Σχέδιο για την απεμπλοκή των αδειοδοτήσεων στη μυδοκαλλιέργεια

midokalliergeia-adeiodotisi-sxedio

Οριστικό τέλος στην άναρχη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί επί σειρά ετών εις βάρος της ελληνικής μυδοκαλλιέργειας έρχεται να δώσει σχέδιο μελέτης, που παρουσίασε και κατέθεσε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Β΄ Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Μάρδας, προς τα αρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Πρόκειται για μία ολοκληρωμένη πρόταση, η οποία εκπονήθηκε μέσα σε τέσσερις μήνες από το γραφείο του πρώην υπουργού σε συνεργασία με μυδοπαραγωγούς της Χαλάστρας και των Κυμίνων, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κεντρικής Μακεδονίας και εμπειρογνωμόνων, με στόχο την απελευθέρωση, την εξυγίανση και την ανάπτυξη του κλάδου.

«Εδώ και 17 χρόνια, στην ουσία, δεν δίνονται άδειες για μυδοκαλλιεργητές σε όλη την Ελλάδα λόγω ενός θεσμικού πλαισίου, το οποίο δεν μπορεί να ολοκληρωθεί», επισημαίνει στην «ΥΧ» ο κ. Μάρδας και εξηγεί: «Και δεν μπορεί να ολοκληρωθεί, γιατί δεν έχουν ακόμη οριστεί με το προβλεπόμενο Προεδρικό Διάταγμα οι Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ). Και αυτό βέβαια είναι η αρχή όλων».

Πρόταση για τη μυδοκαλλιέργεια, του βουλευτή Δημήτρη Μάρδα στα χέρια των συναρμόδιων υπουργείων
Πρόταση του βουλευτή Δημήτρη Μάρδα στα χέρια των συναρμόδιων υπουργείων

Η μυδοκαλλιέργεια είναι ένας σημαντικός κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής της χώρας μας, με την ετήσια παραγωγή να ξεπερνά τους 20.000 τόνους τον χρόνο και το μεγαλύτερο τμήμα της να εξάγεται στην ΕΕ. Η μεγαλύτερη ποσότητα μυδιών της χώρας μας παράγεται στον Θερμαϊκό Κόλπο. Παρ’ όλα αυτά, οι μυδοκαλλιέργειες στη χώρα, εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, αντιμετωπίζουν προβλήματα γραφειοκρατίας, που εμποδίζουν την εύρυθμη λειτουργία του κλάδου.

Ήταν το 1999, όταν εκδόθηκε ο νόμος 2742/1999 «Χωροταξικός σχεδιασμός και αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις», με τον οποίο προβλέφθηκε για πρώτη φορά ότι η υδατοκαλλιέργεια επιτρέπεται να ασκείται μόνο σε Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (ΠΟΑΠΔ), και ειδικότερα σε περιοχές ανάπτυξης μονάδων υδατοκαλλιεργειών. Ακολούθησε η ΚΥΑ 31722/4-11/2011, με την οποία οι περιοχές αυτές ορίστηκαν ως ΠΟΑΥ. Ωστόσο, από τότε μέχρι σήμερα καμία ΠΟΑΥ δεν θεσμοθετήθηκε από την πολιτεία, με αποτέλεσμα αφενός να έχει μπλοκάρει η διαδικασία αδειοδότησης μονάδων και αφετέρου όλα αυτά τα χρόνια να αρχίσουν να λειτουργούν παράνομες εκμεταλλεύσεις. Μάλιστα, στην ίδια ΚΥΑ, δεν κρινόταν υποχρεωτική η συμμετοχή των συλλόγων υδατοκαλλιεργητών στους φορείς διαχείρισης των ΠΟΑΥ.

Εξάλλου, σήμερα, ο κλάδος της μυδοκαλλιέργειας διέπεται από το γενικότερο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την υδατοκαλλιέργεια με τον νόμο 4282/2014, ενώ με τον νόμο 4366/2016 (άρθρο 15) έχει δοθεί παράταση στη θεσμοθέτηση των ΠΟΑΥ μέχρι τις 3/11/2019.

Βάσει του προτεινόμενου σχεδίου, ως προς το θεσμικό πλαίσιο, δίνεται η δυνατότητα για την ίδρυση/εγκατάσταση νέων μονάδων μυδοκαλλιέργειας κατ’ εξαίρεση στις θαλάσσιες περιοχές που δεν έχει συσταθεί ή δεν έχει ολοκληρωθεί η προβλεπόμενη ΠΟΑΥ. «Καθ’ υπέρβαση, λοιπόν, των υφιστάμενων διατάξεων, αναφορικά με την αδειοδότηση των μυδοκαλλιεργειών, έως τη σύσταση των ΠΟΑΥ, οι άδειες θα εκδίδονται από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις των περιφερειών και θα βασίζονται στα ήδη υφιστάμενα δεδομένα που δεν έχουν ενσωματωθεί σε ΠΔ και αφορούν τις ήδη χωροθετημένες περιοχές ως ΠΟΑΥ, τις υφιστάμενες περιβαλλοντικές μελέτες και την πραγματική κατάσταση», σημειώνεται.

Επιπλέον, σύμφωνα με το σχέδιο, η εγκατάσταση νέων μονάδων υδατοκαλλιέργειας επιτρέπεται αποκλειστικά και μόνο στις συγκεκριμένες θέσεις που προβλέπονται στην τεχνική μελέτη της υπό θεσμοθέτηση ΠΟΑΥ. Αν η υφιστάμενη κατάσταση (νόμιμες και παράνομες μονάδες) δείχνει την ύπαρξη περισσότερων μονάδων, τότε προτείνεται η άμεση εκπόνηση συμπληρωματικής μελέτης, με σκοπό την επέκταση των εν λόγω δραστηριοτήτων στο μέλλον με την αύξηση των πλωτών ή των πασαλωτών μονάδων.

Η περίπτωση της Χαλάστρας

Όπως προκύπτει από έκθεση της Κτηματικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης το 2014, μόνο στο θαλάσσιο πάρκο της Χαλάστρας αναπτύσσονται και λειτουργούν νόμιμα αδειοδοτημένες 23 πλωτές μονάδες μυδοκαλλιέργειας με το σύστημα longtime, ενώ από 15ετίας λειτουργούν και παράνομες μονάδες, οι οποίες καλύπτουν έκταση τριπλάσια των νόμιμων. Αιτία; Ακόμα αναμένεται, από το 1999, η απόδοση στους παραγωγούς που δραστηριοποιούνται στα πασσαλωτά των αντίστοιχων μονάδων που προέβλεπε η ΠΟΑΥ και δικαιούνταν να λάβουν!

Προτεινόμενες νομοθετικές και διοικητικές παρεμβάσεις

Δυνατότητα αύξησης δυναμικότητας με ίδρυση νέων μονάδων

Όπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στο προτεινόμενο σχέδιο, η αδειοδότηση νέων μονάδων σε περιοχές όπου εκκρεμεί υπό θεσμοθέτηση ΠΟΑΥ είναι απόλυτα εφικτή, σκόπιμη και επιθυμητή με τη βοήθεια τροπολογιών, που θα αλλάξουν την ΚΥΑ 31722/2011 και τους νόμους 2742/1999, 4282/2014 και 4366/2016.

Αναλυτικά, προτείνεται στον Ν.2742/1999 (όπως τροποποιήθηκε από τον 3889/2010) να συμπληρωθεί ότι σε ΠΟΑΠΔ υδατοκαλλιεργειών «η συμμετοχή των υδατοκαλλιεργητών στον φορέα της ΠΟΑΠΔ κρίνεται υποχρεωτική». Μάλιστα, προτείνεται και τροποποίηση, προκειμένου η εκμίσθωση υδάτινων επιφανειών να επιτρέπεται και κατά το μεταβατικό στάδιο, από την αίτηση έως και την έκδοση ΠΔ χαρακτηρισμού και οριοθέτησης ΠΟΑΠΔ, υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που θα καθορίζονται με ΚΥΑ των ΥΠΕΝ και ΥΠΑΑΤ.

midokalliergeia-adeiodotisi-sxedio2Προτείνεται να τροποποιηθεί διάταξη της ΚΥΑ 31722/4.11.2011, ώστε η ίδρυση νέων μονάδων μυδοκαλλιεργειών σε ΠΑΥ Α και υδατοκαλλιεργειών σε ΠΑΥ Β να επιτρέπεται και πριν από τη θεσμοθέτηση ΠΟΑΥ, στις προτεινόμενες για θεσμοθέτηση περιοχές, μετά από έλεγχο ποιότητας νερών και περιβαλλοντικών συνθηκών. Αλλά και να προστεθεί πως η γνωμοδότηση του φορέα ΠΟΑΥ να ζητείται στην περίπτωση που έχει συσταθεί και είναι ενεργός, ενώ δεν απαιτείται σε περίπτωση που δεν έχει συσταθεί.

Στο τέλος της παρ. 3, του άρθρου 17, του Ν. 4282/2014, προστίθεται, δε, και παράγραφος που θα ξεκαθαρίζει πως για την ίδρυση νέων μονάδων σε υπό θεσμοθέτηση ΠΟΑΥ δεν απαιτείται η γνωμοδότηση του φορέα της υπό θεσμοθέτηση ΠΟΑΥ, εάν αυτός δεν έχει συσταθεί ή/και δεν είναι ενεργός.

Τέλος, σε διάταξη του Ν. 4366/2016 συμπληρώνεται πως, κατ’ εξαίρεση για τις μονάδες μυδοκαλλιέργειας των ΠΑΥ Α, δίνεται η δυνατότητα αύξησης της συνολικής υφιστάμενης δυναμικότητας λόγω ίδρυσης νέων μονάδων.

 «Οι τροπολογίες που κατατέθηκαν είναι σαφείς», υπογραμμίζει ο κ. Μάρδας. «Δεν λέμε μόνο ότι πρέπει να γίνει αυτό, αλλά λέμε και πώς πρέπει να γίνει. Προσδιορίζουμε, δηλαδή, στην ουσία αλλαγές και προσδιορίζουμε και φραστικά πώς πρέπει να διαμορφωθεί ο νόμος. Άρα, από τη στιγμή που έρθουν οι τροπολογίες, τίθεται και σε εφαρμογή όλη αυτή η διαδικασία», σημειώνει.

 Περιφέρεια – Δήμοι συστήνουν νέα ΠΟΑΥ

Νέα ΠΟΑΥ, με τη μορφή διαβαθμιδικής συνεργασίας μεταξύ της Περιφέρειας και των εμπλεκόμενων δήμων στο θέμα των μυδοκαλλιεργειών του Θερμαϊκού, προωθεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Στο τελευταίο Περιφερειακό Συμβούλιο, εγκρίθηκε η λύση και η εκκαθάριση της ΠΟΑΥ Θερμαϊκού ΑΕ, καθώς η συγκεκριμένη εταιρεία είχε ζημιογόνες χρήσεις και απαιτούσε νομικά την αυτόματη λύση της. Στη νέα μεικτή εταιρεία, εκτός της Περιφέρειας, θα συμμετέχουν οι Δήμοι Αλεξάνδρειας, Δέλτα και Θερμαϊκού. Το θέμα της δημιουργίας της νέας εταιρείας θα έρθει σε επόμενο χρόνο, ενώ, όπως επισήμανε ο Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης, Θεοφάνης Παπάς, θα αναζητηθούν τρόποι συμμετοχής και δύο μελών μυδοκαλλιεργητών και αλιέων στο ΔΣ της εταιρείας.