Ρευστότητα και τιμές «φρενάρουν» τις προθέσεις σποράς στα σιτηρά
Σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι φαίνεται να βρίσκονται οι σιτοπαραγωγοί της χώρας, καθώς η νέα καλλιεργητική περίοδος ξεκινά υπό ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες. Οι χαμηλές τιμές της παραγωγής του 2025 και η καθυστέρηση στην καταβολή των αγροτικών ενισχύσεων έχουν οδηγήσει σε έντονο προβληματισμό και περιορισμένο ενδιαφέρον για σπορά.
Ο πρόεδρος της Ένωσης Ορεστιάδας, Λάμπρος Κουμπρίδης, μεταφέρει μια εικόνα γενικευμένης απογοήτευσης. Όπως σημειώνει, οι τιμές των σιτηρών παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα και δεν διαφαίνεται κάποια σημαντική αλλαγή στο άμεσο μέλλον. Παρά τις καλές αποδόσεις και την ικανοποιητική ποιότητα της προηγούμενης χρονιάς, οι παραγωγοί δεν φαίνεται να πείθονται να επενδύσουν εκ νέου στα σιτηρά. «Όλα θα φανούν το επόμενο διάστημα, όταν ξεκαθαρίσει και το ζήτημα των ενισχύσεων. Τότε θα μπορέσουμε να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Σιγή ιχθύος από τους παραγωγούς
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στην περιοχή του Κιλκίς, όπου παραδοσιακά καλλιεργούνται σκληρά και μαλακά σιτηρά. Ο παραγωγός Γιώργος Χουρσίδης τονίζει πως η πλειονότητα των αγροτών εμφανίζεται διστακτική, τόσο λόγω των χαμηλών τιμών του 2025 όσο και εξαιτίας των καθυστερημένων ευρωπαϊκών ενισχύσεων, οι οποίες δεν έχουν ακόμη αποδοθεί. «Βλέπουμε αρκετούς να στρέφονται προς τα ψυχανθή, όπως είναι ο βίκος και τα λούπινα, ειδικά όταν υπάρχει δυνατότητα συμβολαιακής καλλιέργειας με ιδιωτικές εταιρείες», προσθέτει.
Περιορισμένο το ενδιαφέρον και από τις ζυθοποιίες
Απογοητευτική είναι η κατάσταση και στην Καλαμπάκα, όπου δραστηριοποιούνται αρκετοί παραγωγοί κριθαριού, κυρίως για τη ζυθοποιία. Ο Χρήστος Ντάλας, παραγωγός και έμπορος κριθαριού, αναφέρει πως ούτε οι ζυθοποιίες δείχνουν ενδιαφέρον για νέες συνεργασίες, ούτε όμως και οι παραγωγοί προτίθενται να καλλιεργήσουν, δεδομένης της χαμηλής τιμής, που κυμάνθηκε στα 15-18 λεπτά το κιλό. «Παλιά, τέτοια εποχή, διακινούσα μέχρι και 25 νταλίκες λιπάσματα. Σήμερα, δεν έχει φύγει ούτε μία. Η πίστωση έχει περιοριστεί δραστικά και η αγορά έχει κυριολεκτικά “παγώσει”», τονίζει με ανησυχία.
Δυσκολίες στην τελική απόφαση ανεξαρτήτως αποδόσεων
Στα Γρεβενά, οι αποδόσεις του 2025 χαρακτηρίζονται πολύ ικανοποιητικές με 700 κιλά το στρέμμα στο μαλακό σιτάρι και 580 κιλά στο κριθάρι. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο παραγωγός Ανδρέας Ντίνας, οι τιμές παραμένουν αποθαρρυντικές για τη νέα καλλιεργητική περίοδο και δεν καλύπτουν το κόστος παραγωγής. «Υπάρχει έντονη διστακτικότητα. Οι περισσότεροι περιμένουν να δουν πώς θα κινηθούν οι ενισχύσεις και αν θα υπάρξει κάποια ουσιαστική στήριξη, προτού πάρουν τελικές αποφάσεις για σπορά», εξηγεί.
Στροφή σε εναλλακτικές καλλιέργειες
Διστακτικοί εμφανίζονται οι περισσότεροι παραγωγοί σιτηρών στη Στερεά Ελλάδα, καθώς οι χαμηλές τιμές δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Η έλλειψη εναλλακτικών καλλιεργειών, που να εξασφαλίζουν ικανοποιητικό εισόδημα, οδηγεί πολλούς αγρότες στο να συνεχίσουν αναγκαστικά με το σιτάρι, παρά τις δυσκολίες.
Σύμφωνα με τον παραγωγό Κώστα Δημητρίου, οι τιμές των σιτηρών κυμάνθηκαν στα 20-22 λεπτά το κιλό, γεγονός που αποθαρρύνει σε μεγάλο βαθμό τους καλλιεργητές. Ο ίδιος δηλώνει πως φέτος θα καλλιεργήσει μόλις το 50% των εκτάσεων που είχε πέρυσι, παρότι διαθέτει θεριζοαλωνιστική μηχανή. Όπως εξηγεί, «άλλες χρονιές, τέτοια περίοδο, τα χωράφια ήταν ήδη οργωμένα και έτοιμα για σπορά, κάτι που φέτος δεν συμβαίνει».
Στον Δομοκό, ο γεωπόνος και παραγωγός Χρήστος Πετρόπουλος υπογραμμίζει ότι το σιτάρι θα συνεχίσει να καλλιεργείται, κυρίως λόγω της απουσίας άλλων βιώσιμων επιλογών. Ωστόσο, τονίζει ότι «ολοένα και περισσότεροι παραγωγοί στρέφονται σε εναλλακτικές καλλιέργειες, όπως η ρίγανη με συμβολαιακές συμφωνίες, αλλά και η κινόα και το σουσάμι, ώστε να διασφαλίσουν ένα πρόσθετο εισόδημα».
Στον Ορχομενό, ο παραγωγός Ιωάννης Νταντούμης σημειώνει ότι η πτώση της τιμής της μηδικής έχει μειώσει δραματικά το ενδιαφέρον. «Αναγκαστικά θα επιστρέψουμε στο σιτάρι», λέει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι το βαμβάκι δεν δείχνει προοπτικές σε αυτήν τη φάση, ενώ η βιομηχανική ντομάτα καλλιεργείται μόνο σε περιορισμένες εκτάσεις. Για την ανοιξιάτικη περίοδο, οι περισσότεροι σκέφτονται το καλαμπόκι.
Ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες, το σιτάρι παραμένει μία από τις βασικότερες καλλιεργητικές επιλογές των αγροτών της περιοχής. Εκτιμούν ότι τα ακαλλιέργητα κτήματα δημιουργούν περισσότερα προβλήματα και δεν συνάδουν με την παραγωγική κουλτούρα των ίδιων. Αναζητούν, όμως, εναλλακτικές επιλογές από άλλες εξειδικευμένες αροτραίες καλλιέργειες, ώστε να καλύψουν ένα μέρος του εισοδήματός τους.
Γενικευμένη αβεβαιότητα
Το κοινό συμπέρασμα που προκύπτει από όλες τις παραγωγικές ζώνες είναι ο έντονος προβληματισμός και η γενικευμένη αβεβαιότητα. Αν και το έδαφος, η εμπειρία και το δυναμικό υπάρχουν, οι οικονομικές συνθήκες και οι καθυστερήσεις στη στήριξη οδηγούν πολλούς παραγωγούς είτε στην αδράνεια είτε στην αναζήτηση εναλλακτικών επιλογών. Η επόμενη περίοδος θα είναι καθοριστική για το αν και πώς θα κινηθεί ο αγροτικός κόσμος της χώρας προς μια σταθερή και βιώσιμη παραγωγική κατεύθυνση.
