Νέα δεδομένα στην αγορά τροφίμων δημιουργεί η μετάταξη από τις αρχές της εβδομάδας σειράς προϊόντων και υπηρεσιών από τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 24% στον μειωμένο 13%.
Οι αλλαγές αφορούν συνολικά 56 κατηγορίες προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, κατά κύριο λόγο μεταποιημένα και συσκευασμένα είδη διατροφής για τα οποία, όπως και για την εστίαση, ο ΦΠΑ επιστρέφει ουσιαστικά στα επίπεδα του 2015, φέρνοντας μειώσεις της τάξης του 9% στις τελικές τιμές.
Το ρεύμα «καίει» λιγότερο τους αγρότες
Για τους αγρότες ιδιαίτερα σημαντική είναι η μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και του φυσικού αερίου και της τηλεθέρμανσης, από το 13% στο 6%, γεγονός που θα αποτυπωθεί με αντίστοιχη μείωση στα τιμολόγια της ΔΕΗ, ενώ τα εφόδια και οι εισροές (λιπάσματα, σπόροι, φυτοπροστατευτικά, ζωοτροφές κ.λπ.) μαζί με την παροχή γεωργικών υπηρεσιών παραμένουν στο 13%, με την προοπτική να «κατέβουν» στο 11% το 2020, εφόσον γίνουν πράξη οι κυβερνητικές εξαγγελίες για αναπροσαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ από την επόμενη χρονιά.
Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι, όπως διευκρινίστηκε σχετικά από το υπουργείο Οικονομικών, ακόμα και αν τα προϊόντα που εμπλέκονται στις μετατάξεις έχουν αγοραστεί σε προγενέστερο στάδιο με ΦΠΑ 24%, εφόσον μεταπωλούνται από 20/5/2019 και μετά θα ισχύει για αυτά ο «νέος» ΦΠΑ 13%. Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις παρεχόμενων υπηρεσιών για τις οποίες τα παραστατικά μετά την ημερομηνία αυτά, ο ΦΠΑ υπολογίζεται με βάση τις διατάξεις του νέου νόμου.
Το γεγονός ότι οι νέοι συντελεστές ενεργοποιήθηκαν στα μέσα του μήνα (και όχι από την αρχή του ή από τον επόμενο, όπως κατά κανόνα συνέβαινε μέχρι σήμερα) έφερε αναπόφευκτα και ορισμένα πρακτικά προβλήματα σε ό,τι αφορά την έκδοση φορολογικών στοιχείων από κάποιες επιχειρήσεις.
Σε γενικές γραμμές, πάντως, η αγορά προσαρμόστηκε άμεσα στις αλλαγές, ενώ, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της «ΥΧ», ακόμα και σε κάποιες αλυσίδες που παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις στην ενσωμάτωση των νέων συντελεστών στο ράφι, η διαβεβαίωση που δόθηκε ήταν ότι το αργότερο μέχρι τα τέλη της τρέχουσας εβδομάδας οι αλλαγές θα έχουν «περαστεί».
Τα παράδοξα
Ωστόσο, για άλλη μια φορά, η εφαρμογή των νέων διατάξεων οδηγεί σε κάποια «παράδοξα», τα οποία αφενός μπορούν να δημιουργήσουν σύγχυση σε επιχειρήσεις και καταναλωτές, αφετέρου να «γεννήσουν» στρεβλώσεις στην αγορά, όπως π.χ. η εφαρμογή διαφορετικών συντελεστών για ομοειδή προϊόντα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της μουστάρδας, η οποία παραμένει στο 24%, την ώρα που η κέτσαπ μετατάσσεται στο 13%.
Σε άλλες περιπτώσεις ο ΦΠΑ για ένα προϊόν διαφοροποιείται όχι μόνο ανάλογα με τη μορφή και τον χώρο που καταναλώνεται, αλλά και τον τρόπο που φτάνει στα χέρια του καταναλωτή. Για παράδειγμα, ο συσκευασμένος χυμός στο σούπερ μάρκετ επιβαρύνεται με 13%, στο κατάστημα εστίασης (όπου μπορεί να σερβιριστεί ανοιγμένος, έτοιμος προς κατανάλωση) με 24%, όμως αν παραδοθεί «πακέτο» από το κατάστημα στον πελάτη ισχύει ο ΦΠΑ 13%. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι την ώρα που για τα γαλακτοκομικά ο ΦΠΑ είναι στο 13%, τα φυτικά ροφήματα (π.χ. «γάλα» αμυγδάλου, φουντουκιού, σόγιας κ.λπ.) στα οποία εσχάτως επενδύουν ολοένα και περισσότερες γαλακτοβιομηχανίες παραμένουν στο 24% (δηλαδή δεν μειώνονται, όπως άλλα είδη), συντηρώντας έτσι το ήδη μεγάλο χάσμα που υπάρχει στις τιμές των δύο ειδών.
Οι βασικές αλλαγές
Επιγραμματικά, οι βασικές αλλαγές έχουν να κάνουν με:
1) Την επέκταση του ΦΠΑ 13% σε όλα τα είδη ζυμαρικών και ψωμιών (συμπεριλαμβανομένων «ειδικών» προϊόντων που μέχρι πρότινος ήταν στο 24%), όπως επίσης και σε όλες τις κατηγορίες ψαριών και μαλακοστράτων. Το ίδιο ισχύει και για τον καφέ και το τσάι, τους χυμούς φρούτων και λαχανικών, το αλάτι, το ξύδι, καθώς και διάφορα παρασκευάσματα διατροφής με βάση τα δημητριακά, τα αλεύρια, τα άμυλα και τα παρασκευάσματα για σάλτσες, σούπες και ζωμούς.
2) Tη μετάταξη από τον μειωμένο συντελεστή 13% στον υπερμειωμένο 6% για την παράδοση ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και θέρμανσης μέσω δικτύου (τηλεθέρμανση).
3) Την επαναφορά στο 13% της εστίασης σε ό,τι αφορά την εκμετάλλευση καφενείων, καφετεριών, ζαχαροπλαστείων, εστιατορίων, ψητοπωλείων, οινομαγειρείων και λοιπών συναφών προς αυτές επιχειρήσεων πλην των κέντρων διασκέδασης. Ωστόσο, παραμένει στο 24% η διάθεση ροφημάτων, χυμών, καθώς και αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών.
Εξάλλου, στο ΦΠΑ 13% παραμένουν γάλα, τυριά, ψωμί, κρέας, ελαιόλαδο, λαχανικά, ύδρευση, ζώντα ζώα και είδη για εξυπηρέτηση ατόμων με ειδικές ανάγκες, ενώ στον υπερμειωμένο συντελεστή 6% τα φάρμακα και τα βιβλία.
|
ΜΕΛΙ ΚΑΙ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΚΥΨΕΛΗΣ |
Υψηλότερο το «καπέλο» για το κερί σε σχέση με τη γύρη και τον βασιλικό πολτόΤο φυσικό μέλι επιβαρύνεται με ΦΠΑ 13% όμως, όπως σημειώνει σε σχετικό έγγραφό της η ΑΑΔΕ, «η κλάση αυτή περιορίζεται στο μέλι που λαμβάνεται εξ ολοκλήρου από μέλισσες ή από άλλα έντομα, έστω και με κομμάτια κηρήθρας ή ολόκληρη κηρήθρα, χωρίς καμία προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ουσιών ή οποιασδήποτε άλλης ουσίας, καθώς και μείγματα φυσικών μελιών διαφορετικών τύπων (π.χ. ανθέων, θυμαριού, πεύκου κ.λπ.). Αντίθετα, στα φυσικά μέλια στα οποία προστίθενται έστω και μικρές ποσότητες προϊόντων όπως κανέλα, ροδοπέταλα, ξηροί καρποί κ.λπ. εφαρμόζεται συντελεστής ΦΠΑ 24%. Το τεχνητό μέλι ή τα μείγματα φυσικού και τεχνητού μελιού υπάγονται σε συντελεστή ΦΠΑ 13%, όπως και ο βασιλικός πολτός σε πρωτογενή μορφή (π.χ. σε πάστα ή αποξηραμένος). Αν, ωστόσο, ο βασιλικός πολτός παρουσιάζεται σε κάψουλες ή χάπια, τότε υπάγονται σε ΦΠΑ 24%. Ομοίως και η πρόπολη σε πρωτογενή μορφή επιβαρύνεται με ΦΠΑ 13%, ενώ όταν παρουσιάζεται σε κάψουλες ή χάπια με 24%. Όσον αφορά, τέλος, τα υπόλοιπα προϊόντα κυψέλης, για τη γύρη ισχύει ΦΠΑ 13%, ενώ το κερί μελισσών ή άλλων εντόμων (έστω και εξευγενισμένο ή χρωματισμένο) υπάγεται σε ΦΠΑ 24%. |
|
ΕΛΑΙΑ, ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΒΟΤΑΝΑ |
Διατηρείται η διαφορετική μεταχείριση για φυτικά και ζωικά λάδιαΣτον μειωμένο συντελεστή 13% εξακολουθούν να υπάγονται, πέρα από το ελαιόλαδο, και τα υπόλοιπα έλαια φυτικής προέλευσης, όπως σογιέλαιο, αραχιδέλαιο, λάδι ηλιοτρόπιου (ηλιανθέλαιο), λάδι βαμβακιού (βαμβακέλαιο), καλαμποκέλαιο, σησαμέλαιο και τα κλάσματά τους, έστω και εξευγενισμένα αλλά όχι χημικώς μετασχηματισμένα. Αντίθετα, στο 24% υπάγονται τα ζωικά λάδια και λίπη που δεν αναφέρονται ρητά στις παραπάνω κατηγορίες (π.χ. λάδια και λίπη χοιρινά, βοοειδών, πουλερικών, ψαριών και θαλάσσιων θηλαστικών, εριολίπος, λανολίνη κ.λπ.). Αντίστοιχα, στον μειωμένο συντελεστή 13% υπάγεται η μαργαρίνη, ενώ για τα μείγματα ή παρασκευάσματα βρώσιμα από λίπη ή λάδια ζωικά ή φυτικά ή από τα κλάσματα διάφορων λιπών ή λαδιών ο ΦΠΑ είναι 24%. Όσον αφορά τα βότανα, στον συντελεστή 13% υπάγονται: Αρτεμισία, βασιλικός, χαμομήλι, μαντζουράνα η κοινή, μολόχα, δενδρομολόχα, μέντα (δυόσμος) όλων των ποικιλιών, ρίγανη, δενδρολίβανο, φασκόμηλο, τσάι του βουνού, δίκταμο, αγριάδα η ιαματική και λουΐζα, νωπά ή αποξηραμένα, έστω και κομμένα, σπασμένα ή σε σκόνη. Άλλα είδη βοτάνων που δεν αναφέρονται παραπάνω π.χ. ginseng, κουκιά Tonka, κάνναβη κ.λπ. εξακολουθούν να υπάγονται σε συντελεστή ΦΠΑ 24%. |
|
ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΠΟΙ |
Αμετάβλητο το καθεστώς για νωπά φρούτα, κομπόστες, έτοιμες σαλάτες και ελιέςΣτον μειωμένο συντελεστή 13% τα λαχανικά, τα φυτά, οι ρίζες και οι κόνδυλοι που είναι βρώσιμα. Μεταξύ άλλων, δηλαδή: Πατάτες, ντομάτες, κρεμμύδια, κουνουπίδια, λαχανάκια, μπρόκολα, μαρούλια, καρότα, ραπάνια, σέλινα, αγγούρια, μπιζέλια, φασόλια, σπαράγγια, μελιτζάνες, μανιτάρια, πιπεριές, σπανάκι, αγκινάρες, ελιές, κολοκύθες. Τα προϊόντα αυτά μπορεί να είναι νωπά, διατηρημένα με απλή ψύξη, κατεψυγμένα, διατηρημένα προσωρινά ξερά έστω και κομμένα σε τεμάχια ή σε σκόνη καθώς και τα μείγματα λαχανικών, μεταξύ αυτών και οι σαλάτες λαχανικών. Επίσης, στον ΦΠΑ 13% υπάγονται καρποί και φρούτα που είναι βρώσιμα όπως καρύδια, αμύγδαλα, σύκα, εσπεριδοειδή, σταφύλια, πεπόνια, μήλα, βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα. Τα προϊόντα αυτά μπορεί να είναι νωπά, διατηρημένα με απλή ψύξη, κατεψυγμένα διατηρημένα προσωρινά ξερά, καθώς και τα μείγματα αποξηραμένων καρπών και φρούτων. Tέλος, στο 13% εξακολουθούν να υπάγονται παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων ή άλλων μερών φυτών (όπως π.χ. οι ελιές έτοιμες για κατανάλωση), καθώς και οι χυμοί φρούτων και λαχανικών. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσεται και ο μούστος. |
|
ΕΣΤΙΑΣΗ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ |
Συμφέρει πιο πολύ το «πακέτο»Από την περασμένη Δευτέρα επανήλθε ο μειωμένος συντελεστής 13% στην εστίαση για την εκμετάλλευση καφενείων, καφετεριών, εστιατορίων κ.λπ. με εξαίρεση τη διάθεση αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών και ροφημάτων. Παραμένουν στο 24% οι επιτόπιες καταναλώσεις αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, οι επιτόπιες καταναλώσεις χυμών, φυσικών ή τυποποιημένων, καθώς και οι επιτόπιες καταναλώσεις ροφημάτων, όπως είναι οι κάθε είδους καφέδες, τσάι κ.λπ. Το νερό, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού και μεταλλικού νερού, παραμένει στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ. Ο ΦΠΑ 13% εφαρμόζεται και στις παραδόσεις γλυκών, γευμάτων και γενικά έτοιμου προς άμεση κατανάλωση φαγητού σε «πακέτο». Τέλος, στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ υπάγονται τα φαγητά, τα έτοιμα γεύματα, καθώς και το νερό, είτε καταναλώνονται επιτοπίως είτε παραδίδονται σε «πακέτο». |
|
ΡΟΦΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ |
Μένουν στο 24% τα φυτικά «γάλατα»Στον ΦΠΑ 13% υπάγονται από 20 Μαΐου 2019 ο καφές (καβουρντισμένος ή μη, με ή χωρίς καφεΐνη, υποκατάστατά του που περιέχουν καφέ κ.λπ.), το τσάι (έστω και αρωματισμένο), το ματέ και τα μπαχαρικά (πιπέρι, κανέλα, μοσχοκάρυδα κ.λπ.). Σε αυτή την κατηγορία, εντάσσεται και ο κρόκος (ζαφορά). Με 13%, επίσης, επιβαρύνονται ο στιγμιαίος καφές, καθώς και τα λοιπά εκχυλίσματα, συμπυκνώματα και αποστάγματα καφέ, όπως ο καπουτσίνο και ο εσπρέσσο, εξαιρουμένων των περιπτώσεων που σερβίρονται ως έτοιμα προς κατανάλωση στην εστίαση, οπότε ισχύει ο ΦΠΑ 24%. Το ίδιο ισχύει και για ροφήματα με βάση το γάλα που περιέχουν κακάο, καφέ, γεύσεις φρούτων κ.λπ., καθώς και για φυτικά και λοιπά ροφήματα μη ζωικής προέλευσης με τον εμπορικό προσδιορισμό «γάλα», όπως π.χ. γάλα σόγιας, καρύδας, φουντουκιού κ.λπ. Όλα αυτά τα προϊόντα παραμένουν στον ΦΠΑ 24%. |
Με τους νέους συντελεστές κόβονται όλα τα τιμολόγια από 20 Μαΐου και μετά
Οι αλλαγές στον ΦΠΑ ισχύουν από 20/5/ 2019. Όπως διευκρινίζει το υπουργείο Οικονομικών, στα παραστατικά πωλήσεων που εκδίδονται με ημερομηνία έκδοσης την ημερομηνία έναρξης ισχύος των νέων συντελεστών και εφεξής, ο ΦΠΑ θα υπολογίζεται με τους νέους συντελεστές, ανεξάρτητα από το εάν αυτά αφορούν συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα.
Ειδικότερα, στα πιστωτικά τιμολόγια που εκδίδονται από 20/5/2019 και εφεξής στις περιπτώσεις που παρέχονται εκπτώσεις εκ των υστέρων, για πωλήσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, στις επιστροφές πωληθέντων αγαθών, καθώς και για άλλες διαφορές, που επηρεάζουν την αξία ή το περιεχόμενο του αρχικού τιμολογίου, υπολογίζεται ΦΠΑ με τους νέους συντελεστές.
Επιπλέον, στην παροχή υπηρεσιών, εφαρμόζονται οι συντελεστές που ισχύουν κατά τον χρόνο που ο φόρος καθίσταται απαιτητός. Συνεπώς, στις περιπτώσεις παρεχόμενων υπηρεσιών για τις οποίες τα παραστατικά πωλήσεων (τιμολόγια κ.λπ.) εκδίδονται με βάση τις σχετικές διατάξεις του ν.4308/2014 μετά την 20/5/2019, υπολογίζεται επί αυτών συντελεστής ΦΠΑ με βάση τις διατάξεις του υπόψη νόμου.
Συγκεκριμένα, στις περιπτώσεις που παρέχονται υπηρεσίες, η έναρξη παροχής των οποίων χρονολογείται πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου (20.5.2019), ολοκληρώνονται όμως μετά την ημερομηνία αυτή, καθώς και στις περιπτώσεις που έχουν παρασχεθεί υπηρεσίες πριν από την 20/5/2019 το σχετικό παραστατικό πώλησης όμως εκδίδεται μετά την ημερομηνία αυτή, κατά την τιμολόγηση εφαρμόζεται ο συντελεστής ΦΠΑ που ισχύει με βάση τις νέες διατάξεις.
Όσον αφορά τις αποδείξεις που εκδίδονται με τη χρήση Φορολογικών Ηλεκτρονικών Μηχανισμών (φορολογική ταμειακή μηχανή ή μηχανισμό ΕΑΦΔΣΣ), οι κάτοχοι – χρήστες αυτών κατά την πληκτρολόγηση του είδους επιλέγουν τον σωστό συντελεστή ΦΠΑ, στον οποίο θα υπάγεται εφεξής αυτό, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις.
Σε μειώσεις της τάξης του 9% μεταφράστηκαν οι αλλαγές στα ράφια των σούπερ μάρκετ
Η «ΥΧ» έκανε «αυτοψία» σε τρεις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, καταγράφοντας τις τιμές προϊόντων που υπάγονται στις κατηγορίες στις οποίες μειώνεται ο ΦΠΑ από το 24% στο 13%. Επισκεφτήκαμε συγκεκριμένα καταστήματα, αρχικά δύο ημέρες πριν από την εφαρμογή των νέων διατάξεων και εν συνεχεία τη Δευτέρα 20 Μαΐου, προκειμένου να διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι τις διαφορές στις τιμές.
Ενδεικτικά, παραθέτουμε μια σειρά προϊόντων, στα οποία, όπως προκύπτει, οι μειώσεις στις τελικές τιμές καταναλωτή μετά την προσαρμογή στον μειωμένο έμμεσο φόρο κινούνται μεταξύ 8,4% και 9%. Πρόκειται για καφέδες, κακάο, ζάχαρη, ξύδι, αλάτι, δημητριακά πρωινού, σάλτσες ντομάτας, ζύμες, προϊόντα αλιευμάτων, σπορέλαια. Ας σημειωθεί πως τα brands των προϊόντων βρίσκονται στη διάθεση της εφημερίδας, αλλά για ευνόητους λόγους δεν μπορούν να δημοσιευτούν, συνεπώς περιοριστήκαμε στην αναφορά του προϊόντος και την ποσότητα.
|
Προϊόν |
Τιμή με 24% ΦΠΑ |
Τιμή με 13% ΦΠΑ |
Μεταβολή |
|
Ελληνικός καφές 194 γρ. |
3,25 |
2,96 |
-8,92% |
|
Στιγμιαίος καφές 50 γρ. |
2,12 |
1,93 |
-8,96% |
|
Δημητριακά πρωϊνού 375 γρ |
3,22 |
2,93 |
-9,01% |
|
Κακάο 125 γρ. |
1,56 |
1,42 |
-8,97% |
|
Ρόφημα στιγμής με κακάο 400 γρ. |
3,57 |
3,25 |
-8,96% |
|
Λευκή Ζάχαρη 1 kg |
0,68 |
0,62 |
-8,82% |
|
Ξύδι 350 ml |
0,95 |
0,87 |
-8,42% |
|
Kρέμα βαλσάμικου 250 ml |
2,81 |
2,56 |
-8,90% |
|
Αλάτι κλασικό πλαστ. Συσκευ. 250 γρ. |
0,97 |
0,88 |
-9,28% |
|
Ηλιέλαιο 1 λ. |
3,12 |
2,84 |
-8,97% |
|
Ντομάτα σάλτσα χάρτ. Συσκευ. 500 γρ. |
0,74 |
0,67 |
-9,46% |
|
Μαρμελάδα Φράουλα 370 γρ. |
3,23 |
2,94 |
-8,98% |
|
Μαρμελάδα με φρουκτόζη 370 γρ. |
2,58 |
2,35 |
-8,91% |
|
Τόνος σε λάδι 2×160 γρ. |
4,98 |
4,54 |
-8,84% |
|
Φύλλο σφολιάτας κατεψ. 800 γρ. |
3,58 |
3,26 |
-8,94% |
|
Φύλλο κρούστας κατεψ. 450 γρ. |
3,44 |
3,13 |
-9,01% |
|
Κροκέτες ψαριών κατεψ. 450 γρ. |
5,85 |
5,33 |
-8,89% |
