Συνέντευξη στην «Ύπαιθρο Χώρα» παραχώρησε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ για την αγροτική συγκυρία και τα προβλήματα που βιώνει ο κόσμος της υπαίθρου. Ο Νίκος Ανδρουλάκης αναφέρεται, εκτός των άλλων, στα λάθη και τις αδυναμίες της κυβερνητικής πολιτικής, στις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην ΚΑΠ, στις προτεραιότητες που θέτει το ΠΑΣΟΚ, αλλά και στις επερχόμενες εκλογές για την Ευρωβουλή.
Βρισκόμαστε εν μέσω αγροτικών κινητοποιήσεων σε Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες της ΕΕ, κάτι ιδιαίτερα σπάνιο. Στη χώρα μας, βέβαια, κάποιοι θεωρούν τις δράσεις αυτές λίγο-πολύ ως εθιμοτυπικές και κάποιοι άλλοι ότι είναι πρωτίστως αποτέλεσμα υπαρκτών προβλημάτων. Εσείς τι πιστεύετε;
Ο πρωτογενής τομέας έχει να αντιμετωπίσει μια τρομακτική αύξηση του κόστους παραγωγής, που τα τελευταία δύο χρόνια ξεπερνά το 25%, με τα λιπάσματα να έχουν αυξηθεί κατά 62%, τα αναλώσιμα κατά 28%, την ενέργεια και τα λιπαντικά κατά 38% και τις ζωοτροφές κατά 26%. Ο ΕΛΓΑ δεν μπορεί να ανταποκριθεί στον ρόλο του. Την ίδια στιγμή, εξαιτίας της ανικανότητας της κυβέρνησης, ενώ οι χρηματοδοτήσεις της ΚΑΠ παρέμειναν σταθερές, φέτος οι αγρότες είδαν τις χαμηλότερες πληρωμές, με την εξόφληση να αναμένεται το Πάσχα… και αν.
Συνεπώς, ούτε εθιμοτυπικές μπορούν να χαρακτηριστούν οι κινητοποιήσεις των αγροτών, ούτε κομματικά υποκινούμενες, όπως δυστυχώς ισχυρίστηκε ο αρμόδιος υπουργός της Νέας Δημοκρατίας.
«Δεν μπορεί σε μια περίοδο παγκόσμιας ανάπτυξης της αγροτικής παραγωγής και αύξησης της ζήτησης τροφίμων οι Έλληνες αγρότες να αναγκάζονται να εγκαταλείπουν το αγροτικό επάγγελμα, με τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις να έχουν μειωθεί κατά 26,6% και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις κατά 18% από το 2009»
Πράγματι, φέτος, βλέπουμε ότι συμπίπτουν χρονικά με ανάλογες διαμαρτυρίες σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Όμως, όσο και να θέλει η κυβέρνηση να τις ταυτίσει, τα προβλήματα των αγροτών δεν είναι τα ίδια. Οι Έλληνες αγρότες έχουν στραμμένα τα τρακτέρ προς το Μαξίμου, καθώς καταλαβαίνουν ότι η κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για τη μείωση του αγροτικού τους εισοδήματος.
Τελικά, υπάρχουν λάθη στην ΚΑΠ για τα οποία ευθύνεται η κυβέρνηση;
Η ΚΑΠ της προγραμματικής περιόδου 2023-2027 παρουσιάζει μια σημαντική καινοτομία στον σχεδιασμό της σε σχέση με το παρελθόν: Είναι εθνοκεντρική. Η ΕΕ θέτει τους βασικούς στόχους πολιτικής και τις ελάχιστες υποχρεωτικές προϋποθέσεις υλοποίησής της. Τα κράτη-μέλη αναλαμβάνουν την ευθύνη για την κατάρτιση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ για τη χώρα τους. Άρα, η ευθύνη για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της ΚΑΠ βαρύνει, κατά κύριο λόγο, την κυβέρνηση.
Η διαβούλευση με τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά χωρίς την παρουσία των άμεσα ενδιαφερομένων, των αγροτών. Και το σημαντικότερο, κανένας δεν εξήγησε τι υποχρεώσεις έχουν οι αγρότες από τη νέα ΚΑΠ, που αποφάσισε η κυβέρνηση.
Η επιλογή των Οικολογικών Σχημάτων είναι μια δύσκολη εξίσωση, που καλούνται να λύσουν οι παραγωγοί, ενώ η καθυστέρηση κατά οκτώ μήνες της έκδοσης των εφαρμοστικών εγκυκλίων επιδείνωσε την κατάσταση. Η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ απέδειξε ότι καμία από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες του υπουργείου δεν ήταν έτοιμη, με αποτέλεσμα το 2023 να είναι ιστορικά η χειρότερη χρονιά πληρωμών από την πρώτη εφαρμογή της ΚΑΠ στη χώρα μας.
Αποφάσεις εκδόθηκαν με καθυστέρηση, η έναρξη υποβολής δηλώσεων Ενιαίας Ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) έγινε τέλος Ιουνίου, ενώ τις παλαιότερες χρονιές ολοκληρωνόταν το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου. Ειδικότερα, για την περίοδο 2023-2027, οι Άμεσες Ενισχύσεις που αντιστοιχούν για κάθε έτος ανέρχονται σε 1,7 δισ. ευρώ, όμως οι αγρότες έλαβαν μόνο 939 εκατ. ευρώ, 563 εκατ. λιγότερα σε σχέση με το 2022, καθώς 245 εκατ. ευρώ από τις Συνδεδεμένες Ενισχύσεις και 425 εκατ. ευρώ από τα Οικολογικά Σχήματα παραμένουν δεσμευμένα.
Αυτά είναι ευθύνη της κυβέρνησης, κάτι που επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι μέσα σε πέντε χρόνια έχουν αλλάξει τέσσερις υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και πέντε προέδρους στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τους πυλώνες της δικής σας πολιτικής για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και της υπαίθρου;
Η στήριξη του αγροτικού κόσμου συνιστά την αναγκαία συνθήκη όχι μόνο για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και για τη δημογραφική και κοινωνική αναγέννηση της ελληνικής περιφέρειας.
Δεν μπορεί σε μια περίοδο παγκόσμιας ανάπτυξης της αγροτικής παραγωγής και αύξησης της ζήτησης τροφίμων οι Έλληνες αγρότες να αναγκάζονται να εγκαταλείπουν το αγροτικό επάγγελμα, με τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις να έχουν μειωθεί κατά 26,6% και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις κατά 18% από το 2009.
Την ίδια στιγμή, δεν εκμεταλλευόμαστε τα προϊόντα ΠΟΠ, καθώς η χώρα μας κατέχει μόλις το 1,3% της αγοράς, παρότι έχει καταχωρισμένα πολλά περισσότερα προϊόντα σε σχέση με άλλες χώρες.
Έστω και τώρα, την ύστατη στιγμή, είναι απαραίτητο ένα πραγματικό Στρατηγικό Σχέδιο που θα καταγράφει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της ελληνικής αγροτικής οικονομίας, με στόχο να εκμεταλλευθεί τα πρώτα και να αντιμετωπίσει τα δεύτερα.
Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες, την έρευνα και την καινοτομία που γίνεται στη χώρα μας, αλλά δυστυχώς δεν βρίσκουν εφαρμογή, με αποτέλεσμα να χάνουμε σημαντική υπεραξία από τα προϊόντα μας.
Παράλληλα, θα πρέπει να προχωρήσουμε στη διασύνδεση του αγροδιατροφικού τομέα με τον τουρισμό και τη μεταποίηση, όπως έχουν κάνει και άλλες χώρες με παρόμοια με εμάς χαρακτηριστικά. Ο πρωτογενής τομέας μπορεί να αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο, πάνω στον οποίο θα οικοδομήσουμε το όραμά μας για μια παραγωγική και εξωστρεφή οικονομία.
Πώς κρίνετε τα μέτρα που παρουσίασε ο πρωθυπουργός;
Το γεγονός ότι σε μόλις δέκα ημέρες η Νέα Δημοκρατία άλλαξε την πρότασή της προς τους αγρότες αποδεικνύει την προχειρότητα με την οποία σχεδιάζουν χωρίς να απαντούν στην ανασφάλεια, στην οποία έχει βυθιστεί ο αγροτικός κόσμος της χώρας.
Ως ΠΑΣΟΚ, στεκόμαστε δίπλα στον αγώνα τους, χωρίς λαϊκισμούς. Για αυτόν τον λόγο, προτείναμε επτά συγκεκριμένα μέτρα που αντιμετωπίζουν τα μεγάλα ζητήματα αυτού του στρατηγικού τομέα ανάπτυξης της χώρας, όπως είναι, μεταξύ άλλων, η κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο, ο εκσυγχρονισμός του ΕΛΓΑ και, βέβαια, η προστασία των αγροτών από τις διακυμάνσεις των τιμών ενέργειας λόγω της πράσινης μετάβασης, προτεραιοποιώντας τη σύνδεση ενεργειακών κοινοτήτων και ΑΠΕ γεωργών, κτηνοτρόφων, συνεταιρισμών και μεταποιητών με το δίκτυο.
Πρέπει, επίσης, να επαναδιαπραγματευθούμε το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ με απλοποίηση των Οικολογικών Σχημάτων και προσαρμογή του στις ανάγκες της ελληνικής υπαίθρου, ώστε ωφελούμενοι να είναι οι πραγματικοί αγρότες. Η προστασία της αγροτικής γης από κερδοσκοπικές πρακτικές και ξένα funds είναι εθνικής σημασίας. Τέλος, είναι απαραίτητο να θεσμοθετηθεί η πιστοποίηση των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων από τρίτες χώρες, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά και εθνικά πρότυπα και, βέβαια, η μηδενική ανοχή στις πρακτικές παράνομων ελληνοποιήσεων.
Σύντομα μπαίνουμε σε προεκλογική περίοδο. Το ΠΑΣΟΚ είχε προνομιακές σχέσεις με τον πολίτη της υπαίθρου. Τι δεσμεύσεις και πρωτοβουλίες θα αναλάβει το κόμμα σας για τον πρωτογενή τομέα, αν ενισχυθεί στην Ευρωβουλή;
Οι ευρωπαϊκές εκλογές θα είναι πολύ κρίσιμες για τη χώρα και το μέλλον της Ευρώπης. Το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα είναι αυτό που θα συζητήσει και θα διαπραγματευθεί την αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Μία ισχυρή παρουσία του ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές θα διασφαλίσει ότι οι Έλληνες αγρότες θα έχουν την εκπροσώπηση που τους αξίζει και μία αντιπροσωπεία που θα παλέψει για τα συμφέροντά τους. Στόχος μας θα είναι η ΚΑΠ να διασφαλίζει ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν θα γίνει εις βάρος του πρωτογενούς τομέα και της διατροφικής ασφάλειας της χώρας.
Άρα, να υποθέσουμε ότι θα υπάρξουν και υποψήφιοι από τους ίδιους τους αγρότες στο ψηφοδέλτιό σας;
Το ευρωψηφοδέλτιό μας θα είναι αντιπροσωπευτικό της κοινωνίας και, βεβαίως, όπως έγινε και στο ψηφοδέλτιο επικρατείας, θα υπάρχουν και σε αυτή την περίπτωση αγρότες και παραγωγοί.
