Την επικαιροποίηση των κανόνων για την καλή μεταχείριση των ζώων αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας σε δημόσια διαβούλευση την αναθεωρημένη πρόταση της Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη και το Κοινοβούλιο. Η δημόσια διαβούλευση θα εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» και θα διαρκέσει 14 εβδομάδες, έως τις 21 Ιανουαρίου 2022.
Η τελική πρόταση της Επιτροπής θα κατατεθεί τους τελευταίους μήνες του 2023, εφόσον έχουν αξιολογηθεί και ενσωματωθεί οι παρατηρήσεις. Είναι δεδομένο, ωστόσο, ότι οι αλλαγές στη νομοθεσία θα οδηγήσουν σε αύξηση του κόστους εκτροφής για τους κτηνοτρόφους. Από την πλευρά της Κομισιόν, αναφέρεται ότι θα γίνει προσπάθεια να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στην ευζωία των εκτρεφόμενων ζώων και στον απρόσκοπτο εφοδιασμό της αγοράς, σε ανταγωνιστικές τιμές, οι οποίες να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και στις απαιτήσεις των καταναλωτών.
«End the Cage Age»
Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τις 30 Ιουνίου 2021, ανακοίνωσε την προσπάθεια για εναρμόνιση της νομοθεσίας με το αίτημα των Ευρωπαίων πολιτών να μπει τέλος στα κλουβιά. Η πρωτοβουλία «End the Cage Age» («Τέλος στην εποχή των κλουβιών») καλεί την Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία που να απαγορεύει τη χρήση:
✱ Κλουβιών για ωοπαραγωγούς όρνιθες, κουνέλια, πουλάδες, κρεοπαραγωγικές όρνιθες αναπαραγωγής, ωοπαραγωγούς όρνιθες αναπαραγωγής, ορτύκια, πάπιες και χήνες.
✱ Κλουβιών τοκετού για χοιρομητέρες.
✱ Χώρων σταβλισμού χοιρομητέρων, όπου αυτοί δεν έχουν ήδη απαγορευθεί.
✱ Ατομικών κελιών εκτροφής μοσχαριών, όπου αυτά δεν έχουν ήδη απαγορευθεί.
Απαντώντας στο αίτημα των πολιτών, η Επιτροπή τονίζει ότι «η καλή μεταχείριση των ζώων κατέχει κεντρική θέση στο θεματολόγιο βιωσιμότητας» και δεσμεύεται ότι θα υποβάλει νομοθετικές προτάσεις για την αναθεώρηση της ενωσιακής νομοθεσίας έως το τέλος του 2023. «Επιστημονικές μελέτες που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα επιβεβαιώνουν την ύπαρξη εναλλακτικών κτηνοτροφικών συστημάτων, τα οποία προσφέρουν υψηλές αποδόσεις χωρίς τη χρήση κλουβιών», επισημαίνεται.
Η εκτροφή σε κλουβιά
Τα εκτρεφόμενα ζώα κρατούνται σε κλουβιά για διάφορους λόγους, κυρίως οικονομικούς. Τα συστήματα αυτά (ιδίως σε μονάδες εντατικής παραγωγής) είναι οικονομικά αποδοτικά και παρέχουν πρακτικότερες συνθήκες εργασίας. Επίσης, για λόγους βιοπροφύλαξης, ενδέχεται να είναι αναγκαίος κάποιος βαθμός περιορισμού σε εσωτερικούς χώρους, για την πρόληψη ορισμένων νόσων των ζώων.
Η διακοπή της χρήσης των κλουβιών θα απαιτήσει αλλαγές των υφιστάμενων συστημάτων εκτροφής και επενδύσεις, πολλές φορές δαπανηρές. Οι κτηνοτρόφοι θα πρέπει να προσαρμόσουν τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, να αγοράσουν νέο εξοπλισμό και να αλλάξουν τις πρακτικές παραγωγής και εκτροφής.
Ταυτόχρονα, όμως, η μετάβαση σε συστήματα εκτροφής με υψηλότερα πρότυπα καλής μεταχείρισης των ζώων, πολλές φορές βελτιώνει τη φήμη των γεωργών στην κοινωνία και αυξάνει την εμπιστοσύνη στην εργασία τους. Τα υψηλά ενωσιακά πρότυπα καλής μεταχείρισης των ζώων συμβάλλουν επίσης στην καλή φήμη των γεωργικών προϊόντων της ΕΕ και εξηγούν εν μέρει την υψηλή ζήτησή τους, η οποία εξασφαλίζει καλύτερο εισόδημα στους γεωργούς. Οι αλλαγές στα υφιστάμενα γεωργικά συστήματα θα συμβάλουν επίσης στη διαφύλαξη των πόρων από τους οποίους εξαρτώνται τα συστήματα τροφίμων, γεγονός που με τη σειρά του θα μειώσει την απώλεια βιοποικιλότητας, αναφέρεται στην εισήγηση της Επιτροπής.
«Ανταποκρινόμενη στην πρωτοβουλία, καθώς και στην απαίτηση για μετάβαση σε πιο ηθικά και βιώσιμα κτηνοτροφικά συστήματα, η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει τη σταδιακή κατάργηση και τελικά την απαγόρευση της χρήσης τέτοιων συστημάτων κλουβιών για όλα αυτά τα είδη και κατηγορίες, υπό όρους (συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας της μεταβατικής περιόδου) που θα καθοριστούν βάσει των γνωμών της EFSA και μελέτης επιπτώσεων. Ειδικότερα, η Επιτροπή θα αξιολογήσει κατά πόσο είναι σκόπιμο να επιδιώξει την έναρξη ισχύος της προτεινόμενης νομοθεσίας από το 2027», τονίζει με την έναρξη της διαβούλευσης.
Τα πρώτα βήματα
Ήδη, πάντως, έχουν προβλεφθεί εργαλεία τα οποία στηρίζουν αυτήν τη μετάβαση. Από το 2023 προβλέπεται ένα νέο σύστημα, σύμφωνα με το οποίο τα κράτη-μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιούν «οικολογικά προγράμματα» για να στηρίξουν τη βελτίωση της μεταχείρισης των ζώων.
Τα οικολογικά προγράμματα θα παρέχουν στους γεωργούς επιπλέον ενισχύσεις για δεσμεύσεις διαχείρισης που θα τους αποζημιώνουν για πρόσθετες δαπάνες ή απώλειες εισοδήματος που συνδέονται με την αναβάθμιση των εφαρμοζόμενων προτύπων, πέρα από τις υποχρεωτικές απαιτήσεις. Τα οικολογικά προγράμματα χρηματοδοτούνται πλήρως από τον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης. Επίσης, στα μέτρα του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) περιλαμβάνονται και άλλα μέσα στήριξης.
Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, «η βελτίωση της μεταχείρισης των ζώων δεν είναι μόνο ζήτημα ηθικής. Βελτιώνει την υγεία των ζώων και μειώνει την ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή, επιβραδύνοντας έτσι την πιθανή εμφάνιση ανθεκτικών μικροοργανισμών και βελτιώνοντας την ποιότητα των τροφίμων. Επιπλέον, η μείωση του άγχους π.χ. των ωοπαραγωγών ορνίθων, μειώνει τον επιπολασμό της σαλμονέλας στα σμήνη. Η καλή διαβίωση των ανθρώπων συνδέεται στενά με την καλή διαβίωση των ζώων».
Τι ισχύει τώρα στις χώρες της ΕΕΕμπλουτισμένα κλουβιά για ωοπαραγωγούς όρνιθες:✱ Απαγορεύονται στην Αυστρία και στο Λουξεμβούργο. ✱ Απαγορεύονται στη Γαλλία για νέες ή ανακαινισμένες κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. ✱ Θα απαγορευτούν στη Γερμανία από το 2025, στην Τσεχία από το 2027, στη Βαλονία (Βέλγιο) από το 2028 και στη Σλοβακία από το 2030. Θέσεις σταβλισμού χοιρομητέρων και κλουβιά τοκετού:✱ Απαγορεύονται στη Σουηδία. ✱ Από το 2036, τα κλουβιά τοκετού στη Γερμανία θα επιτρέπονται για το πολύ πέντε ημέρες ανά περίοδο τοκετού. ✱ Οι θέσεις σταβλισμού χοιρομητέρων θα απαγορευτούν από το 2029 στη Γερμανία. ✱ Οι θέσεις σταβλισμού χοιρομητέρων θα απαγορευτούν από τη στιγμή του απογαλακτισμού στη Δανία, με πλήρη ισχύ από το 2035. ✱ Στις Κάτω Χώρες, οι θέσεις σταβλισμού χοιρομητέρων θα απαγορεύονται τέσσερις ημέρες μετά τη σπερματέγχυση στις Κάτω Χώρες και δέκα ημέρες μετά τη σπερματέγχυση στην Αυστρία. Κλουβιά για κουνέλια:✱ Απαγορεύονται για τα κουνέλια κρεοπαραγωγής στην Αυστρία, στη Γερμανία και στις Κάτω Χώρες. ✱ Απαγορεύονται τα μη εμπλουτισμένα κλουβιά για τα κουνέλια κρεοπαραγωγής από το 2016 και τα εμπλουτισμένα κλουβιά από το 2025 στη Φλάνδρα (Βέλγιο). ✱ Ειδικές απαιτήσεις για τα κουνέλια στη Γερμανία, στις Κάτω Χώρες και στη Σουηδία, π.χ. σταβλισμός τουλάχιστον σε ζεύγη (κουνέλια πάχυνσης), κατάλληλο υλικό μάσησης, πρόσβαση σε χονδροειδείς ζωοτροφές, πρόσβαση σε εξέδρα. |
