτεχνογνωσία με την ψηφιακή καινοτομία, ενισχύοντας αφενός την αποτελεσματική διαχείριση του αρδευτικού νερού και αφετέρου τη βιωσιμότητα των καλλιεργητικών πρακτικών.

Στο πλαίσιο αυτό, η γεωργική δραστηριότητα οφείλει να υπηρετεί την πολυδιάστατη έννοια της βιωσιμότητας, περιβαλλοντική, οικονομική, τεχνική και κοινωνική, εξισορροπώντας τις απαιτήσεις για περιορισμό της κατανάλωσης φυσικών πόρων με την ανάγκη για διατήρηση της παραγωγικότητας, της ασφάλειας τροφίμων και της αγροτικής ανταγωνιστικότητας. Η πρόκληση αυτή καθίσταται ακόμη πιο επιτακτική υπό το φως των σύγχρονων υδρολογικών και κοινωνικοοικονομικών κρίσεων, αλλά και των στρατηγικών στόχων που τίθενται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ένα καινοτόμο περιβάλλον λήψης αποφάσεων χάρη στον ψηφιακό μετασχηματισμό

Ο ρόλος της καινοτομίας, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης και της τεχνολογικής προόδου ειδικά μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, καθίσταται καθοριστικός για τη μετάβαση προς ένα ανθεκτικό και αποδοτικό αγροδιατροφικό σύστημα. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της γεωργίας, ως αποτέλεσμα αυτής της δυναμικής, αναδεικνύεται ως το καταλληλότερο μέσο ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων στη λήψη αποφάσεων.

gaiasense: Παράδειγμα εφαρμογής μετρήσιμης αποτελεσματικότητας

Ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της προσπάθειας αποτελεί το gaiasense της NEUROPUBLIC, ένα σύστημα ευφυούς γεωργίας που έχει εφαρμοστεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Χαρακτηριστική είναι η πολυετής εφαρμογή του στην Κύπρο, στην καλλιέργεια της πατάτας, στο πειραματικό αγροτεμάχιο του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών. Η χρήση του έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση στις συνολικές ποσότητες νερού κατά την καλλιεργητική περίοδο σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι σε περιοχές με ζητήματα στους διαθέσιμους υδατικούς πόρους δύναται να βελτιώσει την κατάσταση. Όπως έχει μελετηθεί, το σύστημα αξιοποιεί πληθώρα δεδομένων πεδίου (κλιματικά, εδαφικά, υδατικά, καλλιεργητικά και εργατικά), παρέχοντας στους γεωπόνους και στους παραγωγούς τη δυνατότητα να λαμβάνουν τεκμηριωμένες και έγκαιρες αποφάσεις. Μέσω της πλατφόρμας και της εφαρμογής gaiasense mobile app, οι αγρότες μπορούν να βελτιώσουν την παραγωγή τους, να μειώσουν το κόστος εισροών όπως το νερό και να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα της παραγωγικής τους δραστηριότητας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αγρότης δεν χρειάζεται να αλλάξει τις καλλιέργειές του ή να επενδύσει σημαντικά. Το gaiasense αποτελεί μια προσαρμοσμένη λύση, εναρμονισμένη με τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις. Σημαντικό είναι, επίσης, ότι το σύστημα συνδυάζεται με αισθητήρες εδαφικής υγρασίας σε πραγματικό χρόνο. Επιπλέον, υπάρχει πρόβλεψη καιρικών συνθηκών, ώστε να αποφεύγονται περιττές αρδεύσεις όταν υπάρχει ένδειξη γεγονότος βροχής. Η υιοθέτηση του συστήματος gaiasense μπορεί να επιφέρει σημαντική εξοικονόμηση νερού και ενέργειας ιδιαίτερα σε μεγάλες εκτάσεις ή σε μεγάλο αριθμό αγροτεμαχίων.

Το gaiasense, με τη φιλική του προσέγγιση, την αξιοπιστία και την προσιτή του εφαρμογή, ενισχύει τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας στη χώρα μας, προσφέροντας ουσιαστικά εργαλεία στον σύγχρονο γεωργό, με στόχο τη μεγιστοποίηση της απόδοσης και την ελαχιστοποίηση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.

γράφει ο Δημήτριος Ε. Τσεσμελής, επίκουρος καθηγητής, Γεωργικά Μηχανήματα – Γεωργία Ακριβείας, Τμήμα Γεωπονίας, Πανεπιστήμιο Πατρών