ΕΚΘΕΣΗ: Τα οικολογικά σήματα έχουν απολέσει την αξιοπιστία τους

ta-oikologika-simata

Την αναποτελεσματικότητα των περιβαλλοντικών σημάνσεων, ιδίως όσον αφορά τα θαλασσινά, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και το φοινικέλαιο, αποκάλυψε πρόσφατη έκθεση του ολλανδικού ιδρύματος Changing Markets Foundation. Σύμφωνα με το σχετικό πόρισμα, οι ετικέτες που διαβεβαιώνουν ότι ένα προϊόν είναι «φιλικό προς το περιβάλλον» ταλανίζονται από έλλειψη διαφάνειας και συχνές παραλείψεις, που μπερδεύουν τον καταναλωτή.

Ένα από τα βασικά συμπεράσματα που εξάγονται είναι ότι τα συστήματα πιστοποίησης προσφέρουν ψευδείς υποσχέσεις βιωσιμότητας. Η έκθεση προβαίνει σε αυτήν τη διαπίστωση, υπό την αιτιολογία ότι, κατά καιρούς, τα πρότυπα πιστοποίησης έχουν υποστεί εκπτώσεις προκειμένου να ανταποκρίνονται σε αυτά οι μεγάλοι επιχειρηματικοί «παίκτες» διάφορων κλάδων, όπως αυτός της αγροδιατροφής. Με άλλα λόγια, οι περιβαλλοντικές σημάνσεις προσαρμόζονται ούτως ώστε να μη θίγουν τα συμφέροντα των ισχυρών επιχειρήσεων, οδηγώντας σε σύγχυση ή εσφαλμένο αίσθημα ασφάλειας τους υποψήφιους καταναλωτές.

Αυστηρή κριτική ασκείται στα συστήματα πιστοποίησης. Το 2015, πιστοποιήθηκε το 14% της παγκόσμιας παραγωγής θαλασσινών, κυρίως από τις οργανώσεις Friend of the Sea (FOS) και Marine Stewardship Council (MSC). Η MSC βρέθηκε στο στόχαστρο τον Αύγουστο του 2017, καθώς είχε πιστοποιήσει το μεγαλύτερο ιχθυοτροφείο κιτρινόπτερου τόνου στον κόσμο, παρότι εκείνο χρησιμοποιούσε εξοπλισμό συγκέντρωσης ιχθύων (FAD), ο οποίος αιχμαλωτίζει ακόμη και είδη που απειλούνται με εξαφάνιση. Όσο για τη FOS, δεν υποστηρίζεται ούτε από την επιστημονική κοινότητα ούτε από ΜΚΟ, λόγω ισχυρισμών περί έλλειψης διαφάνειας.

Παρομοίως, ούτε από την παραγωγή του πλέον διαδεδομένου φυτικού ελαίου προκύπτουν θετικά αποτελέσματα. Η παρουσία φοινικέλαιου σε περισσότερα από τα μισά προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ παγκοσμίως έχει αυξήσει την αποψίλωση και την απώλεια βιοποικιλότητας, ένα αρνητικό φαινόμενο που κανένα από τα συστήματα πιστοποίησης που εξετάστηκαν δεν έχει κατορθώσει να επιβραδύνει. Στο πλαίσιο των εργασιών για τη σύνθεση της έκθεσης, εντοπίστηκαν έξι αναποτελεσματικά συστήματα πιστοποίησης φοινικέλαιου.

Οι συντάκτες της έκθεσης προειδοποιούν ότι για να παίξει ενεργό ρόλο η πιστοποίηση στη μετάβαση σε μια βιώσιμη οικονομία, η μόνη λύση είναι η μεταρρυθμιστική οδός. Στις προτάσεις περιλαμβάνεται η κατάργηση των λιγότερο φιλόδοξων προγραμμάτων και η αναμόρφωση των υπολοίπων, έτσι ώστε να υιοθετούν υψηλότερα πρότυπα. Τέλος, οι πιστοποιήσεις πρέπει να καλύπτουν ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα του εκάστοτε προϊόντος, όπως και τον κύκλο ζωής του.